Page 187 - DECO401_MICROECONOMIC_THEORY_PUNJABI

«Ú¡Ù‡∆ ¡ÊÙ≈√Â Á∂ «√˪Â

È؇ «Úæ⁄ ’∆Â≈ √∆Õ ¿πÈ∑ª Á∂ ¡Èπ√≈ ‹ÁØ∫ Ì»Ó∆ Á∂ «¬’ «ÈÙ«⁄ ÷∂Â ”Â∂ «Ó‘È Á∆ «˜¡≈Á≈ Ó≈Â≈ Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò
’∆Â≈ ‹≈Ú∂◊≈ ª ÿ‡Á∂ ÍÃÂ∆ÎÒ ÍÃ≈Í ‘؉◊∂ Í ¡√Ò «Úæ⁄ «¬‘ «¬’ √Ë≈‰ «√˪ ˛, ‹Ø ÷∂Â∆, ¿πÁÔØ◊,
ÌÚÈ, «ÈÓ≈‰ ¡≈«Á «’√∂ Ú∆ ¿πÂÍ≈ÁÈ Íë’«¡≈ ”Â∂ Ò≈◊» ‘πøÁ≈ ˛Õ ¡≈Ëπ«È’ √Ó∂∫ «Úæ⁄ «¬√ ˘ √Ë≈‰ ÂΩ ”Â∂
ÿ‡Á∂-ÚæËÁ∂ ¡ÈπÍ≈ Á≈ «ÈÔÓ «’‘≈ ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ «¬√ ˘ ÿ‡Á∂ √∆«Ó ¿πÂÍ≈Á Á≈ «ÈÔÓ (Law of Diminishing
Marginal Product) ‹ª ÿ‡Á∂ √∆«Ó ÍÃÂ∆ÎÒ (Diminishing Marginal Returns) ‹ª ’∂ÚÒ ÿ‡Á∂ ÍÃÂ∆ÎÒ Ú∆
(Diminishing Returns) «’‘≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ
Ò∂·«Ú⁄ Á∂ ¡Èπ√≈, ““ÿ‡Á∂-ÚæËÁ∂ ¡ÈπÍ≈ Á≈ «ÈÔÓ «¬‘ Áæ√Á≈ ˛ «’ ‹∂’ ÍÃÂ∆ «¬’≈¬∆ √Ó∂∫ ¡Èπ√≈ «¬’
√≈ËÈ Á∆ Ó≈Â≈ «Úæ⁄ Ï≈Ï «¬’≈¬∆¡ª «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛ ¡Â∂ ‘Ø √≈ËȪ Á∆¡ª Ó≈Â≈Úª √«Ê æ÷∆¡ª
‹ªÁ∆¡ª ‘È Âª Ú√» Á∆ ’πæÒ ¿πÂÍÂ∆ «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ‘ØÚ∂◊≈ Í «¬’ «ÏøÁ» ÂØ∫ Ï≈¡Á ¿πÂÍÂ∆ Á∂ Ú≈Ë∂ ‘ΩÒ∆-‘ΩÒ∆ ÿæ‡
‘πøÁ∂ ‹≈‰◊∂Õ”” (The law of variable proportion states that if the input of one resource is increased
by equal increments per unit of time while the inputs of other resources are held constant, total
output will increase, but beyond some point the resulting output increases will become smaller
and a smaller. —Leftwitch)

’≈ÒÚØ ¡Â∂ Ú≈◊ Á∂ ¡Èπ√≈, ““ÿ‡Á∂-ÚæËÁ∂ ¡ÈπÍ≈ Á∂ «ÈÔÓ ÂØ∫ ÍÂ≈ Òæ◊Á≈ ˛ «’ ‹∂’ «¬’ √≈ËÈ Á∆ ÿ‡Á∆-ÚæËÁ∆
Ó≈Â≈ Á≈ ‘Ø √≈ËȪ Á∆ √«Ê Ó≈Â≈ È≈Ò «¬√Â∂Ó≈Ò ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛ ª Í«ÚÂÈÙ∆Ò √≈ËÈ Á∆ ‘∂’ «¬’≈¬∆ ”⁄
Ò◊≈¿π‰ Á∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ‘ØÚ∂◊≈ Í «¬’ «ÈÙ«⁄ «ÏøÁ» ÂØ∫ Ï≈¡Á «¬‘ Ò◊≈Â≈ ÿæ‡ ‘πøÁ∆ ‹≈Ú∂◊∆Õ ÈÂ∆‹∂
Ú‹Ø∫ ’πæÒ ¿πÂÍ≈ÁÈ ÚË∂∂ ÍæË ”Â∂ Í‘πø⁄‰ ÂØ∫ ¡ø «Úæ⁄ ÿæ‡ ‘؉≈ ¡≈øÌ ’ «ÁøÁ≈ ˛Õ”” (The law of variable
proportions states that if a variable quantity of one resource is applied to a fixed amount of
other inputs, output per unit of variable input will increase but beyond some point the resulting
increases will be less and less, with total output reaching maximum before it finally begins to
decline. —Calvo and Waugh)
Ó≈ÈÂ≈Úª (Assumptions)

ÿ‡Á∂-ÚæËÁ∂ ¡ÈπÍ≈ Á∂ «ÈÔÓ Á∆¡ª Óπæ÷ Ó≈ÈÂ≈Úª ‘∂· «Ò÷∆¡ª ‘È-
(A) ¿πÂÍ≈ÁÈ Á≈ «¬’ √≈ËÈ Í«ÚÂÈÙ∆Ò ˛ ¡Â∂ Ï≈’∆ ‘Ø √≈∂ √≈ËÈ √«Ê ‘ÈÕ (B) Í«ÚÂÈÙ∆Ò √≈ËÈ
Á∆¡ª √≈∆¡ª «¬’≈¬∆¡ª √Ó»Í ‘È ‹ª Ï≈Ï »Í «Úæ⁄ ’πÙÒ ‘ÈÕ (C) ¿πÂÍ≈ÁÈ Â’È∆’ «Úæ⁄ ’ج∆ Í«ÚÂÈ
È‘ƒ ‘πøÁ≈Õ (D) ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ √≈ËȪ Á≈ Úæ÷-Úæ÷ ¡ÈπÍ≈ª «Úæ⁄ «¬√Â∂Ó≈Ò ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ ¿πÁ≈‘‰ Á∂ ÂΩ
”Â∂ B ˛’‡∂¡ Ì»Ó∆ ”Â∂ ÷∂Â∆ ’È Ò¬∆ «¬’ Ó˜Á» Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛ ‹ª B ˛’‡∂¡ Ì»Ó∆ ”Â∂ D
Ó˜Á»ª Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ

È؇√ √≈∂ √≈ËȪ Á∂ ¡≈’≈ ‹ª ÍÀÓ≈È∂ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ ’’∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ ’È
Á∆ Íë’«¡≈ ˘ ÍÀÓ≈È∂ Á≈ ÍÃÂ∆ÎÒ ’«‘øÁ∂ ‘ÈÕ

H.G Ò≈◊» ‘؉ Á∆¡ª ÁÙ≈Úª ‹ª ’≈È
(Conditions of Applicability or Causes of Application)

ÿ‡Á∂-ÚæËÁ∂ ÍÃÂ∆ÎÒ «ÈÔÓ Á∂ Ò≈◊» ‘؉ Á∆¡ª Óπæ÷ «ÁÙ≈Úª ‹ª ’≈È ‘∂· «Ò÷∂ ‘È-
A. √≈ËÈ Á∆ Úø‚ (Indivisibility of Factors)- ÚæËÁ∂ ÍÃÂ∆ÎÒ Á∆ √«ÊÂ∆ Á∂ Ò≈◊» ‘؉ Á≈ Óπæ÷ ’≈È «¬‘
˛ «’ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ ’πfi √≈ËÈ Úø‚∂ ‘πøÁ∂ ‘ÈÕ «¬√ Á≈ ¡Ê «¬‘ ‘Ø«¬¡≈ «’ «’√∂ Ú√» Á∆ «¬’ «ÁæÂ∆
‘ج∆ Ó≈Â≈ Á≈ ¿πÂÍ≈ÁÈ ’È Ò¬∆ √«Ê √≈ËÈ Á∆ ÿæ‡Ø-ÿæ‡ «¬’ «¬’≈¬∆ Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ’È≈

182 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY