Page 78 - DPOL101_POLITICAL_THEORY_PUNJABI

«¬’≈¬∆-C: ≈‹

Á≈Ù«È’ ‘Ï‡ √Í∂È√ È∂ Ú∆ ≈‹ ˘ Ù’Â∆ Á≈ ÈÂ∆‹≈ Áæ«√¡≈ ˛Õ Ô»Í Á∂ ‘Ø Ú∆ Ï‘π √≈∂ «Ú⁄≈’ª Á∂ È؇
≈‹ Á∂ »Í ”Â∂ «Ú⁄≈ ’Á∂ ‘ج∂ Ù’Â∆ Á∂ Âæ ˘ Ï‘π ӑæÂÚ «ÁæÂ≈ ˛Õ Ì≈ Á∂ ÍÃ≈⁄∆È ≈‹È∆Â∆’≈ Ú∆ ≈‹
«Úæ⁄ “√˜≈” ‹ª Ù’Â∆ ˘ Ï‘π ӑæÂÚ «ÁøÁ∂ √ÈÕ “√˜≈” ˘ ‘∆ ≈‹ Á≈ ¡Ë≈ ÓøÈÁ∂ √È, «‘‡Ò Á∆ ¡◊Ú≈¬∆
«Úæ⁄ ‹Á ‹ÓÈ∆” È≈˜∆ «ÚÚ√Ê≈ ’≈«¬Ó ‘ج∆ ª ¿πµÊØ∫ Á∂ È≈˜∆ «Ú⁄≈’ª È∂ Ú∆ ¡≈͉∂ «√˪ Á≈ ¡Ë≈ Ù’Â∆
˘ ‘∆ Óø«È¡≈Õ
Ú◊ √ø◊·È ¡Â∂ Ù’ÂΔ «√˪ «Úæ⁄ √Ó≈‹√Ô- ‹Ø ÒØ’ ≈‹ ˘ «¬’ Ú◊ √ø◊·È ÓøÈÁ∂ ‘È, ¿π‘ Ú∆ «¬‘∆
ÍÃÂ∆Í≈«Á ’Á∂ ‘È «’ ≈‹ «Úæ⁄ «¬’ ¡«‹‘≈ Ù’Â∆Ù≈Ò∆ Ú◊ «‘øÁ≈ ˛ ‹Ø ‘Ø Ú◊ª Á≈ ÙØÙ‰ ’Á≈ ˛
¡Â∂ ¿πÈ∑ª ˘ ¡≈͉∂ «‘æ Ҭ∆ «¬√Â∂Ó≈Ò ’Á≈ ˛Õ ˙ÍÈ‘ØÓ Á∂ ¡Èπ√≈ ‹Ø Ú◊ ≈‹ √Ê≈«Í ’Á≈ ˛, ¿π√
˘ ¡√ƒ ‹∂» Ú◊ ’«‘ √’Á∂ ‘ªÕ ‘Ø Ú◊ ¿π√ Á∆ ÍË≈ ‘πøÁ∂ ‘È, ≈‹ √ø√Ê≈ Ò¬∆ «¬‘ ˜»∆ ˛ «’ «¬’ Ú◊
‹∂» ‹ª Ù≈√’ ‘ØÚ∂ ¡Â∂ ‘Ø Ú◊ ‘≈∂, Ù≈«√ ‹ª ÍË≈ ‘ØÚ∂, «’™«’ ‹∂» Ù’Â∆ È≈Ò «‹æ ÍÃ≈Í ’Á≈ ˛Õ
‘Ø Ú◊ √ø◊·È »Í∆ ≈‹ Á≈ ¡Ë≈ Ù’Â∆ ‘∆ ‘πøÁ∆ ˛Õ ’≈ÒÓ≈’√ √π«ÁÃÙ √Ó≈‹Ú≈Á∆¡ª Á≈ Ú◊ √øÿÙ
Á≈ «Ú⁄≈ Ú∆ Ù’Â∆ «√˪ Á≈ ‘∆ «¬’ »Í ˛, «¬√ Ò¬∆ Ú◊, √ø◊·È ¡Â∂ Ù’Â∆ Á∂ «√˪ª «Úæ⁄ Ï‘π ’πfi
√ÓÂ≈ ¡Â∂ √≈Óø‹√Ô ˛Õ

«¬È∑ª «√˪ª ÁΔ ¡≈ÒØ⁄È≈- ≈‹ ˘ Ú◊ √ø◊·È Óøȉ≈ ‹ª Ù’Â∆ Ó»Ò’ √Ófi‰≈ Í»∆ Â∑ª √æ⁄ È‘ƒ ˛, ¡◊
≈‹ √ø√Ê≈ «Úæ⁄ «¬È∑ª Âæª Á≈ ·∆’ √Ê≈È ˛, «¬‘ √‘∆ ˛ «’ Ú◊ √ø◊·È ¡Â∂ Ù’Â∆ ≈‹ Á∂ Ó‘æÂÚÍ»È ÂæÂ
‘È Í ¿πÈ∑ª ˘ ≈‹ Á≈ ¡Ë≈ È‘ƒ Óø«È¡≈ ‹≈ √’Á≈Õ

È؇√ ≈‹ Á≈ Ó»Ò ¡Ë≈ Ù’Â∆ È≈ ‘Ø ’∂ «¬æ¤≈ ˛, «ÚÚ∂’Ù∆Ò È≈◊«’ ≈‹ Á∆ ¡≈«◊¡≈ ‹ª
’≈˘Èª Á≈ Í≈Ò‰ ’∂ÚÒ «¬√ Ò¬∆ È‘ƒ ’Á∂, «’™«’ ¿πÈ∑ª «Íæ¤∂ ≈‹ Ù’Â∆ ˛Õ

¿πÈ∑ª Á≈ Í≈Ò‰ ¿π‘ «¬√ Ò¬∆ Ú∆ ’Á∂ ‘È, «’™«’ ¿π‘ √Ú‹È’ «¬æ¤≈ Á∂ Óπæ÷ »Í ‘πøÁ∂ ‘ÈÕ ≈‹ √ø√Ê≈ ÓÈπæ÷ª
Á∆ √Ó≈«‹’Â≈ Á≈ ÈÂ∆‹≈ ˛Õ √Ó≈‹ ‹ª «¬’æ· Ï‰≈ ’∂ «‘‰ Á≈ ÓÈπæ÷ Á≈ ‹Ø √πÌ≈¡ ˛, ¿π√∂ ’≈‰ ≈‹ Á≈
√ø◊·È ‘Ø«¬¡≈ ˛Õ ‘Ø ≈‹ª Á≈ ¡«‹‘≈ »Í ÂæÊ Á∂ ¡Èπ’»Ò È‘ƒ ˛, «‹√ «Úæ⁄ ’∂ÚÒ Ù’Â∆ Á∂ Âæ ˘ Ó‘æÂÚ
«ÁæÂ≈ «◊¡≈ ‘ØÚ∂Õ
(D) ’≈˘ÈΔ «ÚÚ√Ê≈ Á∂ «ÚË≈«¬’ Á∂ »Í «Úæ⁄ ≈‹ Á≈ »Í

«Ú⁄≈’ª È∂ ≈‹ Á∂ »Í Á≈ «ÚÚ∂⁄È ’Á∂ ‘ج∂ «¬‘ ÍÃÂ∆Í≈«Á ’∆Â≈ ˛ «’ ≈‹ Á∆ «¬’Ó≈Â ¡«‹‘∆ √ø√Ê≈
¡Â∂ «¬’æ· ˛, «‹√ ˘ ’≈˘È ω≈¿π‰ Á≈ ¡«Ë’≈ ÍÃ≈Í ˛Õ ÓÈπæ÷∆ √Ó≈‹ «Úæ⁄ ‹Ø ’≈˘È∆ «ÚÚ√Ê≈ Ù≈«ÓÒ ˛,
¿π√ Á≈ «ÚË≈«¬’ ≈‹ ‘∆ ˛Õ ≈‹ ‘∆ ’≈˘È Á≈ ¡≈◊ÓÈ-√Ê≈È √ÈÕ ≈‹ »Í∆ «¬’æ· «Úæ⁄ ‹Ø «Ú¡’Â∆ Ù≈«ÓÒ
‘πøÁ∂ ‘È, ¿π‘ √≈∂ ≈‹ ÚæÒØ∫ ω≈¬∂-√Ú∆’≈ ’≈˘Èª ˘ √Ú∆’≈ ’È Ò¬∆ Ó‹Ï» «‘øÁ∂ ‘È, ≈‹ ˘ √≈˘
’≈˘È∆ «ÚÚ√Ê≈ Á∂ «ÚË≈«¬’ Á∂ »Í «Úæ⁄ ‘∆ Óøȉ≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛Õ «¬√ «Ú⁄≈ ⁄⁄≈ Á∂ ÍÃÓπæ÷ ÍÃÂ∆Í≈Á’ ÙÃ∆ «ÚÒØÏΔ
‘ÈÕ «¬√∂ «ÁzÙ‡∆’؉ Á∂ √≈‘Ó‰∂ æ÷ ’∂ ¿πÈ∑ª È∂ ≈‹ Á≈ Ò椉 «¬√ ÍÃ’≈ ’∆Â≈ ˛-““≈‹, ≈‹È∆«Â’ «Ú¡’Â∆
¡Â∂ √æÂ≈ ˛, «‹√ È≈Ò ’≈˘È ω≈¿π‰ Á≈ ¡«Ë’≈ ÍÃ≈Í ˛”” ≈‹ ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈ «’√∂ ‘Ø «¬’æ· ˘ «¬‘ ¡«Ë’≈
ÍÃ≈Í ȑƒ ‘πøÁ≈ «’ ¿π‘ ’≈˘Èª Á≈ «ÈÓ≈‰ ’ √’∂Õ ‘Ø «¬’æ· «ÈÔÓ ˜» ω≈™Á∂ ‘È Í ¿πÈ∑ª Á≈ Í≈Ò‰
’Ú≈¿π‰ Ò¬∆ ‹ª Ù’Â∆ Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò È‘ƒ ’ √’∂Õ «ÈÔÓª ¡Â∂ ’≈˘Èª «Úæ⁄ Óπæ÷ ¯’ «¬‘∆ ˛ «’ «ÈÔÓª Á≈
Í≈Ò‰ «Ú¡’Â∆ Á∆ ¡≈͉∆ «¬æ¤≈ ”Â∂ «ÈÌ ’Á≈ ˛, ¿πÈ∑ª Á≈ Í≈Ò‰ ’Ú≈¿π‰ Ò¬∆ Ù’Â∆ Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò È‘ƒ
’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ Í ’≈˘Èª Á∂ Í≈Ò‰ Ò¬∆ «Ú¡’Â∆ Ó‹Ï» ‘πøÁ∂ ‘È ¡Â∂ ¿πÈ∑ª Ò¬∆ Ù’Â∆ Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ’∆Â≈
‹≈ √’Á≈ ˛Õ «¬’ ‘Ø √Ê≈È ”Â∂ «ÚÒØÏΔ È∂ ’≈˘È∆ «ÚÚ√Ê≈ Á∂ «ÚË≈«¬’ Á∂ »Í «Úæ⁄ ≈‹ Á∂ »Í Á≈ ÍÃÂ∆Í≈ÁÈ
’Á∂ ‘ج∂ ¡≈͉∂ «Ú⁄≈ ˘ «¬√ „ø◊ È≈Ò √ÍÙ‡ ’∆Â≈ ˛-““ÓÈπæ÷∆ »Í «Ú¡’Â∆¡ª Á∂ ¿π√ √Ó»‘ ˘ ≈‹ ’«‘øÁ∂
‘È, «‹√ ˘ ¡«‹‘∆ √ø◊«·Â √Ó»«‘’ ’«Ó¿»«È‡∆ Á≈ »Í ÍÃ≈Í ‘ØÚ∂ ¡Â∂ «‹√ ¿πµÍ «¬’ ¡«‹‘∆ Ù≈√’ Ù’Â∆
Ù≈«ÓÒ ‘ØÚ∂ ‹Ø ¿πÈ∑ª ¡≈Á∂Ùª Á≈ ¿πµ⁄≈ √Ê≈È ÓøÈ∆ ‹ªÁ∆ ˛ ‹Ø «’ ’≈˘È∆ »Í È≈Ò ¡Â∂ √Ë≈‰ ÂΩ ”Â∂ ÈÀ«Â’
»Í «Úæ⁄ ’«Ó¿»«È‡∆ Á∂ ¡Ë∆È √≈∂ «Ú¡’Â∆¡ª ”Â∂ ˜»∆ „ø◊ È≈Ò Ò≈◊» ‘πøÁ∂ ‘È”” «¬√ Ò椉 Á∂ ¡Èπ√≈ ≈‹

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 71