Page 247 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

√Ó≈‹Ù≈√Â Á∂ Óπæ÷ ÂæÂ

È؇ «˜¡≈Á≈Â ◊À-Íæ¤Ó∆ Á∂Ùª ˘ ¿πÍ«ÈÚ∂ÙÚ≈Á∆ ÍzÌ»ÂÚ ÂØ∫ Óπ’Â∆ ¡Â∂ ≈‹È∆«Â’ √πÂßÂÂ≈ Á±√≈ Ó‘≈ÔπæË Á∂
Ï≈¡Á Íz≈Í ‘ج∆∂Õ ÍzÂßÂÂ≈ Á∂ √Ó∂∫ «Úæ⁄ «¬È∑ª Á∂Ùª Á≈ «¬ßÈ≈ «˜¡≈Á≈ ÙØÙ‰ ’∆Â≈ «◊¡≈ ˛ «’™«’ √πÂßÂÂ≈
Íz≈ÍÂ∆ Á∂ √Ó∂∫ «¬È∑ª Á∆ ¡Ê«ÚÚ√Ê≈ Ï‘π ‘∆ Íæ¤Û∆ ‘ج∆ √∆Õ

F.G Ù’Â∆ Á≈ «Ú’∂∫Á∆’È ¡Â∂ Íø⁄≈«¬Â∆ ≈‹
(Decentralisation of Power and Panchayati Raj)

Íz‹≈ÂßÂ «Úæ⁄ «√˪ ±Í «Úæ⁄ Ù’Â∆ ‹ÈÂ≈ «Úæ⁄ ‘∆ Ù≈«ÓÒ ‘πßÁ∆ ˛ Í «ÚÚ‘≈ ±Í «Úæ⁄ «¬√ Á≈ ÍzÔØ◊ ’πfi
√∆Ó √ß√Ê≈Úª ¡Â∂ ≈‹È∆«Â’ √ßÌz≈È ÒØ’ª Á∂ ‘æÊ «Úæ⁄ ’∂∫Á« ‘πßÁ≈ ˛Õ Ì≈ «Úæ⁄ Ú∆ «¬‘∆ √«ÊÂ∆ ‘ج∆
˛Õ √πÂßÂÂ≈-Íz≈ÍÂ∆ Á∂ Ï≈¡Á ÈÚ∂∫ √ß«ÚË≈È Ò≈◊± ‘ج∂Õ ÚÔ√’ ÓÂ≈«Ë’≈ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ¡≈Ó ⁄؉ª ‘ج∆¡ªÕ
«ÚË≈È √Ì≈Úª ¡Â∂ ÒØ’ √Ì≈ Á∂ Ò¬∆ ÓÀ∫Ï ¸‰∂ ◊¬∂Õ «ÚÚ√Ê≈«Í’≈, ’≈‹Í≈«Ò’≈ ¡Â∂ «È¡≈Í≈«Ò’≈ Á≈ ◊·È
‘Ø«¬¡≈Õ ’∂∫Á √’≈ ¡Â∂ ≈‹ √’≈ª ’ßÓ ’È Òæ◊∆¡ªÕ Á∂Ù ˘ ⁄‘πßÓπæ÷∆ «Ú’≈√ Á∆ «ÁÙ≈ «Úæ⁄ ¡æ◊∂ Úˉ
Á∂ Ò¬∆ Íø‹ √≈Ò≈ ÔØ‹È≈Úª ω≈¬∆¡ª ◊¬∆¡ª, «Íø‚ ÍπÈ «ÈÓ≈‰ Á∆ «ÁzÙ‡∆ È≈Ò √ÓπÁ≈«¬’ «Ú’≈√ ÍzØ◊≈Ó
Ùπ± ’∆Â∂ ◊¬∂Õ «Ú’≈√ Á∂ È≈Ó ”Â∂ ¡Ϫ-÷Ϫ πͬ∂ ÷⁄ ’∆Â≈ «◊¡≈ Í ‹ÈÂ≈ ˘ «Ú’≈√ ’ßÓª Á≈ ¿π‘ Ò≈Ì
È‘∆∫ «ÓÒ Í≈«¬¡≈ «‹√ Á∆ ’ÒÍÈ≈ ’∆Â∆ ◊¬∆ √∆Õ «¬√ Á≈ Óπæ÷ ’≈È «¬‘ √∆ «’ ÔØ‹È≈Úª ¿πµÍ ÂØ∫ ÊØÍ∆¡ª
√È, ’πfi Ù’Â∆-‹È ÎÀ√Ò≈ ÒÀ∫Á∂ √∆ «‹È∑ª È∂ ‹ÈÂ≈ ”Â∂ Ò≈◊± ’ «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈ √∆Õ ÈÂ∆‹∂ Ú‹Ø∫ «¬‘ ‘Ø«¬¡≈ «’
«Ú’≈√ ’ßÓ «Úæ⁄ ‹ÈÂ≈ Á∆ «‘æ√∂Á≈∆ È‘∆∫ Á∂ Ï≈Ï ‘∆, ⁄ß◊∆ ÂØ∫ ⁄ß◊∆ ÔØ‹È≈Úª «Ú’≈√ ˘ ◊Â∆ ÍzÁ≈È È‘∆∫
’ √’∆∂Õ «¬√ Á≈ ‘æÒ Òæ«Ì¡≈ «◊¡≈-Ù’Â∆ Á∂ «Ú’∂∫Á∆’È Á∂ ±Í «Úæ⁄Õ ‹∂’ ÎÀ√Ò≈ ÒÀ‰ Á∆ Ù’Â∆ Í∂∫‚±
ÍæË Âæ’ ‹ÈÂ≈ Á∂ ÍzÂ∆«ÈË∆¡ª ˘ √Ω∫Í «ÁßÂ∆ ‹≈Ú∂, ‹∂’ ¿π‘ ‘∆ ¡≈͉∂ ÷∂Â Á∂ «Ú’≈√ Á≈ Ò≈Ì ‹È√Ë≈‰
˘ «ÈÙ«⁄ ±Í È≈Ò «ÓÒ∂◊≈∂ «¬È∑ª √≈∆¡ª ◊æÒª ˘ «Ë¡≈È «Úæ⁄ æ÷ ’∂ Ù’Â∆ Á≈ «Ú’∂∫Á∆’È ’∆Â≈ «◊¡≈,
ÒØ’Âß«Âz’ «Ú’∂∫Á∆’È Á∆ «ÁÙ≈ «Úæ⁄ ¡æ◊∂ ÚæË ◊¬∂Õ «Íø‚ª Á∂ Ò¬∆ Íø⁄≈«¬Â∆ ≈‹ √ß√Ê≈Úª Á∆ «ÚÚ√Ê≈ ’∆Â∆
◊¬∆ ¡Â∂ Ù«‘ª ¡Â∂ Úæ‚∂ Ù«‘ª Á∂ Ò¬∆ È◊Í≈«Ò’≈Úª ¡Â∂ «È◊Óª Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ ’∆Â∆ ◊¬∆Õ

È؇√ Ì≈ «Íø‚ª Á≈ Á∂Ù ˛Õ «Íø‚≈ Á∆ ¿πµÈÂ∆ ¡Â∂ Íz◊Â∆ ”Â∂ ‘∆ Ì≈ Á∆ ¿πµÈÂ∆ ¡Â∂ Íz◊Â∆
«ÈÌ ’Á∆ ˛Õ

Ì≈ Á∂ √ß«ÚË≈È-«ÈÓ≈Â≈ Ú∆ «¬√ Âæ ÂØ∫ ⁄ß◊∆ Â∑ª ‹≈‰± √È, ¡Â∂ √≈‚∂ √ß«ÚË≈È «¬‘ «ÈÁ∂Ù «ÁæÂ≈ «◊¡≈
«’ ““≈‹ Í∂∫‚± Íø⁄≈«¬Âª Á∂ «ÈÓ≈‰ Á∂ Ò¬∆ ’ÁÓ ¸æ’∂◊≈ ¡Â∂ ¿πÈ∑ª È∂ «¬ßÈ∆ Ù’Â∆ ¡Â∂ ¡«Ë’≈ ÍzÁ≈È ’∂◊≈
«‹√ È≈Ò «’ ¿π‘ (Í∂∫‚±-Íø⁄≈«¬Âª) Ù≈√È Á∆ «¬’≈¬∆ Á∂ ±Í «Úæ⁄ ’ßÓ ’ √’‰Õ”” ¡√Ò «Úæ⁄ √≈‚≈ ‹ÈÂßÂ
«¬√ Ïπ«È¡≈Á∆ Ë≈È≈ ”Â∂ ¡Ë≈« ˛ «’ Ù≈√È Á∂ ‘∂’ ÍæË ”Â∂ ‹ÈÂ≈ «˜¡≈Á≈ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ Ù≈√È ’ßÓª «Úæ⁄
‘æÊ Úß‚≈¬∂ ¡Â∂ ¡≈͉∂ ”Â∂ ≈‹ ’È Á∆ «˜ßÓ∂Ú≈∆ ÷πÁ fiæÒ∂Õ Ì≈ «Úæ⁄ ‹ÈÂßÂ Á≈ Ì«Úæ÷ «¬√ ◊æÒ ”Â∂ «ÈÌ
’Á≈ ˛ «’ Í∂∫‚± ÒØ’ª Á≈ Ù≈√È È≈Ò «’ßÈ≈ «˜¡≈Á≈ ÍzÂæ÷ ¡Â∂ √‹∆Ú √ßÍ’ ‘Ø √’Á≈ ˛? Á±√∂ ÙÏÁª «Úæ⁄,
«Íø‚ Ì≈ Á∂ Ò¬∆ Íø⁄≈«¬Â ≈‹ ‘∆ ¿πÍØ’Â ÔØ‹È≈ ˛Õ Íø⁄≈«¬Âª ‘∆ √≈‚∂ ≈Ù‡∆ ‹∆ÚÈ Á∆ ∆Û∑ ‘ÈÕ
Íø⁄≈«¬Â∆ ≈‹ Á∆ ’ÒÍÈ≈
Ì≈ «Úæ⁄ Í∂∫‚± Íø⁄≈«¬Âª Á≈ «¬«Â‘≈√ Ï‘π Íπ≈‰≈ ˛Õ Íz≈⁄∆È ’≈Ò «Úæ⁄ ¡≈Í√∆ fi◊«Û¡ª Á≈ ÎÀ√Ò≈ Íø⁄≈«¬Âª
‘∆ ’Á∆¡ª √È Í ¡ß◊∂˜∆ ≈‹ Á∂ ˜Ó≈È∂ «Úæ⁄ Íø⁄≈«¬Âª ‘ΩÒ∆-‘ΩÒ∆ ÷ÂÓ ‘Ø ◊¬∆¡ª ‘È ¡Â∂ √≈∂ ’ßÓ ÍzªÂ∆
√’≈ª ’È Òæ◊∆¡ª ‘ÈÕ ¡≈˜≈Á∆ Á∆ Íz≈ÍÂ∆ Á∂ Ï≈¡Á ≈‹ √’≈ª È∂ Íø⁄≈«¬Âª Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ Á∂ ÚæÒ ¡Â∂
«ÚÙ∂Ù «Ë¡≈È «ÁæÂ≈ ˛Õ «¬√ Á∆ Ùπ±¡≈ Á≈ «√‘≈ Ú∆ ‹Ú≈‘ Ò≈Ò È«‘± ˘ ˛Õ Íø. È«‘± Á≈ ’«‘‰≈ √∆ «’
““«Íø‚ª Á∂ ÒØ’ª ˘ ¡«Ë’≈ √Ω∫͉≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛Õ ¿πÈ∑ª ˘ ’ßÓ ’È «Á˙ ⁄≈‘∂ ¿π‘ ‘˜≈ª ◊ÒÂ∆¡ª ’ÈÕ «¬√
È≈Ò ÿÏ≈¿π‰ Á∆ ˜± ȑ∆∫Õ Íø⁄≈«¬Âª ˘ ¡«Ë’≈ Á∂ÚØÕ

240 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY