Page 278 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñG: ËÓ

’∆Â≈Õ «¬√ ËÓ «Úæ⁄ ’πfi Âæ √È, «‹È∑ª ’≈È Í»ø‹∆Ú≈Á «¬ø◊ÒÀ∫‚, ¡Ó∆’≈, ‘≈ÒÀ∫‚ ¡≈«Á Á∂Ùª «Úæ⁄ Ï‘π È؇
Ú«Ë¡≈-Îπ«Ò¡≈Õ «¬√ Â∑ª «‘øÁ» ËÓ ÌΩ«Â’ ÍëÚÂ∆ ÍÃ◊Â∆ ˘ ◊Ω‰ ÓøÈÁ≈ ˛ ¡Â∂ «‘øÁ»¡ª Á∆¡ª ¿πÍÒæÏË∆¡ª
¡«Ë¡≈«Ӓ ÷∂Â «Úæ⁄ Ï‘π «˜¡≈Á≈ Ó‘æÂÚÍ»È ‘È ¡Â∂ ¡√ƒ ’«‘ √’Á∂ ‘ª «’ «‹√ Â∑ª Á≈ ËÓ ‘ØÚ∂◊≈,
¿πµÊØ∫ Á∆ ¡≈«Ê’ «ÚÚ√Ê≈ Ú∆ ¿π√∂ ËÓ Á∆¡ª ¡≈⁄≈-√«‘øÈÂ≈Úª ÂØ∫ ÍÃÌ≈«Ú ‘ØÚ∂◊∆Õ
I. √Á◊π‰ª Á≈ «Ú’≈√- ‹Á «’ √Ó≈‹ «Úæ⁄ √≈∂ ÓÀ∫Ï Â∆Ê √Ê≈Ȫ ¡Â∂ Óø«Áª ¡≈«Á «Úæ⁄ È‘ƒ ‹ªÁ∂ Í √Ó≈‹
Á∂ ÓÀ∫Ïª ”Â∂ ËÓ Á≈ ÍÃÌ≈Ú «’√∂ È≈ «’√∂ »Í «Úæ⁄ ˜» ÍÀ∫Á≈ ˛, ⁄≈‘∂ ¿π‘ ÍÃÌ≈Ú ÍÃÂæ÷ ‘ØÚ∂ ‹ª ¡ÍÃÂæ÷Õ ¡√ø«÷¡≈
«Ú¡’Â∆¡ª Á≈ «Ú¡’Â∆ÂÚ Â∂ ⁄«æÂ Ë≈«Ó’ «ÚÙÚ≈√ª Á∂ ’≈È ‘∆ »Íª«Âz ‘Ø ‹ªÁ≈ ˛Õ «¬√ Â∑ª ËÓ
ÓÈπæ÷ Á∂ ÈÀ«Â’ ¡Â∂ ¡«Ë¡≈«Ӓ ‹∆ÚÈ Á≈ ÍÃ◊‡≈Ú≈ ˛Õ
A@. Í«ÚæÂÂ≈ Á∆ Ì≈ÚÈ≈ ˘ ‹ÈÓ «ÁøÁ≈ ˛- ËÓ ÓÈπæ÷∆ ‹∆ÚÈ ˘ ÁØ Ì≈◊ª «Úæ⁄ Úø‚ «ÁøÁ≈ ˛-¡Í«ÚæÂ (Profane)
Í«ÚæÂ (Sacred) «Úæ⁄Õ ËÓ «Ú¡’Â∆¡ª ˘ ¡Í«ÚæÂ ’øÓª ÂØ∫ Á» æ÷ ’∂ Í«ÚæÂ ’øÓ ’È Á∆ ÍÃ∂È≈ «ÁøÁ≈
˛, «’™«’ Í«ÚæÂ ‹∆ÚÈ ÏÂ∆ ’È≈ ‘∆ Ë≈«Ó’ ‹∆ÚÈ Á≈ ÍÃ◊‡≈Ú≈ ˛Õ ËÓ «Úæ⁄ ¡Í«ÚæÂ ’øÓ ’È ”Â∂
¡≈«Ӓ ÙπæË∆ Á≈ ‘æÒ Ú∆ ˛Õ Ë≈«Ó’ ¿πÂ√Úª ¡Â∂ «Â˙‘≈ª Á≈ ¡≈ÔØ‹È ¡Í«ÚæÂ ˘ Í«ÚæÂ ’È, √Ë≈‰
˘ Ë≈«Ó’ ω≈¿π‰ ¡Â∂ Ë≈«Ó’ ˘ Í«ÚæÂ Á∂ ¿πµ⁄ ÍæË Âæ’ Í‘πø⁄≈¿π‰ Ò¬∆ ‘∆ ª ‘πøÁ≈ ˛Õ Áπ«÷Ó Á∂ ¡Èπ√≈,
ËÓ «¬’ Í«ÚæÂ √Ó≈«‹’ ¡≈ÁÙ Á≈ ÍÃ◊‡≈Ú≈ ˛ ¡Â∂ «¬√ «Úæ⁄ «Ú¡’Â∆ Á∂ «ÚÚ‘≈ª ¡Â∂ ⁄«æÂ «Úæ⁄
«È÷≈ ¡≈™Á≈ ˛Õ
AA. ’ÂÚ Á≈ «ÈË≈‰- «Ú√«Âz ¡Ê «Úæ⁄ ËÓ ’∂ÚÒ ¡ÒΩ«’’ ⁄ÓÂ’≈∆ «Úæ⁄ «ÚÙÚ≈√ È‘ƒ ˛, «¬‘ ÓÈπæ÷
˘ ÈÀ«Â’ ’ÂÚª Á≈ Í≈Ò‰ ¡Â∂ ’Ó ’È ÚæÒ ÍÃ∂« ’Á≈ ˛Õ ◊∆Â≈ «Úæ⁄ Ú∆ «¬‘∆ √øÁ∂Ù «ÁæÂ≈ «◊¡≈ ˛,
“’Ó ’Ø ÎÒ Á∆ «⁄øÂ≈ È≈ ’ØÕ” √≈‚∂ «¬æÊ∂ Úæ÷-Úæ÷ ËÓ «‹Ú∂∫ ÚÈ-ËÓ, ¡≈ÙÓ ËÓ, ’πÒ ËÓ, Á∂Ù ËÓ,
≈‹ ËÓ, √Ú-ËÓ ¡Â∂ √Ì ÂØ∫ ¿πµ⁄ ÍæË ”Â∂ ÓÈπæ÷ ËÓ ÓøÈ∂ ◊¬∂ ‘È, «¬È∑ª «Úæ⁄Ø∫ ‘∂’ ËÓ Á∂ ¡≈͉∂ ’πfi
’Ó ‘È, «‹Ú∂∫ ’πÒ ËÓ «Úæ⁄ ¡≈͉∂ Ó≈Â≈-«ÍÂ≈ Á∆ √∂Ú≈, Í«Ú≈ ’«Ò¡≈‰ ¡Â∂ √øÂ≈Ȫ ÍÃÂ∆ ’ÂÚ Í≈Ò‰
¡Â∂ ≈‹ ËÓ «Úæ⁄ Ù≈√’ ÚæÒØ∫ ¡≈͉∆ ÍË≈ Á∂ ’«Ò¡≈‰ ”Â∂ ˜Ø «ÁæÂ≈ «◊¡≈ ˛Õ ËÓ Ù≈√Âª Á∂ ¡Èπ√≈ ÓÈπæ÷
ËÓ Á∂ ’πfi ˜»∆ Âæ ‘È-√øÂØÙ, Óπ¡≈Î, ¡≈ÂÓ √ø‹Ó, ÙπæËÂ≈, ◊πæ√≈, ◊πæ√≈ È≈ ’È≈, ‘Ω∫√Ò≈, «◊¡≈È ¡≈«ÁÕ
AB. ÓÈØß‹È ÍzÁ≈È ’Á≈ ˛-‹∂’ ËÓ ’∂ÚÒ ÓÈπæ÷ ˘ ’Ó ’È ”Â∂ ‘∆ ˜Ø Á∂Ú∂ ª ÓÈπæ÷ ÔßÂÚ ¡Â∂
‹Û∑ ‘Ø ‹≈Ú∂◊≈ ¡Â∂ ËÓ ’Ó ’È Á∂ È≈Ò-È≈Ò ÓÈØß‹È Ú∆ ÍzÁ≈È ’Á≈ ˛Õ Úæ÷-Úæ÷ ÍzØ◊≈Óª, «Â˙‘≈ª,
’Ó’ª‚ª ¡Â∂ «ÚË∆-«ÚË≈Ȫ Á∂ ÓΩ«’¡ª ”Â∂ ÓÈπæ÷ ÓÈØß‹È Íz≈Í ’Á≈ ˛Õ ¡«‹‘∂ ÓΩ«’¡ª ”Â∂ «¬’ Á±√∂ Á∂
√ßÍ’ «Úæ⁄ Ì≈ÚÈ≈ÂÓ’ ¬∂’Â≈ ¡Â∂ ˛≈È∆ ÚËÁ∆ ˛Õ

√ß÷∂Í «Úæ⁄, Ê≈Ó√ ¡≈‚∆˙ È∂ «’‘≈ «’ ““ËÓ «Ú¡’Â∆ Á≈ √Ó±‘ «Úæ⁄ ¬∂’∆’È ’Á≈ ˛, ¡«ÈÙ«⁄ÂÂ≈ Á∆ √«ÊÂ∆
«Úæ⁄ ¿π√ Á∆ √‘≈«¬Â≈ ’Á≈ ˛, «È≈Ù≈ Á∂ Ò’Ùª «Úæ⁄ ¿π√ ˘ ÏßÈ∑Á≈ ˛, √Ó≈«‹’ Ò’Ùª Á∂ ÍzÂ∆ «Ú¡’Â∆ ˘
‹≈◊±’
ω≈™Á≈ ˛ “Ì≈ Á≈ ËÓ” (The religion of India) È≈Ó Á∆ Íπ√Â’ ‹Ø «’ ¿πÈ∑ª Á∆ ÓΩ Á∂ Ï≈¡Á Íz’≈«ÙÂ
‘ج∆, «Úæ⁄ «‘ßÁ± ËÓ Á∆ ¿πÈ∑ª ◊æÒª Á≈ ¿πÒ∂÷ ’∆Â≈ ˛ «‹È∑ª Á∂ ’≈È Ì≈ «Úæ⁄ ÈÚ∆∫ ¡Ê«ÚÚ√Ê≈ (ͱߋ∆Ú≈Á)
Á≈ «Ú’≈√ È‘∆∫ ‘Ø √«’¡≈Õ Ú∂Ï Á≈ «Ú⁄≈ ˛ «’ «‘ßÁ± ËÓ ¡√Ò «Úæ⁄ «¬’ Ïz≈‘Ó‰ ËÓ ˛ «‹√ Á∆ √Ê≈ÍÈ≈
¡Â∂ «Ú’≈√ ¿πÈ∑ª Ïz≈‘Ó‰ª ≈‹ÍÃØ«‘ª, ËÓÙ≈√Â∆¡ª ¡Â∂ «ÚË∆Ú∂Â≈Úª ÚæÒØ∫ ’∆Â≈ «◊¡≈ ‹Ø ’»‡È∆Â∆ ¡Â∂
⁄ÓÂ’≈∆ ’Ó’ª‚ª Á∂ «◊¡≈È «Úæ⁄ ÍzÚ∆‰ √∆Õ Ú∂Ï Á∂ ¡Èπ√≈, «‘ßÁ± ËÓ «Úæ⁄ ÁØ «√˪ Óπæ÷ ‘È-«¬’ ÍπÈ
‹ÈÓ Á≈ ¡Â∂ Á±√≈ ’Ó Á≈Õ «¬È∑ª «√˪ª «Úæ⁄ «¬‘ «’‘≈ «◊¡≈ ˛ «’ ÓÈπæ÷ Á∂ ’Óª Á≈ ÍzÌ≈Ú ¿π√ Á∂ ¡◊Ò∂
‹ÈÓ Á∂ Ì≈◊ ”Â∂ ÍÀ∫Á≈ ˛ ¡Â∂ ‘∂’ «‘ßÁ± Á≈ √Ó≈«‹’ ÍÁ ‹≈Â∆ «ÚÚ√Ê≈ «Úæ⁄ Ïæ«fi¡≈ ‘Ø«¬¡≈ ˛Õ «¬È∑ª «Ú⁄≈ª
Á∂ √‘≈∂ Ïz≈‘Ó‰ª È∂ «¬‘ Áæ«√¡≈ «’ «¬’ «Ú¡’Â∆ Á∆ Óπ’Â∆ ¿π√ Á∆ ‹≈Â∆ ÚæÒØ∫ «ÈË≈« ’Ó ˘ ͱ≈ ’È
È≈Ò ‘∆ √ßÌÚ ˛Õ Ë≈«Ó’ È∆Â∆¡ª È≈Ò «¬‘ Ú∆ √ÍæÙ‡ ˛ «’ ’∂ÚÒ Ïz≈‘Ó‰ ‘∆ Óπ’Â∆ Á≈ ¡«Ë’≈∆ ˛ «’™«’
Óπ’Â∆ Í≈¿π‰ Á∂ Ò¬∆ «‹ßÈ∂ ÍπßÈ ⁄≈‘∆Á∂ ‘È, ¿πÈ∑ª ˘ ‘ «Ú¡’Â∆ ÍÃ≈Í ȑ∆∫ ’ √’Á∂Õ «‘ßÁ± ËÓ Á∆ «È¡≈
«ÚÚ√Ê≈ Ú∆ Ïz≈‘Ó‰ª Á∂ Íæ÷ «Úæ⁄ ˛ ‹Ø Ïz≈‘Ó‰ª ”Â∂ ¡æ«Â¡≈⁄≈ Á≈ «ÈÙ∂Ë ’Á∆ ˛ ¡Â∂ Ïz≈‘Ó‰ª Á∂ «ÚπæË «È¡≈
˘ Ú∆ ¡√Ú∆’≈ ’Á∆ ˛Õ Ïz≈‘Ó‰ √Ó≈‹ «Úæ⁄ Í≈Í-ÓØ⁄’ ¡Â∂ √Ò≈‘’≈ ÓßÈ∂ ‹ªÁ∂ ‘∂ ‘È ¡Â∂ ¿πÈ∑ª ˘ ‘∆
Ì≈Â∆ ‹≈Â∆ «ÚÚ√Ê≈ ˘ «Ú’«√ ’∆Â≈ ¡Â∂ ¿π√ ˘ ÍzÌ≈ÚͱÈ Ï‰≈«¬¡≈Õ

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 271