Page 246 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñF: «√æ«÷¡≈ «ÚÚ√Ê≈

AG. ÍÃÙ≈√È √ÏøË∆ √Óæ«√¡≈Úª- ◊À-Íæ¤Ó∆ Á∂Ùª «Úæ⁄ ÍÃÙ≈√È Á≈ √ø◊·È ¡Â∂ √Ú»Í Ú∆ «¬’»ÍÂ≈ æ÷Á≈ ˛ ¡Â∂ È؇
«¬È∑ª «Úæ⁄ ’¬∆ √Ë≈‰ ◊æÒª Í≈¬∆¡ª ‹ªÁ∆¡ª ‘È :
(i) ◊À-Íæ¤Ó∆ Á∂Ùª «Úæ⁄ ÈΩ’Ù≈‘∆ ¿πÂÍ≈ÁÈ ’øÓª ”Â∂ ÿæ‡ ¡Â∂ ‘Ø «Ú«Ù¡ª ”Â∂ ÚË∂∂ ˜Ø «ÁøÁ∆ ˛Õ «¬È∑ª
Á∂Ùª Á∂ ÍÃÙ≈√’ Ò’Ù ÍÃ≈ÍÂ∆ «Úæ⁄ √ÎÒÂ≈ Á∆ ¿πÓ∆Á ÍÃÙ≈√«È’ Íë’«¡≈ Á∂ ÍæË ˘ ÚË∂∂ Ó‘æÂÚ «ÁøÁ∂
‘È, ‹Á «’ √Ó∂∫ Á∆ Óø◊ ¿πÒ‡ «ÁÙ≈ «Úæ⁄ ˛Õ
(ii) ◊À-Íæ¤Ó∆ Á∂Ùª «Úæ⁄ ÒØ’ √∂Ú≈Úª ˘ Ï∂ؘ◊≈∆ Á∆ √Óæ«√¡≈ Á∂ ‘æÒ Á≈ Â∆’≈ ω≈ «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
Ï∂ؘ◊≈ª ˘ ˜»∆ »Í «Úæ⁄ √’≈∆ ÁÎÂª «Úæ⁄ ÌÈ Á≈ ’øÓ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛, «‹√ È≈Ò √’≈∆ ÷˜≈È∂
”Â∂ Ï‘π Ì≈ ÍÀ∫Á≈ ˛Õ

(iii) ◊À-Íæ¤Ó∆ Á∂Ùª «Úæ⁄ ¿πµÊØ∫ Á∆¡ª ÍÃ√«ÊÂ∆¡ª Á∂ ÈÂ∆‹∂ Ú‹Ø∫ ¿πÓ∆Áª ¡Â∂ ÔÊ≈ÊÂ≈Úª Á∂ Á«Ó¡≈È
Ï‘π ÚË∂∂ Á»∆ «‘øÁ∆ ˛, «¬æÊ∂ √≈ËÔ ¡È∂’ ‘È Í √≈ËÈ ÿæ‡ ‘ÈÕ «¬√ Á∂ ÈÂ∆‹∂ Ú‹Ø∫ ¡«‹‘∂ ’≈˘È
Í≈√ ‘πøÁ∂ ‘È, «‹È∑ª ˘ Ò≈◊» È‘ƒ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈Õ ¡«‹‘∂ «ÈÔÓ √Ú∆’≈ ’∆Â∂ ‹ªÁ∂ ‘È, «‹È∑ª ˘
¸æÍ⁄≈Í ·π’≈ «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ÍÃÙ≈√È ¿πµÍØ∫ Á∂÷‰ ”Â∂ ’πfi ‘Ø Òæ◊Á≈ ˛ ¡Â∂ ¡√Ò «Úæ⁄ ¿π√ Á≈ √Ú»Í
’πfi ‘Ø ‘πøÁ≈ ˛Õ
(iv) ◊À-Íæ¤Ó∆ Á∂Ùª Á∆ ÈΩ’Ù≈‘∆ Á≈ ¡≈’≈ Ï‘π ÚË∂∂ «Ú√«Âz ˛ ¡Â∂ ÈΩ’Ù≈‘∆ ‹ÈÂ≈ ÍÃÂ∆ ¡√øÁ∂ÈÙ∆Ò
˛Õ «¬È∑ª Á∂Ùª «Úæ⁄ ÍÃÙ≈√È ”Â∂ ’ø‡ØÒ Á∆ «ÚÚ√Ê≈ ÚË∂∂ ÍÃÌ≈ÚÙ≈Ò∆ È‘ƒ ‘πøÁ∆Õ Ù’Â∆ ˜∆Ø Á∆ √«ÊÂ∆
«‘ßÁ∆ ˛ ¡Â∂ ÈΩ’Ù≈‘∆ Á∂ ¡«Ë’≈ ÚæË ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ ÍzÙ≈√«È’ «˜ßÓ∂Ú≈∆ ÍzÌ≈Ú∆ È‘∆∫ «‘ßÁ∆ ‘ÀÕ
AH. ≈‹È∆«Â’ √Ê≈¬∆ÂÚ Á∆ √Óæ«√¡≈-¬∂Ù∆¡≈ ¡Â∂ ¡Î∆’≈ Á∂ ’¬∆ Á∂Ùª «Úæ⁄ «ÚÁ∂Ù∆ Ù≈√È Á∆ √Ó≈ÍÂ∆ Á∂
Ï≈¡Á ω∆ √Ê≈È’ √’≈ª Á≈ √Ê≈¬∆ÂÚ Á∆ √Óæ«√¡≈ ˛Õ «¬√ È≈Ò ≈Ù‡∆ √πÂßÂÂ≈, ¬∂’Â≈ ¡Â∂ ¡÷ø‚Â≈
˘ ÷Â≈ ÍÀÁ≈ ‘πßÁ≈ ˛Õ ¡√ßÂπÙ‡ ÁÒ, ◊πæ‡ ¡Â∂ «Ú¡’Â∆ ‘Ó∂Ù≈ √Ê≈«Í √’≈ Á∂ √Ê≈¬∆ÂÚ Á∂ Ò¬∆ ÷Â≈ ω∂
«‘ßÁ∂ ‘ÈÕ «˜¡≈Á≈Â Á∂Ùª «Úæ⁄ ÒØ’ÂßÂ Á∆¡ª ‹Û∑ª Әϱ ȑ∆∫ ‘Ø √’∆¡ª ‘È ¡Â∂ Ò◊≈Â≈ ◊ë‘-ÔπæË
⁄æÒÁ∂ «‘ßÁ∂ ‘ÈÕ «¬√∂ ’≈È ’¬∆ Á∂Ùª «Úæ⁄ √À«È’ ¡«ËÈ≈«¬’Ú≈Á∆ √’≈ª ‘ÈÕ «¬æÊ∂ Á∆ ≈‹È∆«Â’ ÍzßÍ≈Úª
Ùπ± ÂØ∫ ‘∆ ¡«ËÈ≈«¬’Ú≈Á∆ ¡Â∂ √Ú√æÂ≈Ú≈Á∆ ‘∆¡ª ‘ÈÕ «¬æÊ∂ ÒØ’ÂßÂ∆ ÍzßÍ≈Úª Á≈ «Ú’≈√ È‘∆∫ ‘Ø √’Á≈
˛Õ «¬æÊ∂ Ù≈√È «Úæ⁄ Ï‘π «˜¡≈Á≈ ¿πÊÒ-ÍπÊÒ ‘πßÁ∆ «‘ßÁ∆ ˛Õ Ì≈ Ú◊∂ ÒØ’ÂßÂ≈ÂÓ’ ≈‹ «Úæ⁄ AIIF ÂØ∫
Ò◊≈Â≈ ≈‹È∆«Â’ √Ê≈¬∆ÂÚ Á∆ √«ÊÂ∆ ω∆ ‘ج∆ ˛Õ «¬√ √Ê≈¬∆ÂÚ È≈Ò È∂Û∂ Ì«Úæ÷ «Úæ⁄ Ú∆ ’ج∆ ¤π‡’≈≈
Íz≈Í ’È Á∂ ¡≈√≈ Ș È‘∆∫ ¡≈ ‘∂ ‘ÈÕ ‹≈Í≈È «Úæ⁄ Ú∆ AIIC «Úæ⁄ “«ÒÏÒ ‚ÀÓØ’∂z«‡’ Í≈‡∆” «Úæ⁄ Úß‚
Á∂ È≈Ò ≈‹È∆«Â’ √Ê≈¬∆ÂÚ Á∂ «⁄ßÈ∑ Íz◊‡ ‘Ø ◊¬∂ ‘ÈÕ ‘Ø Á∂Ùª «Úæ⁄ Ú∆ ÿæ‡ ‹ª «˜¡≈Á≈ ±Í «Úæ⁄ «¬√∂ Â∑ª
Á∂ Ò椉 «Á÷≈¬∆ Á∂ ‘∂ ‘ÈÕ
AI. ¡≈«Ê’ Ï≈ÏÂ≈ Á≈ «Èª ¡«‘√≈√-¡æ‹ «˜¡≈Á≈Â ◊À-Íæ¤Ó∆ Á∂Ùª «Úæ⁄ ¡≈«Ê’ Ï≈ÏÂ≈ Á≈
«Èª ¡«‘√≈√ ˛Õ ≈‹È∆«Â’ È∂Â≈ ¡Â∂ ≈‹È∆«Â’ ¡Â∂ ÍzÁ∂«Ù’ ÍæË ”Â∂ √◊Ó √æÂ≈ Á∂ ÁÒ≈Ò, Úæ‚∂
√’≈∆ ¡«Ë’≈∆, ¿πÁÔØ◊ ¡Â∂ ÚÍ≈ Á∂ ÷∂Â «Úæ⁄ ¡◊z‰∆ Ùz∆ÓßÂ, Úæ‚∂ «Ú«◊¡≈È’ ¡Â∂ ‡À’ÈØ¥∂‡√ ¡≈«Á Á∂
’ØÒ √≈ËȪ Á≈ ¡øÏ≈ Òæ«◊¡≈ ˛Õ Á±√∂ Í≈√∂ ‹≈Í≈È, «¬˜≈¬∆Ò ¡Â∂ ’≈Ò∂ √ØÈ∂ Á∂ ËÈ (ÍÀ‡ØÒ) Ú≈Ò∂ ÓæË Í±Ú
Á∂ ’πfi Á∂Ùª ˘ ¤æ‚ ’∂ ‘Ø ≈‹ª «Úæ⁄ Ò◊Ì◊ E@ ÍzÂ∆Ù «Ú¡’Â∆ ◊∆Ï∆ Á∆ √∆Ó≈ ∂÷≈ Á∂ ‘∂·ª ‹ª ȘÁ∆’
«‘ßÁ∂ ‘ج∂ ‹∆ÚÈ ÏÂ∆ ’ ‘∂ ‘ÈÕ «Ú’≈√ Á∂ È≈Ò Ï≈ÏÂ≈ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ «È¡≈ Á∆ √«ÊÂ∆ ¡≈¿π‰∆ ⁄≈‘∆Á∆
√∆, ¿πµ⁄∂ ÍæË «Úæ⁄ ’∆Â∆¡ª ◊¬∆¡ª ÿØÙ‰≈Úª ¡Â∂ È≈¡∂Ï≈˜∆ Á∂ Ï≈Ú‹±Á ¡ÍÚ≈Á √Ú±Í ’πfi Á∂Ùª ˘ ¤æ‚ ’∂
‘Ø ◊À-Í≈Ù⁄≈ÂÔ Á∂Ù ¡≈«Ê’ Ï≈ÏÂ≈ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ «È¡≈ Á∆ √«ÊÂ∆ ÂØ∫ Ï‘π Á± ‘È ¡Â∂ ÒØ’ÂßÂ «¬√
’≈È √Ê≈«Í ȑ∆∫ ‘Ø √«’¡≈Õ
«˜¡≈Á≈Â ◊À-Íæ¤Ó∆ Á∂Ù ¡«‹‘∂ Á∂Ù ‘È «‹È∑ª «Úæ⁄ ¿πÁÔØ«◊’ «ÁzÙ‡∆ È≈Ò ÁπÈ∆¡ª Á∂ «Ú’«√ ¡Â∂ ¿πµÈÂ
Á∂Ùª Á∆ ÂπÒÈ≈ «Úæ⁄ ¡≈«Ê’ ¡Â∂ ≈‹È∆«Â’ «Ú’≈√ Á≈ ÍæË Ï‘π È∆Úª ˛Õ «¬√ «Úæ⁄ ¡≈«Ê’ «Ú’≈√ Á∆
«ÁzÙ‡∆ È≈Ò ‹≈Í≈È «¬’ ¡ÍÚ≈Á ˛Õ ‹≈Í≈È ¡æ‹ «Ú’«√ Á∂Ùª Á∆ Ùz∂‰∆ «Úæ⁄ Óß«È¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ◊À-Íæ¤Ó∆ Á∂Ùª
«Úæ⁄ √Ê≈«Í ÒØ’Âß«Âz’ «ÚÚ√Ê≈ Á∆ «ÁzÙ‡∆ È≈Ò Ì≈ Ú∆ «¬’ ¡ÍÚ≈Á ˛Õ Ì≈ «Úæ⁄ ÒØ’ÂßÂ Á∆¡ª ‹Û∑ª
◊«‘∆¡ª ‘πßÁ∆¡ª ‘È ¡Â∂ «¬æÊ∂ ÒØ’ÂßÂ √Ê≈«Í ˛Õ ◊À-Íæ¤Ó∆ Á∂Ùª «Úæ⁄ √≈ÓÚ≈Á∆ «ÚÚ√Ê≈ Á∂ ’≈È ⁄∆È
Ú∆ «¬’ ¡ÍÚ≈Á ‘À, ‹Á«’ ⁄∆È «Úæ⁄ ’≈Ò Ó≈’√ ¡Â∂ Ò∂«ÈÈ Á∂ «ÚÙπæÁ √≈ÓÚ≈Á Ú◊∆ √«ÊÂ∆ È‘∆∫ ˛ ¡Â∂
ÚÂÓ≈È «ÚÙÚ «ÚÚ√Ê≈ «Úæ⁄ ⁄∆È ¡≈«Ê’ ÷∂Â «Úæ⁄ Ò◊≈Â≈ ¿πÁ≈Ú≈Á Á∂ ÚæÒ ¡◊z√ ˛Õ

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 239