Page 77 - DPOL101_POLITICAL_THEORY_PUNJABI

≈‹È∆«Â’ «√˪Â

È؇ «¬’ «Ó‘ÈÂ∆ Ú◊ ˘ Á≈√Â≈ Á∂ Í≈Ù «Úæ⁄ ÏøÈ∑ ’∂ ¿π√ ”Â∂ «Èø’πÙ Ù≈√È ’Á≈ ˛Õ”” «¬√∂ ’≈‰ √Ó≈‹Ú≈Á∆ «¬‘
ÓøÈÁ∂ ‘È «’ Í»ø‹∆Ú≈Á∆ «ÚÚ√Ê≈ «Úæ⁄ ≈‹ ‹≈‰Ïπæfi ’∂ ¡«‹‘∂ √≈ËȪ, ’øÓª ¡Â∂ È∆Â∆ Á≈ ÍÃÂ∆Í≈ÁÈ ’Á≈ ˛,
«‹√ È≈Ò «Ó‘ÈÂ∆ Ú◊ Á≈ «¬’ «˜¡≈Á≈ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ ÙØÙ‰ ˛Õ «¬√ Á≈ ÍÃË≈È «ÈÙ≈È≈ «Ó‘ÈÂ∆ Á∆ «Ó‘ÈÂ
Á≈ «˜¡≈Á≈Â ÚË∂∂ ÓπæÒ (Surplus Value) ÍÃ≈Í ’ ÒÀ‰≈ ‘πøÁ≈ ˛Õ
Ò∂«ÈÈ Á∂ ¡Èπ√≈ ≈‹ √Á≈ ‘∆ «¬’ Ú«ÙÙ‡ Ú◊ Á≈ √ø◊·È «‘≈ ˛ ¡Â∂ «¬√ Á≈ »Í √Á≈ ‘∆ ¡«‹‘≈ ‘∂◊≈,
«‹√ È≈Ò «’ «’√∂ «¬’ Ú«ÙÙ‡ Ú◊ Á≈ «‘æ √≈ËÈ ‘πøÁ≈ ‘∂Õ ≈‹ ’Á∂ ¡«‹‘≈ »Í ÍÃ≈Í ȑƒ ’ √’Á≈,
«‹√ ’≈‰ «’ √≈∆ ‹ÈÂ≈ Á∂ «‘æ Á≈ √≈ËÈ ‘Ø √’∂ ‹ª «‹√ «Úæ⁄ «Ú«ÚÁ ¡≈«Ê’ Ú◊ «ÈøÂ √«‘ÔØ◊ ‹ª
√ÓfiΩÂ∂ È≈Ò ’øÓ ’ √’‰Õ ÒØ’ÂøÂÚ≈Á∆ ÒØ’ ≈‹ ’ØÒØ∫ ‹Ø «¬‘ ¡≈Ù≈ ’Á∂ ‘È «’ ¿π‘ ‹ÈÂ≈ Á∂ √Ú‹È’
«‘æª Á≈ √≈ËÈ ‘Ø √’Á≈ ˛, ¡√Ò ”⁄ «È¡Ê ˛, «¬√ Ò¬∆ ‹Á Í»ø‹∆Ú≈Á∆ «ÚÚ√Ê≈ Á≈ ÷≈ÂÓ≈ ‘Ø ’∂ √Ó≈‹Ú≈Á∆
«ÚÚ√Ê≈ √Ê≈«Í ‘Ø ‹≈Ú∂◊∆, ‘π‰ Ú∆ ≈‹ Á≈ Ú«ÙÙ‡ Ú◊ Á∂ «‘æª Á≈ ‘∆ √≈Ë’ ‘∂◊≈Õ ¿π√ «ÚÚ√Ê≈ «Úæ⁄
≈‹ √Ú √Ë≈‰ «’√≈È, Ó˜Á» Ú◊ Á∂ «‘æª Á≈ √≈ËÈ ’∂◊≈, ÂÁ ¿π‘ Í»ø‹∆ÍÂ∆¡ª ‹ª ¡«‹‘∂ Ú◊ª ˘
‹Ø «Ó‘ÈÂ∆ È≈ ‘؉, «‘æ √≈ËÈ ’ √’∂◊≈Õ «¬√∂ ’≈‰ √Ó≈‹Ú≈Á∆ »√ Á∂ √ø«ÚË≈È «Úæ⁄ ’∂ÚÒ ¿πÈ∑ª Ï≈«Ò◊
ÍπÙª ¡Â∂ «¬√Â∆¡ª ˘ Ú؇ Á≈ ¡«Ë’≈ «ÁæÂ≈ «◊¡≈ ˛ ‹Ø ““√Ó≈‹”” Ò¬∆ «‘æÂ’≈∆ ¡Â∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ ’øÓª «Úæ⁄
√‘≈«¬Â «Ó‘È ’’∂ ¡≈͉∆ ¡≈ÓÁÈ ’Ó≈™Á∂ ‘ÈÕ √Ó≈‹Ú≈Á∆ «Ú⁄≈’ «¬√ ÂæÊ ˘ √Ú∆’≈ ’Á∂ ‘È «’
»√ ÂØ∫ √Ê≈«Í «ÚÚ√Ê≈ Ú∆ √≈∂ Ú◊ª Á∂ «‘æª Á≈ √øÍ≈ÁÈ È≈ ’’∂ ’∂ÚÒ «¬’ Ú◊ («Ó‘ÈÂ∆ Ú◊) Á∂
«‘æª Á≈ ‘∆ √øÍ≈ÁÈ ’Á∆ ˛Õ «¬‘ √πÌ≈«Ú’ ¡Â∂ √‘∆ Ú∆ ˛, «’™«’ ≈‹ √Á≈ «’√∂ Ú«ÙÙ‡ Ú◊ Á∂ «‘æª Á≈
ÍÃÂ∆Í≈Á’ «‘≈ ˛ ¡Â∂ ≈‹ √ø√Ê≈ Á≈ »Í ‘∆ ¡«‹‘≈ ˛ «’ ¿π‘ «’√∂ Ú«ÙÙ‡ Ú◊ Á∂ «‘æª Á≈ ‘∆ √øÍ≈ÁÈ ’
√’Á∆ ˛Õ Íπ≈‰∂ ≈‹ª (Á≈√ ÍÃÊ≈, √Ó≈È ÍæÁÂ∆ ¡Â∂ Í»ø‹∆Ú≈Á ”Â∂ ¡≈Ù«Â) ÚæÒØ∫ «‹√ Ú◊ Á≈ «‘æ ‘πøÁ≈ √∆,
¿π‘ ÿæ‡ «◊‰Â∆¡ª, ¿π√ «Úæ⁄ «Ó‘ÈÂ∆ Ú◊ Á≈ ÙØÙ‰ ‘πøÁ≈ √∆ Í √Ó≈‹Ú≈Á∆ ≈‹ «‹√ Ú◊ Á∂ «‘æª Á≈
√øÍ≈ÁÈ ’Á≈ ˛, ¿π‘ Ï‘π «ÚÙ≈Ò ˛ ¡Â∂ «¬√ ≈‹ Á≈ ’øÓ «¬‘∆ «‘øÁ≈ ˛ «’ ‘Ø Ú◊ª Á≈ ¡ø ’’∂ «¬’
Ú◊‘∆‰ √Ó≈‹ Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ ’∆Â∆ ‹≈Ú∂ Í ‹Á «¬‘ √Óª ¡≈ ‹≈Ú∂◊≈, ‹Á «Ó‘ÈÂ∆ Ú◊ ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈ ÓÈπæ÷∆
√Ó≈‹ «Úæ⁄ ’ج∆ ‘Ø Ú◊ «‘ ‘∆ È‘ƒ ‹≈Ú∂◊≈ ª ≈‹ Á∆ ’ج∆ ˜» ‘∆ È‘ƒ ‘∂◊∆Õ «¬√ ÍÃ’≈ √Ó≈‹Ú≈Á∆¡ª
¡Â∂ ¡≈‹’Â≈Ú≈Á∆¡ª (Anarchists) «Úæ⁄ «¬√ ÍÃÙÈ ”Â∂ ’ج∆ ÓÂÌ∂Á È‘ƒ «’ ¡ø «Úæ⁄ «¬’ ¡«‹‘∆ √«ÊÂ∆
ÍÀÁ≈ ’ «ÁæÂ∆ ‹≈‰∆ ⁄≈‘∆Á∆ ˛, «‹√ ≈‹ Í»È ÂΩ ”Â∂ √Ó≈Í ‘Ø ‹≈Ú∂Õ «Ó‘ÈÂ∆ Ú◊ ˘ Ú∆ ≈‹ Á∆ ÂÁ Âæ’
˜» ˛, ‹Á Âæ’ «’ «Ó‘ÈÂ∆ Ú◊ Á≈ ÙØÙ‰ ’È Ú≈Ò∂ Í»ø‹∆ÍÂ∆ Âæ ÷ÂÓ È‘ƒ ‘Ø ‹ªÁ∂, ¿πÈ∑ª Á≈ ¡ø ‘πøÁ∂
‘∆ ≈‹ ˘ Ú∆ ˜» ȑƒ ‘∂◊∆Õ
«¬√ ÍÃ’≈ √Ó≈‹Ú≈Á∆¡ª «Ú⁄≈ «Úæ⁄ ≈‹ Á≈ ¡Ë≈ Ú◊ «ÚÚ√Ê≈ ‘∆ ˛, «’™«’ √Ó≈‹ «Úæ⁄ ¡È∂’ª Ú◊
‘È ¡Â∂ «¬È∑ª Ú◊ª Á∂ «‘æª «Úæ⁄ «ÚØË «‘øÁ≈ ˛, ‘Ø ≈‹ ’∂ÚÒ ¿π√ Ú◊ Á∂ «‘æª Á≈ √≈ËÈ ’Á≈ ˛,
«‹√ Á∂ ‘æʪ «Úæ⁄ Ù’Â∆ ‘ØÚ∂ ‹ª Ù’Â∆ √Á≈ «¬’ ‘∆ Ú◊ Á∂ ‘æʪ «Úæ⁄ È‘ƒ «‘øÁ∆Õ ÓæË Ôπæ◊ «Úæ⁄ «¬‘ Ù’Â∆
‹◊∆Á≈ª ‹ª √≈Óøª Á∂ ‘æʪ «Úæ⁄ √∆Õ ¡≈Ëπ«È’ Ôπæ◊ «Úæ⁄ «¬‘ Ù’Â∆ Í»ø‹∆ÍÂ∆ Ú◊ Á∂ ‘æʪ «Úæ⁄ ¡≈ ◊¬∆
¡Â∂ ‘π‰ √Ó≈‹Ú≈Á∆ ≈‹ª «Úæ⁄ «¬‘ Ù’Â∆ «’√≈È-Ó˜Á» Ú◊ Á∂ ‘æʪ «Úæ⁄ ¡≈™Á∆ ‹≈ ‘∆ ˛, ‹Á Âæ’
√Ó≈‹ «Úæ⁄ «Ú«ÚÁ Ú◊ª Á∆ √æÂ≈ ‘∂◊∆, ≈‹ Á∆ ˜» Ú∆ ω∆ ‘∂◊∆, «’™«’ ≈‹ ÚæÒØ∫ «¬’ Ú«ÙÙ‡ Ú◊
¡≈͉∂ «‘æª Á∂ √≈ËÈ «Úæ⁄ √ÓÊÈ «‘øÁ≈ ˛Õ
≈‹ Á≈ Ù’ÂΔ Ó»Ò’ »Í (State as Power System)-«Ú⁄≈’ª È∂ ≈‹ Á∂ »Í Á≈ ÍÃÂ∆Í≈ÁÈ ’Á∂ ‘ج∂ Ù’Â∆
Á∂ «√˪ ˘ Ï‘π ӑæÂÚ «ÁæÂ≈ ˛Õ ¿πÈ∑ª Á∂ ¡Èπ√≈ ≈‹ √ø√Ê≈ Ù’Â∆ ”Â∂ ¡Ë≈« ˛Õ «¬√ «Ú⁄≈Ë≈≈ Á∆
Ùπ»¡≈ «¬‡Ò∆ Á∂ Íë√æË ≈‹È∆«Â’ ÓÀ’ΔÔ≈ÚÒΔ (ADFA-AEBG) ÚæÒØ∫ «ÁæÂ≈ «◊¡≈ √∆, ÓÀ’∆Ô≈ÚÒ∆ Á∂ ¡Èπ√≈
ÓÈπæ÷ ˘ ÍÃ∂‰≈ Á∂‰ Ú≈Ò∆¡ª ÁØ Ù’Â∆¡ª ‘ÈÕ √Ú≈Ê ¡Â∂ ‚ ÓÈπæ÷ √πÌ≈¡ ÂØ∫ ‘∆ √Ú≈Ê∆ ¡Â∂ Ò≈Ò⁄∆ ‘πøÁ∆ ˛
Í È≈Ò ‘∆ ‚ Ú∆ ÓÈπæ÷ Á∂ ‹∆ÚÈ ˘ ÍÃÌ≈«Ú ’Á≈ ˛Õ ÓÈπæ÷ ˘ ≈‹ √ø√Ê≈ «Úæ⁄ √ø◊«·Â ‘ج∂, ¿π√ Á≈ ’≈‰
‚ ‘∆ √∆Õ ¡ø «Úæ⁄ ≈‹∂ ˘ ¡«‹‘∆ È∆Â∆ Ú‰∆ ⁄≈‘∆Á∆ ˛, «‹√ È≈Ò ÍË≈ ¿π√ ’ØÒØ∫ ‚Á∆ ‘∂Õ ≈‹ Á≈
¡Ë≈ Ù≈√’ª Á∆ Ù’Â∆ ‘∆ ˛Õ ‹ÓÈ «Ú⁄≈’ «ÈÂ√∂ Á≈ «Ú⁄≈ √∆ «’ ≈‹ Á∆ ¡≈«◊¡≈ Á≈ Í≈Ò‰ «¬√ Ò¬∆
’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛, «’™«’ ¿π‘ √Ì ÂØ∫ ÚË∂∂ Ù’Â∆Ù≈Ò∆ ˛, ¡◊ ¿π√ Á∆ ¡≈«◊¡≈ Á≈ Í≈Ò‰ È≈ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂ ª
¿π√ ’ØÒ «¬‘ Ù’Â∆ ˛, «‹√ È≈Ò ¿π‘ ˜ÏÁ√Â∆ ¡≈͉∆ ¡≈«◊¡≈ ˘ ÓøÈÚ≈ √’Á≈ ˛Õ «¬’ ‘Ø ‹ÓÈ «Ú⁄≈’
‡«æ‡√’ È∂ Ú∆ «¬√∂ ◊æÒ Á≈ ÍÃÂ∆Í≈ÁÈ ’∆Â≈ ˛, ¿π‘ ≈‹ ˘ ““Ù’Â∆ Á≈ √Ù’Â »Í”” «’‘≈ ’Á≈ √∆Õ ¡ø◊∂˜

70 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY