Page 249 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

√Ó≈‹Ù≈√Â Á∂ Óπæ÷ ÂæÂ

È؇ ”Â∂ ÷ø‚ √«ÓÂ∆, ÷∂Â √«ÓÂ∆ ‹ª Íø⁄≈«¬Â∆ √«ÓÂ∆ ¡Â∂ «˜Ò∑≈ ÍæË ”Â∂ «˜Ò∑≈ Íz∆ÙÁ Í «‹È∑ª ≈‹ª ‹ª √ßÿ∆
≈‹ ÷∂Âª Á∆ ‹È√ß«÷¡≈ B@ Òæ÷ ÂØ∫ ÿæ‡ ˛, ¿πÈ∑ª ˘ ÷πÁ ¡≈͉∂ √ÏßË «Úæ⁄ «¬√ ◊æÒ ”Â∂ ÎÀ√Ò≈ ÒÀ‰≈ ‘ØÚ∂◊≈ «’
ÓæËÚÂ∆ ÍæË ”Â∂ Íø⁄≈«¬Â∆ ≈‹ √ß√Ê≈ æ÷∆ ‹≈Ú∂ ‹ª È‘∆∫Õ
⁄؉ª Á∆ «ÚË∆-Íø⁄≈«¬Â ÍæË ”Â∂ √≈∆¡ª Í∂∫‚± Íø⁄≈«¬Âª Á∆ ⁄؉ ÍzÂæ÷ ±Í È≈Ò ‘ØÚ∂◊∆ ¡Â∂ «˜Ò∑≈ Íz∆ÙÁ Á∂ ÍæË
”Â∂ ÍzÂæ÷ ⁄؉ ‘ØÚ∂◊∆Õ ÓæËÚÂ∆ ÍæË Á∆ √ß√Ê≈ Á∂ ÍÃË≈È Á∆ ⁄؉ ÍzÂæ÷ ‘ØÚ∂ ‹ª ÍzÂæ÷ «¬‘ ◊æÒ √Ïß«Ë ≈‹
√’≈ ÚæÒØ∫ «ÈÙ«⁄ ’∆Â∆ ‹≈Ú∂◊∆Õ
∂
±
ø
∂
±
π
π
∂
≈÷Úª’È-Í∫‚ Í⁄≈«¬Âª «Ú⁄ ¡È√«⁄ ‹≈Â∆¡ª, ¡È√«⁄ ‹È‹≈Â∆¡ª ¡Â Ó«‘Ò≈Ú≈ Á Ò¬∆ √Ê≈È √«÷¡Â
æ
π
æ
±
’∆Â∂ ◊¬∂ ‘ÈÕ ¡Èπ√±«⁄ ‹≈Â∆¡ª ¡Â∂ ‹È‹≈Â∆¡ª Á∂ Ò¬∆ √πæ«÷¡Â √Ê≈Ȫ Á∆ √ß«÷¡≈ ‹È√ß«÷¡≈ Á∂ ¡ÈπÍ≈Â
«Úæ⁄ ‘ØÚ∂◊∆Õ Ó«‘Ò≈Úª Á∂ Ò¬∆ ≈÷Úª’È Á∆ «ÚÚ√Ê≈ Í«‘Ò∆ Ú≈ ’∆Â∆ ◊¬∆ ˛ ¡Â∂ ‘π‰ Í∂∫‚± Íø⁄≈«¬Âª «Úæ⁄
ÿæ‡ ÂØ∫ ÿæ‡ C@ ÍzÂ∆Ù ÍÁ Ó«‘Ò≈Úª Á∂ Ò¬∆ √πæ«÷¡Â ‘ÈÕ ¡Èπ√±«⁄ ‹≈Â∆¡ª ¡Â∂ ‹È‹≈Â∆¡ª Á∂ Ò¬∆
√πæ«÷¡Â √Ê≈Ȫ Á∆ ‹Ø √ß«÷¡≈ ‘ØÚ∂◊∆ ¿πÈ∑ª «Úæ⁄ Ú∆ C@ ÍzÂ∆Ù √Ê≈È ¿πÈ∑ª ‹≈Â∆¡ª Á∆¡ª Ó«‘Ò≈Úª Á∂ Ò¬∆
≈÷Úª ‘ØÚ∂◊≈Õ
¡Èπ√±«⁄ ‹≈Â∆¡ª, ¡Èπ√±«⁄ ‹È‹≈Â∆¡ª ¡Â∂ «¬√Â∆¡ª Á∂ Ò¬∆ ≈÷Úª’È Á∆ «ÚÚ√Ê≈ Í∂∫‚± Íø⁄≈«¬Âª
