Page 11 - DEDU403_EDUCATIONAL_TECHNOLOGY_PUNJABI
P. 11
fJekJh^1L ftfdne seBhe dk noE ns/ ;o{g
(11) ftfdne^seBheh, ftfdne, nkofEe, ;wkfie ns/ seBheh io{osK d/ nB[o{g T[geoDK B'N
d/ fBowkD ftZu ;jkfJsk gqdkB eodh j?.
T[go'es gfoGkPktK ns/ ftP/PsktK d/ nXko s/ fJj ;gPN j? fe ftfdne seBheh nfs ftPkb
Ppd j?. fJ; dk Gkt ;zg{oD ftfdne gqfefonk B{z :'iBkpZX eoe/, fefonkswe eoB ftZu
ftfrnkBe f;XKsK B{z gq:'r ftZu fbnkT[Dk j?. vkH nkBzd (1996) d/ PPdK ftZu fJ; ftZu T[j
rZb Pkfwb j? fi; dh ;jkfJsk Bkb f;ybkJh^f;Zfynk gqfefonk ftZu ;[Xko fbnkT[Dk gfonk;
ehsk iKdk j?. ftfdne seBheh, f;Zfynk, f;ybkJh ns/ f;Zfynk dh brGr ;kohnK
wjZstg{oD fefonktK Bkb ;zpzXs j?^fit/A fBod/Pe T[d/PK B{z fBoXkfos eoBk, f;Zfynk ;zpzXh
tksktoD dh :'iBk pDkT[Dk, f;ybkJh ns/ f;Zfynk ;wZroh B{z fsnko eoBk, f;ybkJh ;zpzXh
T[fus :'iBktK ns/ f;Zfynk d/ wkfXnwK dh u'D eoBk ns/ f;ybkJh s/ f;Zfynk gqDkbhnK dk
w[bnzeDk eoBk, nkfd.
fJZe ;wK ;h id'A ftfdne seBheh dk noE e/tb Pot^fdqP ;kXBK dh f;ybkJh s'A ;wfMnk
iKdk ;h. nZi d/ :[r ftZu ftfdne^seBheh ftPkb XkoDk tkbh j' rJh j?. j[D ftfdne
seBheh dh XkoDk dk gq:'r T[jBK ;kohnK ftXhnK, gqftXhnK, oDBhsh ouBktK ns/ :zsoe
T[geoBK dh nGhftnesh bJh ehsk ik fojk j?. fiBQK dk gq:'r f;ybkJh ns/ f;Zfynk dh
gqGktPhbsk ftZu tkXk eoB d/ bJh ehsk iKdk j?. ftfdne^seBheh, ftfdne ns/ ftfdne
gqfefonktK B{z :'iBkpZX eoB, ;zrms eoB, nrKjtX{ eoB ns/ T[jBK d/ gqGktK B{z uzrh soQK
fB:zsfos eoB d/ bJh fJZe ;[ftt;fEs ns/ ftfrnkBe gfonk; ejkT[Adk j?.
ftfdne seBheh d/ T[go'es toBD d/ nXko s/ b/ye B/ nkgDh gfoGkPk fJ; soQK fdZsh j?^
“ftfdne seBheh, ftfrnkB s/ nXkfos fJZe nfijk ftPk j? fi; dk T[d/P nfXnkge,
f;ybkJh ns/ ftfdnkoEhnK d/ ekoi B{z fBozso ;ob pDkT[Dk j?. fi; d[nkok fe f;Zfynk d/
fJj fszB' nzr fwb e/ GbhGKs ;wk:'fis ofjD ns/ nkgD/ T[d/PK dh gqkgsh ftZu eqwpZX gj[zuK
d/ wkfXnw d[nkok ;[yw ns/ ;woZE ofjD. fJ; ftP/ d/ nzsors f;Zfynk d/ fBt/P, T[sgkdB
ns/ gqfefonk (Input, Output and Process) fszB' jh gfjb{nK B{z fXnkB ftZu oZyDk ukjhdk
j?.” (Kulshrestha, S.P., 1980)
;t?^w[bnzeD (Self Assessment)
1H ykbh ;EkBK dh g{osh eo' (Fill in the blanks):
(i) f;Zfynk dh T[sgsh HHHHHHHHHHHHHHHH s'A j'Jh.
(ii) f;Zfynk, b?fNB GkPk d/ Ppd HHHHHHHHHHHHHHHHH dk o{gKsoD j?.
(iii) HHHHHHHHHHHHHH ftfdne seBheh dk nXkoG{s ftP/ j?.
(iv) ftfdne seBheh fBozso HHHHHHHHHHHHH ftPk j?.
(v) HHHHHHHHHHHHHHHHH d[nkok pkbe dhnK w{bgoftoshnK gfoGkfPs j[zdhnK jB.
1H4 ftfdne seBhe dhnK wkBsktK
(Assumptions of Educational Technology)
ftfdne^seBheh fBwB nzes wkBsktK s/ nXkfos j?^
(1) jo/e wB[Zy, wPhB dh soQK ekoi eodk j? fJ; bJh f;Zfynk d/ y/so ftZu wB[Zyh
fttjko ftZu gfowkoiB ns/ gfoPeoD ;zpzXh fJ; d/ ftfrnkBe f;XKsK dk
;cbskg{oB gq:'r ehsk ik ;edk j?.
(2) f;ybkJh ebk ns/ ftfrnkB d'B' jh j?. fJ; soQK f;ybkJh dk ftPb/PD ehsk ik ;edk
j? ns/ f;ybkJh B{z fJ; d/ S'N/^S'N/ sZEK, sZsK ns/ nt:tK ftZu tzfvnk ik ;edk j?.
LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 5
