Page 256 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñF: «√æ«÷¡≈ «ÚÚ√Ê≈

A. ÷∂Â∆, Ì»Ó∆ «Ú’≈√, Ì»Ó∆ √πË≈ ¡Â∂ Òÿ» «√ø⁄≈¬∆- «¬√ Á∂ ¡Ë∆È ÷∂Â Í≥⁄≈«¬Â ÷∂Â∆ Á≈ «Ú’≈√, ÷∂Â∆ ¿πÂÍ≈ÁÈ È؇
«Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ¡Â∂ «¬√ √ÏøË∆ Ì»Ó∆ «Ú’≈√ ¡Â∂ Ì»Ó∆ √πË≈ Á∂ √≈∂ ’øÓ ’∂◊∆Õ ÷∂Â∆ «Úæ⁄ ÈÚ∆¡ª ÍÉ≈Ò∆¡ª Á∂
«¬√Â∂Ó≈Ò, Ï∆‹, ◊πÁ≈Ó √Ê≈«Í ’È≈, ⁄æ’ÏøÁ∆ ÍÃØ◊≈Ó Á∂ ’øÓ «Úæ⁄ «Ò¡≈¿π‰ Ò¬∆ «˜Ò∑≈ ÍÃ∆ÙÁ Á∆ √‘≈«¬Â≈
’È≈ «¬√ Á∆ «˜øÓ∂Ú≈∆ ‘ØÚ∂◊∆Õ «√ø⁄≈¬∆ Á∂ √≈ËȪ Á≈ «Ú’≈√ «¬√ Á≈ «¬’ ÍÃÓπæ÷ ’øÓ ˛Õ «¬√ √ÏøË∆ ÷∂Â Í≥⁄≈«¬Â
ÚæÒØ∫ ÍØ÷ª, ÂÒ≈Ϫ, ÏøÈ∑ª ¡Â∂ Í≈‰∆ Á∆ «È’≈√∆ Á∂ √≈ËȪ Á∆ ÓπøÓÂ, ÈÚ∂∫ ÏøÈ∑ ωÚ≈¿π‰≈ ¡Â∂ ¤Ø‡∆¡ª-¤Ø‡∆¡ª
«√ø⁄≈¬∆ ÔØ‹È≈Úª ˘ «’«¡≈Ù∆Ò ’∆Â≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ ÷∂Â Í≥⁄≈«¬Â Ï≈◊Ï≈È∆ Á∂ «Ú’≈√ ¡Â∂ √Ϙ∆¡ª, ÎÒª ¡Â∂
ÎπæÒª Á∆ ÷∂Â∆ Á∂ «Ú’≈√ Ò¬∆ Ú∆ ‘ √øÌÚ ÔÂÈ ’∂◊∆Õ
B. ÍÙ» Í≈Ò‰- «¬√ Á∂ ¡Ë∆È ÍÙ» ‘√ÍÂ≈Òª Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ ¡Â∂ ÍÃÏøË, ÍÙ» Ó∂«Ò¡ª Á∆ «ÚÚ√Ê≈, ÍÙ»¡ª Á∆ È√Ò
«Úæ⁄ √πË≈, Óπ◊∆ Í≈Ò‰ ¡Â∂ ÓÂ√Ô Í≈Ò‰, ⁄≈∂ Á∆¡ª Î√Òª ¿π◊≈¿π‰≈, Áπ◊æÁ ¿πÁÔØ◊ Á≈ «Ú’≈√ ¡Â∂
ÍÙ»¡ª Á∆¡ª Ò≈Ùª Á∂ ¿πÍÔØ◊ ¡≈«Á Á∂ ’øÓ ’∆Â∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ
C. √Ú‹È’ «ÈÓ≈‰- ÷∂Â Í≥⁄≈«¬Â √Û’, Íπ«Ò√, ÍπÒª, Í≈‰∆ Á∆¡ª «’ÙÂ∆¡ª, ‹Ò Ó≈◊ ¡Â∂ √ø⁄≈ Á∂ ‘Ø
√≈ËȪ Á∆ «ÚÚ√Ê≈ ’∂◊∆Õ «¬√ È≈Ò ÷∂Â Í≥⁄≈«¬Â Á∆ ¡⁄æÒ √øÍÂ∆ Á∂ ÍÃÏøË Á≈ ’øÓ Ú∆ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
÷∂Â Í≥⁄≈«¬Â Í∂∫‚» «ÚËπÂ∆’‰ Á∂ Ò¬∆ ÔÂÈ ’∂◊∆ ¡Â∂ ◊À-Í≈Ó«ÍÃ’ ¿»‹≈ √ت Á∂ «¬√Â∂Ó≈Ò ˘ ÏÛ∑≈Ú≈
Á∂‰ ¡Â∂ ¿πÈ∑ª ˘ «Ú’«√ ’È Á≈ ’øÓ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ Ú≈Â≈ÚÈ Á∆ æ«÷¡≈ Í≥⁄≈«¬Â Á∆ «¬’ ÍÃÓπæ÷ «˜øÓ∂Ú≈∆
˛Õ «¬√ Ò¬∆ √Û’ª ¡Â∂ √Ú‹È’ Ì»Ó∆ Á∂ «’È≈«¡ª ”Â∂ Áæ÷ Ò◊≈¿π‰≈ ¡Â∂ ¿πÈ∑ª Á∆ æ«÷¡≈ Á≈ ’øÓ ’∆Â≈
‹≈Ú∂◊≈Õ ÷∂Â Í≥⁄≈«¬Â Í∂∫‚» «‘‰-√«‘‰ ÍÃØ◊≈Ó «Úæ⁄ √«‘ÔØ◊ Á∂Ú∂◊∆ ¡Â∂ ¿π√ ˘ ’≈‹Ù∆Ò Ï‰≈Ú∂◊∆Õ
D. ’π‡∆ ¡Â∂ ◊Ã≈Ó ¿πÁÔØ◊ Â∂ Òÿ» ¿πÁÔØ◊ª Á≈ «Ú’≈√- ÷∂Â Í≥⁄≈«¬Â ÷∂Â∆ ¿πÁÔØ◊ª Á∂ «Ú’≈√ Ò¬∆ √Ë≈‰
‹≈‰’≈∆ «¬’æ·∆ ’∂◊∆ ¡Â∂ ‹ÈÂ≈ ˘ Á∂Ú∂◊∆Õ ’π‡∆ ¡Â∂ ◊Ã≈Ó ¿πÁÔØ◊ ¡Â∂ Òÿ» ¿πÁÔØ◊ª Á∂ «Ú’≈√ Ò¬∆
’˜≈ Á∂Ú∂◊∆, «È«Ó Ú√»¡ª Á∆ «Ú’∆ Ò¬∆ Ï≈˜≈ Á≈ √Ú∂÷‰ ’∂◊∆ ¡Â∂ «ÚÚ√Ê≈ ’∂◊∆Õ ¿πÁÔØ◊ª Á∂
«Ú’≈√ Ò¬∆ ÷∂Â Í≥⁄≈«¬Â Â’È∆’∆ ÍÃ∆÷‰ Á∆ «ÚÚ√Ê≈ Ú∆ ’∂◊∆Õ
E. «√‘Â- ÍÃ≈Ê«Ó’ «√‘ ’∂∫Áª Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ ¡Â∂ ÍÃÏøË, Í«Ú≈ «ÈÔØ‹È, ٻ Á∆¡≈ø «ÏÓ≈∆¡ª ¡Â∂ ‘Ø
«ÏÓ≈∆¡ª Á∆ Ø’Ê≈Ó Ò¬∆ ‡∆’∂ Á∆ «ÚÚ√Ê≈, Í∆‰ Ú≈Ò∂ ÙπæË ‹Ò Á∆ «ÚÚ√Ê≈ ’∆Â∆ ‹≈Ú∂◊∆Õ √Î≈¬∆ ¡Â∂ «√‘Â
Á∂ √ÏøË «Úæ⁄ ˜»∆ «◊¡≈È Á≈ ÍÃ⁄≈ Ú∆ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ
F. «√æ«÷¡≈ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ Â∂ √ø√«¥«Â’ ’øÓ- Ùπ»¡≈Â∆ ¡Â∂ Ó≈Ë«Ó’ «√æ«÷¡≈ ¡Â∂ «Ú’≈√ ÷∂Â Í≥⁄≈«¬Â Á∆ «¬’
ÍÃÓπæ÷ «˜øÓ∂Ú≈∆ ˛Õ «¬√ Á∂ È≈Ò ‘∆ Â’È∆’∆ ÍÃ∆÷‰ ¡Â∂ ’≈ØÏ≈∆ «√æ«÷¡≈ Á∆ ¿πµÈÂ∆ Ò¬∆ ÔÂÈ ’∆Â∂ ‹≈‰◊∂
¡Â∂ ÍÃØÛ Â∂ ¡‰¿πÍ⁄≈«’ «√æ«÷¡≈ Á∆ «ÚÚ√Ê≈ ’∆Â∆ ‹≈Ú∂◊∆Õ Ó«‘Ò≈ «√æ«÷¡≈ Á∂ «Ú’≈√ Ò¬∆ «ÚÙ∂Ù ÔÂÈ
’∆Â≈ ‹≈‰≈ ˜»∆ ˛Õ
√ø√«¥«Â’ «Ú’≈√ Ò¬∆ Ò≈«¬ÏÃ∂∆¡ª ¡Â∂ Ú≈⁄È≈«Ò¡ª Á∆ √Ê≈ÍÈ≈, Í∂∫‚» ÷∂‚‰-’πæÁ‰ ˘ ÏÛ∑≈Ú≈, ÷∂Â∆ ÒØ’
◊∆ª ¡Â∂ «ÈæàÁ∂ «Ú’≈√ ¡Â∂ √ø√«¥«Â’ ’∂∫Áª Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ ¡Â∂ «Ú’≈√ Á≈ ’øÓ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ
÷∂Â Í≥⁄≈«¬Â «√‘Â, √Î≈¬∆, ÷∂Â∆, ÚÍ≈, ¿πÁÔØ◊ ¡Â∂ ÍÙ»¡ª Á∆ È√Ò √πË≈ Á∂ √ÏøË «Úæ⁄ ˜»∆ «◊¡≈È Á≈
ÍÃ⁄≈ Ú∆ ’∂◊∆Õ
G. Á«Ò ’«Ò¡≈‰ ’øÓ- ÷∂Â Í≥⁄≈«¬Â ’Ó˜Ø Ú◊ ¡Â∂ «ÚÙ∂Ù ÂΩ ”Â∂ ¡Èπ√»«⁄ ‹≈Â∆¡ª ¡Â∂ ‹È‹≈Â∆¡ª Á∂
’«Ò¡≈‰ Ò¬∆ √≈∂ √øÌÚ ÔÂÈ ’∂◊∆Õ √Ó≈«‹’ «È¡≈ Ò¬∆ ÔØ‹È≈Úª «Â¡≈ ’∆Â∆¡ª ‹≈‰◊∆¡ª ¡Â∂ ÍÃØ◊≈Óª
˘ «’«¡≈Ù∆Ò Ï‰≈«¬¡≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ
H. √Ó≈‹ ’«Ò¡≈‰ ’øÓ- ÷∂Â Í≥⁄≈«¬Â √Ó≈‹ ’«Ò¡≈‰ ÍÃØ◊≈Óª, «‹È∑ª Á∂ ¡Ë∆È ¡Í≈«‘‹ª ¡Â∂ Ó≈È«√’ »Í
«Úæ⁄ ÓøÂÏπæË∆ «Ú¡’Â∆¡ª Á≈ ’«Ò¡≈‰ Ú∆ ˛, «Úæ⁄ Ì≈◊ ÒÚ∂◊∆Õ «¬√ Á∂ È≈Ò ‘∆ Ïπ„≈Í≈ ÍÀÈÙÈ ¡Â∂ «ÚËÚ≈
ÍÀÈÙÈ ÔØ‹È≈Úª Á∂ ‘æÊ «Úæ⁄ «Ò¡≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ ˜»∆ Ú√»¡ª Á∆ Úø‚ Ò¬∆ √Ú‹È’ Úø‚ ÍÉ≈Ò∆ ˘ ¡Í‰≈«¬¡≈
‹≈Ú∂◊≈Õ

I. Íë’«Â’ ÓπÙ«’Òª «Úæ⁄ √‘≈«¬Â≈ Á∂‰≈
A@. «ÈÔØ‹È ¡Â∂ ¡ø’Û∂- Í≥⁄≈«¬Â «ÚË∆ ¡Ë∆«ÈÔÓ, AIID” «Úæ⁄ ÷∂Â Í≥⁄≈«¬Â Á∂ «¬√ ’øÓ ˘ Ï‘π ӑæÂÚ
«ÁæÂ≈ «◊¡≈ ˛Õ «¬√ ÍÃ√ø◊ «Úæ⁄ ÷∂Â Í≥⁄≈«¬Â ‘∂· «Ò÷∂ ’øÓ ’∂◊∆ :

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 249