«Úæ⁄ ≈÷Úª’È ÍÁ (√Íø⁄) Á∂ Ò¬∆ Ú∆ ’∆Â∆ ◊¬∆ ˛Õ ¡Èπ√±«⁄ ‹≈Â∆¡ª ¡Â∂ ‹È‹≈Â∆¡ª Á∂ √ÏßË «Úæ⁄
ÍÃË≈È Á∂ ¡‘πÁ∂ Ò¬∆ ¿π√ ˘ ¡ÈπÍ≈ «Úæ⁄ √Ê≈È √πæ«÷¡Â ‘؉◊∂, «‹√ ¡ÈπÍ≈ «Úæ⁄ ¿π√ ÷∂Â «Úæ⁄ ¿πÈ∑ª Á∆
‹È√ß«÷¡≈ ˛Õ Í∂∫‚± Íø⁄≈«¬Âª «Úæ⁄ ÍÃË≈È◊∆ ¡‘π«Á¡ª Á∆ ’πæÒ √ß«÷¡≈ Á∂ A/C √Ê≈È Ó«‘Ò≈Úª Á∂ Ò¬∆ ≈÷Ú∂∫
‘؉◊∂Õ ‘∂’ ÷ø‚ «Úæ⁄ Í∂∫‚± Íß⁄≈«¬Â Á∂ ÍÃË≈È◊∆ ¡‘π«Á¡ª ”Â∂ Ó«‘Ò≈Úª Á∂ Ò¬∆ «¬‘ ≈÷Úª “⁄’≈È»¥Ó” (By
rotation) È≈Ò Úø‚ ’∆Â∆ ‹≈Ú∂◊∆Õ ¡Èπ√±«⁄ ‹≈Â∆¡ª ¡Â∂ ‹È‹≈Â∆¡ª Á∂ Ò¬∆ «¬‘ ≈÷Úª’È ¿π√ √Ó∂∫ Âæ’
ÍzÌ≈Ú∆ ‘∂◊≈, «‹√ √Ó∂∫ Âæ’ ¡ÈπÙ∂Á CCD Á∂ ¡Ë∆È ¿πÈ∑ª ˘ ≈÷Úª’È Íz≈Í ˛Õ GIÚ∂∫ √ß«ÚË≈«È’ √ØË Á∂
¡Èπ√≈ ÚÂÓ≈È «Úæ⁄ «¬‘ √Óª BE ‹ÈÚ∆, B@A@ ¬∆. Âæ’ ˛Õ Ó«‘Ò≈Úª Á∂ Ò¬∆ ≈÷Úª’È Á∆ ’ج∆ √∆Ó≈
«ÈË≈« ȑ∆∫ ’∆Â∆ ◊¬∆ ˛Õ
≈‹ «ÚË≈È Óß‚Ò ˘ «¬‘ ¡«Ë’≈ ‘ØÚ∂◊≈ «’ ‹∂’ ¿π‘ ¿π«⁄ √Ófi∂ ª Í∂∫‚± Íø⁄≈«¬Â «Úæ⁄ ÍÃË≈È◊∆ ¡‘πÁ∂ ”Â∂
‘Ø Íæ¤Û∂ Ú◊ª Á∂ Ò¬∆ ≈÷Úª’È Á∆ «ÚÚ√Ê≈ ’∂Õ ¡Èπ√±«⁄ ‹≈Â∆¡ª, ‹È‹≈Â∆¡ª ‹ª Ó«‘Ò≈Úª «‹È∑ª Á∂
Ò¬∆ ≈÷Ú∂∫ √Ê≈Ȫ Á∆ «ÚÚ√Ê≈ ’∆Â∆ ◊¬∆ ˛, ¿πÈ∑ª ˘ √Ë≈‰ «ÈÚ≈⁄È ÷∂Âª ÂØ∫ Ú∆ ⁄؉ ÒÛÈ Á≈ ¡«Ë’≈
‘ØÚ∂◊≈Õ
(i) È≈◊«’ È∂ BA √≈Òª Á∆ ¿πÓ Íz≈Í ’ Ò¬∆ ‘ØÚ∂,
(ii) ¿π‘ «Ú¡’Â∆ ÍzÚ «ÚË∆ Á∂ ¡Ë∆È ≈‹ «ÚË≈È Óß‚Ò Ò¬∆ «ÈÚ≈«⁄ ‘؉ Á∆ ÔØ◊Â≈ (¿πÓ Á∂ «¬Ò≈Ú≈
‘Ø ÔØ◊Â≈Úª) æ÷Á≈ ‘ØÚ∂Õ
(iii) ‹∂’ ¿π‘ √Ïß«Ë ≈‹ «ÚË≈È Óß‚Ò È≈Ò «È«Ó «ÚË∆ Á∂ ¡Ë∆È Íø⁄≈«¬Â Á≈ ÓÀ∫Ï «ÈÚ≈«⁄ ‘؉
Á∂ ÔØ◊ ‘ØÚ∂Õ

’≈‹’≈Ò- Íø⁄≈«¬Â ≈‹ √ß√Ê≈Úª Á∂ ’ßÓ Á≈ √Óª E √≈Ò ‘ØÚ∂◊≈Õ «¬√ ÂØ∫ Ï≈¡Á Ú∆ ¿πÈ∑ª Á≈ «Úÿ‡È ’∆Â≈ ‹≈
√’Á≈ ˛ ‹∂’ ¿π√ √Ó∂∫ ÍzÚ «’√∂ «ÚË∆ Á∂ ¡Ë∆È ¡«‹‘≈ ¿πÍÏßÁ ‘ØÚ∂Õ «’√∂ Íø⁄≈«¬Â Á∂ ◊·È Á∂ Ò¬∆ ⁄؉Õ
(’) Íø‹ √≈Ò Á∂ √Ó∂∫ Á∂ Ï≈¡Á ¡Â∂ (÷) «Úÿ‡È Á∆ «ÓÂ∆ È≈Ò F Ó‘∆È∂ Á≈ √Óª ÷ÂÓ ‘؉ ÂØ∫ Ï≈¡Á ’Ú≈
«Ò¡≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ

Í≥⁄≈«¬Âª Á∂ «ÈÚ≈⁄È- Í≥⁄≈«¬Âª Ò¬∆ «ÈÚ≈⁄’ «ÈÔÓ≈ÚÒ∆ «Â¡≈ ’È ¡Â∂ Í≥⁄≈«¬Âª Á∂ √≈∂ «ÈÚ≈⁄Ȫ
Á∂ √ø⁄≈ÒÈ Á≈ ¡«Ë’Ù‰, «ÈÁ∂ÙÈ ¡Â∂ ’ø‡ØÒ ≈‹ «ÈÚ≈⁄È ¡ÔØ◊ «Úæ⁄ Ù≈«ÓÒ ‘ØÚ∂◊≈Õ «¬√ ’øÓ Ò¬∆ ≈‹
«Úæ⁄ «¬’ “≈‹ «ÈÚ≈⁄È ¡ÔØ◊” Á∆ «ÈÔπ’Â∆ ’∆Â∆ ‹≈ √’Á∆ ˛Õ
Ù’Â∆¡ª, ¡«Ë’≈ ¡Â∂ «˜øÓ∂Ú≈∆- «¬√ √ø«ÚË≈È Á∂ ¡Ë∆È «‘øÁ∂ ‘ج∂ ≈‹ Á≈ «ÚË≈È Óø‚Ò «ÚË∆ È≈Ò Í≥⁄≈«¬Âª
˘ ¡«‹‘∆¡ª Ù’Â∆¡ª ¡Â∂ ¡«Ë’≈ ÍÃÁ≈È ’ √’Á≈ ˛ ‹Ø ¿πÈ∑ª ˘ √Ú≈«¬Â Ù≈√È Á∆¡ª √ø√Ê≈Úª Á∂ »Í «Úæ⁄
’øÓ ’È ÔØ◊ ω≈ √’∂Õ AAÚƒ ¡Èπ√»⁄∆ «Úæ⁄ ’πæÒ BI «Ú«Ù¡ª Á≈ ¿πÒ∂÷ ˛, «‹√ Â∑ª Í≥⁄≈«¬Âª ˘ «ÚË∆ ω≈¿π‰
Á∆ Ù’Â∆ ÍÃÁ≈È ’∆Â∆ ◊¬∆ ˛Õ ’πfi ÍÃÓπæ÷ «ÚÙ∂ ‘È-÷∂Â∆ ¡Â∂ ÷∂Â∆ «Ú√Ê≈, Ì»Ó∆ √πË≈, ⁄æ’ÏøÁ∆, Òÿ» «√ø⁄≈¬∆,
ÍÙ» Í≈Ò‰, Í∆‰ Ú≈Ò∆ Í≈‰∆, Ï≈Ò‰, ⁄≈≈, ÍÃ≈«¬Ó∆ ¡Â∂ Ó≈«Ë¡«Ó’ «Ú«Á¡≈Ò≈, Í«Ú≈ ’«Ò¡≈‰, «¬√Â∆
¡Â∂ Ï≈Ò «Ú’≈√ ¡≈«ÁÕ

242 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY