Page 253 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

√Ó≈‹Ù≈√Â Á∂ Óπæ÷ ÂæÂ

È؇ Á∆ ¿πµÈÂ∆Õ B@. Ò≈«¬ÏÃ∂∆¡ª «Úæ⁄ Úª⁄È≈«Ò¡≈ Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ ¡Â∂ æ«÷¡≈Õ BA. ÷∂‚‰≈-’πæÁ‰≈ ¡Â∂ √ø√«¥«Â’
«’«¡≈-’Ò≈ͪ Á≈ «Ú’≈√, Í∂∫‚» ’ÒæϪ Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ ¡Â∂ ¿πÈ∑ª Á≈ ÍÃÏøËÕ BB. Í≥⁄≈«¬Â ÷∂Âª «Úæ⁄ Ï≈˜≈,
Ó∂«Ò¡ª ¡Â∂ ‘≈‡ Á≈ ÍÃÏøËÕ BC. «¬Ò≈‹ ¡Â∂ √Úæ¤Â≈-Í∂∫‚» √Úæ¤Â≈ Á∆ «ÚÚ√Ê≈, Ó‘ªÓ≈∆¡ª «ÚπæË Ø’Ê≈Ó,
ÓÈπæ÷ ¡Â∂ ÍÙ» ‡∆’≈’È Á∂ ÍÃØ◊≈Ó, ‹ÈÓ, ÓΩ ¡Â∂ «Ú¡≈‘ Á≈ Í≥‹∆’‰Õ BD. Í«Ú≈ ’«Ò¡≈‰ ÍÃØ◊≈Óª Á≈
«Ú’≈√ ¡Â∂ ’≈‹Ù∆Ò Ï‰≈¿π‰≈Õ BE. ◊Ã≈Ó Í≥⁄≈«¬Â ÷∂Â Á∂ ¡≈«Ê’ «Ú’≈√ Ò¬∆ ÔØ‹È≈ «Â¡≈ ’È≈Õ BF.
◊Ã≈Ó Í≥⁄≈«¬Â ÍæË ”Â∂ Ó«‘Ò≈ (ÍÃ√»Â∆) ¡Â∂ Ï≈Ò «Ú’≈√ ÍÃØ◊≈Óª ˘ ’≈‹Ù∆Ò Ï‰≈¿π‰≈Õ BG. Ϙπ◊ √«ÊÂ∆
¡Â∂ «ÚËÚ≈ ÍÀÈÙÈ ÔØ‹È≈Úª «Úæ⁄ √‘≈«¬Â≈ ’È≈, ¡Í≈«‘‹ª ¡Â∂ Ó≈È«√’ »Í «Úæ⁄ ÓøÁÏπæË∆ «Ú¡’Â∆¡ª
Á∂ ’«Ò¡≈‰ √Ó∂ √≈∂ √Ó≈‹ ’«Ò¡≈‰ ÍÃØ◊≈Óª «Úæ⁄ Ì≈◊ ÒÀ‰≈Õ BH. ¡Èπ√»«⁄ ‹≈Â∆¡ª, ‹È‹≈Â∆¡ª ¡Â∂
√Ó≈‹ «Úæ⁄ ‘Ø ’Ó˜Ø Ú◊ª Ò¬∆ «ÚÙ∂Ù ÍÃØ◊≈Óª «Úæ⁄ Ì≈◊ ÒÀ‰≈Õ √Ó≈«‹’ «È¡≈ Ò¬∆ ÔØ‹È≈Úª Á∆ «Â¡≈∆
¡Â∂ ’≈‹Ù∆Ò Ï‰≈¿π‰≈Õ BI. Ï‘π ˜»∆ Ú√ª Á∂ √ÏøË «Úæ⁄ √Ú‹È’ Úø‚ ÍÉ≈Ò∆ Á≈ ÍÃÏøË ’È≈Õ C@.
√ÓπÁ≈«¬’ ¡≈√Â∆¡ª Á≈ ÍÃ∆÷‰ ¡Â∂ æ«÷¡≈Õ

‘Ø ’øÓ
«Ú’≈√ ÔØ‹È≈ «Â¡≈ ’È≈- ◊Ã≈Ó Í≥⁄≈«¬Â ÍÃÂ∆ √≈Ò Í≥⁄≈«¬Â ÷∂Â Ò¬∆ «¬’ «Ú’≈√ ÔØ‹È≈ «Â¡≈ ’∂◊∆
¡Â∂ ¿π√ ˘ √Ïø«Ë ÷∂Â Í≥⁄≈«¬Â ˘ ÍÃ∂’«Ù ’∂◊∆Õ
≈‹ √’≈ ÚæÒØ∫ ◊Ã≈Ó Í≥⁄≈«¬Â ˘ ’øÓ √Ω∫͉≈- ≈‹ √’≈ ¡«Ë √»⁄È≈ ¡Â∂ ’πfi Ùª ¡Ë∆È ¡Â∂ ’πfi Ùª
¡Ë∆È ‘∂· «Ò«÷¡ª «Úæ⁄Ø∫ ’ج∆ ’øÓ ◊Ã≈Ó Í≥⁄≈«¬Â ˘ √Ω∫Í √’Á∆ ˛:
(’) Í≥⁄≈«¬Â ÷∂Â «Úæ⁄ √«ÊÂ∆ «’√∂ Ú‰ Á∆ «ÚÚ√Ê≈ ¡Â∂ æ«÷¡≈Õ
(÷) Í≥⁄≈«¬Â ÷∂Â ¡øÁ √«Ê √’≈ Á∆ Ïø‹ Ì»Ó∆, ÍÙ»¡ª Á≈ ⁄≈≈ Ì»Ó∆ ‹ª ÷≈Ò∆ ͬ∆ Ì»Ó∆ Á∆
«ÚÚ√Ê≈Õ
(◊) «’√∂ ‡À’√ ‹ª Ì»-≈‹√Ú Á≈ √ø◊ë‘ ¡Â∂ √Ïø«Ë Ò∂÷ª Á∆ √πæ«÷¡≈Õ
◊Ã≈Ó Í≥⁄≈«¬Âª Á∆¡ª ÏÀ·’ª ¡Â∂ ’≈‹ ÍÉ≈Ò∆- ◊Ã≈Ó Í≥⁄≈«¬Â Á∆ ÏÀ·’ √Ë≈‰ ÂΩ ”Â∂ ‘∂’ Ó‘∆È∂ ÿæ‡Ø-ÿæ‡ «¬’
Ú≈ ‘ØÚ∂◊∆Õ ’≈˘È «Úæ⁄ «ÚÚ√Ê≈ ˛ «’ ÁØ ÏÀ·’ª Á«Ó¡≈È ÁØ Ó‘∆È∂ Á≈ ¡øÂ È‘ƒ ‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈Õ
◊Ã≈Ó Í≥⁄≈«¬Â ¡≈͉∂ ’øÓª Á∂ √‘∆ √øÍ≈ÁÈ Ò¬∆ ‘∂· «Ò÷∆¡ª √«ÓÂ∆¡ª Á≈ ◊·È ’ √’Á∆ ˛- √ÓÂ∆ √«ÓÂ∆,
«Ú’≈√ √«ÓÂ∆, «√æ«÷¡≈ √«ÓÂ∆ ¡Â∂ ÒØ’«‘æ √«ÓÂ∆Õ
‘∂’ √«ÓÂ∆ «Úæ⁄ «¬’ √Ì≈ÍÂ∆ ¡Â∂ ÁØ ÂØ∫ ÒÀ ’∂ ⁄≈ Âæ’ ÓÀ∫Ï ‘؉◊∂Õ ◊Ã≈Ó Í≥⁄≈«¬Â Á≈ ÍÃË≈È «Ú’≈√ √«ÓÂ∆,
ÒØ’«‘æ √«ÓÂ∆ ¡Â∂ ◊Ã≈Ó «√æ«÷¡≈ √«ÓÂ∆ Á≈ Óπæ÷ ÓÀ∫Ï ¡Â∂ √Ì≈ÍÂ∆ ‘ØÚ∂◊≈Õ ¿πµÍ ÍÃË≈È √ÓÂ≈ √«ÓÂ∆ Á≈ Óπæ÷
ÓÀ∫Ï ¡Â∂ √Ì≈ÍÂ∆ ‘ØÚ∂◊≈Õ √«ÓÂ∆ Á∂ ‘Ø ÓÀ∫Ï ◊Ã≈Ó Í≥⁄≈«¬Â Á∂ ÓÀ∫Ïª ÚæÒØ∫ ¡≈͉∂ «Úæ⁄Ø∫ È∆Ô ∆ È≈Ò,
«ÈÚ≈«⁄ ’∆Â∂ ‹≈‰◊∂Õ
◊Ã≈Ó Í≥⁄≈«¬Â Á≈ Ï‹‡- ‘∂’ ◊Ã≈Ó Í≥⁄≈«¬Â «ÚæÂ∆ √≈Ò Ò¬∆ ◊Ã≈Ó Í≥⁄≈«¬Â Á∆¡ª ¡ÈπÓ≈«È ÍÃ≈ÍÂ∆¡ª ¡Â∂
ÚÔÔ Á≈ Ú∂Ú≈ «Â¡≈ ’È≈, ◊Ã≈Ó Í≥⁄≈«¬Â Á∆ ÏÀ·’ «Úæ⁄ æ÷∂◊∆, «‹√ ˘ ‘≈˜ ¡Â∂ ÓÂÁ≈È «Úæ⁄ Ì≈◊
ÒÀ‰ Ú≈Ò∂ ÓÀ∫Ïª Á∂ √Ë≈‰ Ï‘πÓ «Úæ⁄ Í≈√ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ ¡«‹‘∆ ÏÀ·’ Ò¬∆ ◊‰Í»Â∆ ◊Ã≈Ó Í≥⁄≈«¬Â Á∂ ’πfi
ÓÀ∫Ïª Á∂ ¡æË ÂØ∫ ÚË∂∂ ‘ØÚ∂◊∆Õ
◊Ã≈Ó Í≥⁄≈«¬Âª Á∂ ¡«Ë’≈- ◊Ã≈Ó Í≥⁄≈«¬Âª ¡≈͉∂ ’øÓ ˘ √’‰, «¬√ Ò¬∆ «¬È∑ª ˘ ’πfi ¡«Ë’≈ «ÁæÂ∂ ◊¬∂ ‘È
‹Ø «¬√ ÍÃ’≈ ‘È :
A. ¡≈͉∂ ÷∂Â Á∂ ÂÒ≈Ï, ÷»‘ ¡Â∂ ˜Ó∆È ”Â∂ Í≥⁄≈«¬Â Á≈ ¡«Ë’≈ ‘πøÁ≈ ˛ ¡Â∂ Í≥⁄≈«¬Â ÚæÒØ∫ «¬√ «Úæ⁄
˜»∆ Í«ÚÂÈ ’∆Â∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ ◊Ã≈Ó Í≥⁄≈«¬Â ÚæÒØ∫ √Ú‹È’ √Ê≈Ȫ Á∂ «¬√Â∂Ó≈Ò Á∂ √ÏøË ”⁄ «ÈÔÓª
Á≈ «ÈÓ≈‰ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ
B. Í≥⁄≈«¬Â ÚæÒØ∫ «Èæ‹∆ ÷»‘ª ¡Â∂ √Ê≈Ȫ Á∂ Ó≈Ò’ª ˘ ¿πÈ∑ª Á∆ √Î≈¬∆, ÓπøÓ ¡≈«Á Á∂ ¡≈Á∂Ù «ÁæÂ∂ ‹≈
√’Á∂ ‘ÈÕ
C. ÍÃ≈Ê«Ó’ Í≈·Ù≈Ò≈ ”Â∂ «¬√ Á≈ ’ø‡ØÒ ‘πøÁ≈ ˛Õ

246 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY