Page 242 - DPOL101_POLITICAL_THEORY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñAC: Ï≈˜≈ ¡Â∂ ÒØ’ ’«Ò¡≈‰

È∂ “«È¡≈ √ø◊” Â∆«’¡ª È≈Ò √Ë≈‰ √øÍÁ≈, ÍæÁ ÍÃÂ∆Ù·≈ ‹ª Ù’Â∆ ÍÃ≈Í ’∆Â∆ ˛, ¿π‘ ‘Ø ⁄≈‘∂ ’πfi Ú∆ È؇
‘؉, Ï≈ÏÂ≈ Á∆ ÷π≈’ È‘ƒ ‘Ø √’Á∆Õ Ï≈ÏÂ≈ Á∆ Í«‘Ò∆ Ù «¬‘ ˛ «’ ‹Ø «ÚÚ√Ê≈ «¬’ Ú◊ ˘ Á»√∂ Á∂
‘æÊ Á∆ ’·ÍπÂÒ∆ ω≈ «ÁøÁ∆ ˛, ¿π√ «Úæ⁄ ¡Ó»Ò Í«ÚÂÈ ‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛Õ
¡≈. ¡Àµ⁄. ‡≈ÈΔ (1880-1962), ¡Àµ⁄. ‹∂. Ò≈√’Δ (1839-1950) ¡Â∂ √Δ. ÚΔ. ÓÀ’Î√È (1911-1987) Ï≈ÏÂ≈
Á∂ «√˪ ˘ √ÚÂøÂÂ≈ Á≈ ¡Ë≈ ÓøÈÁ∂ ‘ÈÕ

Ï≈ÏÂ≈ Á≈ «Ú⁄≈ √ÚÂøÂÂ≈ Á∂ Ó≈◊ ÁΔ π’≈Ú‡ Á∂ »Í «Úæ⁄
(Idea of Equality as Impediment to Liberty)
’¬∆ «Ú⁄≈’ª È∂ ¿πÈ∑ª ÍÃ√«ÊÂ∆¡ª ÚæÒ √ø’∂ «ÁæÂ≈ ˛, «‹æÊ∂ Ï≈ÏÂ≈ Á∆ «ÚÚ√Ê≈ √ÚÂøÂÂ≈ Á∂ √Â∂ Á∆
π’≈Ú‡ ω ‹ªÁ∆ ˛Õ Îê√∆√∆ «Ú⁄≈’ ¡Ò∂’√∆ Á Â≈’Ú∆Ò (AH@E-EI) È∂ «Ò«÷¡≈ ˛ «’ ¡≈Ëπ«È’ Ôæπ◊ Á∆
√Ì ÂØ∫ ÍÃÓπæ÷ √Óæ«√¡≈ √ÚÂøÂÂ≈ ¡Â∂ Ï≈ÏÂ≈ «Úæ⁄ √Ó≈ÈÂ≈ √Ê≈«Í ’È Á∆ ˛Õ ÒØ’ÂøÂ Á≈ «Ú√Ê≈
Ï≈ÏÂ≈ ˘ «‹øÈ≈ ÏÛ∑≈Ú≈ «ÁøÁ≈ ˛, √ÚÂøÂÂ≈ Ò¬∆ ™È≈ ‘∆ Úæ‚≈ ıÂ≈ ÍÀÁ≈ ’ «ÁøÁ≈ ˛Õ ÒØ’ÂøÂ “Ï‘πÓÂ
Á≈ Ù≈√È” (Majority Rule) √Ê≈«Í ’Á≈ ˛ ‹Ø “Ï‘πÓ ÁΔ Â≈È≈Ù≈‘Δ” (Tyranny of Majority) Á≈ »Í Ë≈‰
’ ÒÀ∫Á≈ ˛Õ √ÚÂøÂÂ≈ «Ú¡’Â∆ Á∆ Ì≈Úπ’Â≈ (Individuality) Á∂ √ÈÓ≈È Á∆ Óø◊ ’Á∆ ˛, ÍÃø» ÒØ’ÂøÂ,
ÒØ’ Óæ (Public Opinion) Á∆ ÍÃ≈Ê«Ó’Â≈ √Ú∆’≈ ’Á∂ ‘ج∂ √≈«¡ª ˘ «¬’ ‘∆ »Í «Úæ⁄ „≈Ò‰ (Uniformity)
Á∆ ÍëÚÂ∆ ˘ ÏÛ∑≈Ú≈ «ÁøÁ≈ ˛, «¬‘ ÍëÚÂ∆ «Ú¡’Â∆ ˘ ÒØ’ Óæ ¡æ◊∂ «√ fiπ’≈¿π‰ Ò¬∆ Ó‹Ï» ’Á∆ ˛
¡Â∂ «¬√ Â∑ª Á∆ Ù’Â∆ Á∂ ‹Ó≈ÚÛ∂ (Concentration of Power) ˘ ÏÛ∑≈Ú≈ «ÁøÁ∆ ˛Õ ÈÂ∆‹≈ «¬‘ ‘πøÁ≈ ˛ «’
Ò≈¬∆È ÂØ∫ ‘‡ ’∂ ⁄æÒ‰ Ú≈«Ò¡ª Á∆ Ó˜≈’ ¿π‚≈«¬¡≈ ‹ªÁ≈ ˛ ¡Â∂ ÍÃ⁄æ«Ò Óæ ÂØ∫ Úæ÷ Óæ æ÷‰ Ú≈«Ò¡ª ˘
◊Ò √Ó«fi¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ÒØ’ÂøÂ Á∂ ÒØ’ Óæ Á∆ Ù’Â∆ ’∂ÚÒ ≈‹È∆«Â’ ÏæÒ ÍÃÔØ◊ Á∆ Ù’Â∆ È‘ƒ «‘ ‹ªÁ∆,
¿π‘ ÒØ’«ÍÃÔ «Ú⁄≈ª (Unpopular Views) Á≈ ıÂÓ ’È Ú≈Ò∆ √Ó≈«‹’ ¡Â∂ ÈÀ«Â’ Ù’Â∆ Á≈ »Í Ë≈È ’
ÒÀ∫Á∆ ˛Õ ÒØ’ Óæ ÍÃ◊‡ »Í È≈Ò ’ج∆ ‹πÒÓ ’Á≈ «Á÷≈¬∆ È‘ƒ «ÁøÁ≈, ÍÃø» ¡øÁ ‘∆ ¡øÁ ¿π‘ ÈÚ∂∫ «Ú⁄≈ª Á∆
⁄ø«◊¡≈Û∆ ˘ Ïπfi≈ «ÁøÁ≈ ˛Õ
«¬√ «ÁzÙ‡∆’؉ Á∂ ¡Èπ√≈, «‹æÊ∂ √ÚÂøÂÂ≈ Á≈ «√˪ π⁄∆¡ª ¡Â∂ Óª «Úæ⁄ ’¬∆ Â∑ª (Variety) Á∆ Óø◊
’Á≈ ˛, ¿πµÊ∂ ÒØ’ÂøÂ «Úæ⁄ ÍÃ⁄æ«Ò Ï≈ÏÂ≈ Á≈ «√˪ ӫ¡ª ¡Â∂ «ÁzÙ‡∆’؉ª Á∆ ¡Èπ»ÍÂ≈ (Conformity)
˘ ÏÛ∑≈Ú≈ «ÁßÁ≈ ˛Õ Â≈’Ú∆Ò Á∂ ¡Èπ√≈, Ï≈ÏÂ≈ Á∆ √Óæ«√¡≈ ˘ ÒØ’ÂøÂ È∂ Â’∆ÏÈ √πÒfi≈ «ÁæÂ≈ ˛Õ
Ú√±Â: Â’ÚΔÒ È∂ Ï≈ÏÂ≈ Á∂ «√˪ Á≈ ÷ø‚È È‘∆∫ ’∆Â≈Õ ¿π√ È∂ ’∂ÚÒ «¬‘ ⁄∂Â≈ÚÈΔ «ÁæÂΔ ˛ «’ «Ú⁄≈ª ÁΔ
«Ú¡’ÂΔ Á∂ ÷∂Â «Úæ⁄ Ï≈ÏÂ≈ ÁΔ Óß◊ ˘ ¡Èπ±ÍÂ≈ (Conformity) ÁΔ Óß◊ Á≈ ±Í È‘Δ∫ Á∂‰≈ ⁄≈‘ΔÁ≈ ¡Â∂
«¬√ Óß◊ ˘ «¬√ ‘æÁ Âæ’ ÏÛ∑≈Ú≈ È‘Δ∫ Á∂‰≈ ⁄≈‘ΔÁ≈ «’ ¿π‘ √ÚÂßÂÂ≈ Á∂ ÷≈ÂÓ∂ Á≈ √≈ËÈ Ï‰ ‹≈Ú∂Õ «¬√ «Ú⁄≈-
Íz‰≈Ò∆ È≈Ò Íz∂« ‘Ø ’∂ ¡ß◊∂˜ Á≈Ù«È’ ‹≈È √‡π¡≈‡ «ÓÒ (AH@F-GC) È∂ «¬‘ «Ú⁄≈ «ÁæÂ≈ √∆ «’ ‹∂’
«¬’ «Ú¡’ÂΔ ÁΔ ≈¬∂ (Opinion) Ï≈’Δ √Ó≈‹ ÁΔ ≈¬∂ ÂØ∫ Úæ÷ È≈ ‘ØÚ∂ ª √Ó≈‹ ˘ «¬‘ ¡«Ë’≈ È‘Δ∫ ˛ «’ ¿π‘
«¬’æÒ∂ «Ú¡’ÂΔ ˘ ¸æÍ ’≈ Á∂Ú∂Õ
Ízß± ’πfi «Ú⁄≈ √Ó≈«‹’-¡≈«Ê’ ÷∂Â «Úæ⁄ √ÚÂßÂÂ≈ Á∂ È≈Ó ”Â∂ Ï≈ÏÂ≈ Á≈ «ÚØË ’Á∂ ‘ÈÕ ¿πÁ≈‘‰ Á∂
ÂΩ ”Â∂, Íπ≈‰∂ √Ó∂∫ ÂØ∫ ¡ß◊∂˜ Á≈Ù«È’ ¡≈¬Δ«˜¡≈ Ï«ÒÈ (AI@I-IG) È∂ ¡≈͉∂ Íz«√æË «’Â≈Ï “Á ’ª√À͇
¡≈Î «ÒÏ‡∆” (√ÚÂßÂÂ≈ Á∆¡ª ÁØ √ß’ÒÍÈ≈Úª) (AIEH) Á∂ ÁΩ≈È Ùπ±-Ùπ± «Úæ⁄ √ÚÂßÂÂ≈ ¡Â∂ Ï≈ÏÂ≈ ˘
«¬’-Á±√∂ ÂØ∫ √ÚÂøÂÂ≈ Á≈ ÓπæÒ (Independent Values) ÓßÈÁ∂ ‘ج∂ «¬‘ «Ú⁄≈ «ÁæÂ≈ «’ Úæ÷-Úæ÷ ÓπæÒª Á≈
«ÚÙÒ∂Ù‰ ’Á∂ ‘ج∂ ¿π√ ˘ «’√∂ «¬’ «Úæ⁄ È‘∆∫ ÏÁ«Ò¡≈ ‹≈ √’Á≈Õ Ízß± ¡æ◊∂ ‹≈ ’∂ ¡≈͉∆ √ÚÂßÂÂ≈ ˘ ’∂∫ÁΔ
ÓπæÒ(Central Value) Á∂ ±Í «Úæ⁄ √Ê≈«Í ’Á∂ ‘ج∂ Ï≈ÏÂ≈ Á∂ Á≈¡Ú∂ ˘ Ï‘π «Íæ¤∂ Ëæ’ «ÁæÂ≈ ˛Õ Ï«ÒÈ Á∂
¡Èπ√≈, √ÚÂßÂÂ≈ Á≈ ¡Ê ’∂ÚÒ «¬‘ ˛ «’ «’√∂ «Ú¡’ÂΔ ˘ ¡≈͉∂ √øÂπÒÈ ÁΔ Í±ÂΔ Á∂ ÁΩ≈È Á±√«¡ª ÚæÒØ∫
«’√∂ π’≈Ú‡ Á≈ √≈‘Ó‰≈ È≈ ’È≈ ÍÚ∂Õ √ÚÂßÂÂ≈ Á∂ È’≈≈ÂÓ’ (Nagative) ¡Â∂ √’≈≈ÂÓ’ ( Positive)
±Íª «Úæ⁄ ¡ßÂ ’Á∂ ‘ج∂ Ï«ÒÈ È∂ «Ú⁄≈ «ÁæÂ≈ ˛ «’ ≈‹ ’∂ÚÒ È’≈≈ÂÓ’ √ÚÂßÂÂ≈ ÁΔ æ«÷¡≈ ’ √’Á≈
˛, √’≈≈ÂÓ’ √ÚÂßÂÂ≈ «Ú¡’ÂΔ Á≈ «Èæ‹Δ Ó≈ÓÒ≈ ˛ «‹√ È≈Ò ≈‹ ˘ ’Ø¬Δ √Ø’≈ È‘Δ∫ æ÷‰≈ ⁄≈‘ΔÁ≈Õ Ï«ÒÈ
È∂ «Ú⁄≈ «ÁæÂ≈ ˛ «’ ‹∂’ ’ج∆ «Ú¡’Â∆ ◊±Û Íߤ∆ Á∆ Â∑ª Íø÷ ÎÀÒ≈ ’∂ ¡≈√Ó≈È «Úæ⁄ ¿πµ‚ È‘∆∫ √’Á≈ ‹ª
Ú∂Ò Ó¤Ò∆ Á∆ Â∑ª √ÓπßÁ «Úæ⁄ ÂÀ È‘∆∫ √’Á≈ ª «¬‘ ¿π√ Á∆ ¡≈͉∆ ’Ó∆ ˛Õ «¬√ Â∑ª ‹∂’ ’ج∆ «Ú¡’Â∆

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 235