Page 279 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

√Ó≈‹Ù≈√Â Á∂ Óπæ÷ ÂæÂ

È؇ ÁπÈ∆¡ª «Úæ⁄ «’Â∂ Ú∆ Ì≈ Á∆ Â∑ª Ë≈«Ó’ ÍÃØ«‘ª ˘ ¿πµ⁄ √ÈÓ≈È È‘∆∫ «Ó«Ò¡≈ ¡Â∂ ¿πÈ∑ª Á∂ ¿πµ⁄ √ÈÓ≈È
Á∆ ÍπÙ‡∆ Á∂ Ò¬∆ Ìz≈ «Ú⁄≈ ¡Â∂ ÈÂ∆‹∂ «Ú’«√ ȑ∆∫ ’∆Â∂ ◊¬∂∂Õ «‘ßÁ± ËÓ Á∆¡ª È∆Â∆¡ª Á≈ ¿πÁ∂Ù «¬ßÁ∆¡ª
¡Â∂ ¡≈Ú∂◊ª ˘ √ß√≈ ÂØ∫ Á± ÁΩÛÈ≈, ‹∆ÚÈ Á∆ ÁΩÛ-ËπæÍ ÂØ∫ «Ú¡’Â∆ ˘ Óπ’Â∆ «ÁÚ≈¿π‰ ¡Â∂ ¬∆ÙÚ ˘
¬∂’≈’≈ ’È≈ ˛Õ Ïz≈‘Ó‰ «√˪ª È∂ √ß√≈ Á∂ Áπæ÷, Í≈Í ¡Â∂ ¡Í±‰Â≈ È≈Ò ‘∆ Á± Á∆ ◊æÒ È‘∆∫ ’‘∆ √◊Ø∫
«¬√ ’Ù‰Ìß◊» √ß√≈ ˘ «Â¡≈◊‰ Á∆ ◊æÒ Ú∆ ’‘∆ ˛Õ √ß√≈«’ Ú√±¡ª Á∆ ¡≈√«Â’ ¡Â∂ ‹ÈÓ-ÓÈ Á∂ ⁄æ’
ÂØ∫ ¤π‡’≈≈ Í≈ ÒÀ‰≈ ‘∆ ¡√Ò Óπ’Â∆ ˛Õ «‘ßÁ± ËÓ ÒΩ«’’ √Óæ«√¡≈Úª Á∂ ÍzÂ∆ ¿πÁ≈√∆È «‘‰ ¡Â∂ ÂÍæ«√¡≈
¡Â∂ ’Ó’ª‚ ’È ”Â∂ ˜Ø «ÁßÁ≈ ˛Õ È≈Ò ‘∆ «¬‘ ¡≈͉∆-¡≈͉∆ ‹≈Â∆ Á∂ ¡Èπ√≈ ’Ó ’È Á∆ ◊æÒ ’«‘ßÁ≈
˛Õ «¬√ Â∑ª «‘ßÁ± ËÓ ‹≈Â∆-Ì∂Á ˘ Ú∆ ÏÛ∑≈Ú≈ «ÁßÁ≈ ˛Õ «¬È∑ª √≈∆¡ª «ÚÙ∂ÙÂ≈Úª Á∂ ’≈È «‘ßÁ± «¬’ ¡«‹‘∆
‹∆ÚÈ ÙÀÒ∆ «Úæ⁄ Î√ «◊¡≈ «‹√ ÂØ∫ ¶ÿ ’∂ ¿π‘ Â≈«’’ √ß√≈ «Úæ⁄ ÍzÚ∂Ù È‘∆∫ ’ √«’¡≈Õ «‘ßÁ± ËÓ Á∆¡ª
«¬È∑ª È∆Â∆¡ª È≈Ò ¡≈ÏÁ ‹≈Â∆ «ÚÚ√Ê≈ È∂ Ì≈ Á∂ ¡≈«Ê’ «Ú’≈√ ˘ Ø«’¡≈ ¡Â∂ ‹≈Â∆ π’≈Ú‡ª Á∂ ÿæ‡
‘؉ ”Â∂ ‘∆ ¡≈«Ê’ «’«¡≈Úª «Úæ⁄ Â≈«’’Â≈ Á≈ Ú≈Ë≈ ‘Ø«¬¡≈Õ «¬√ Â∑ª Ú∂Ï «¬‘ ÓßÈÁ∂ ‘È «’ «‘ßÁ± Á∆¡ª
È∆Â∆¡ª Ì≈ Á∂ ¡≈«Ê’ ¡Â∂ ÌΩ«Â’ «Ú’≈√ «Úæ⁄ π’≈Ú‡ ‘∆¡ª ‘ÈÕ
“Íπ≈‰∂ Ô‘±Á∆ ËÓ” È≈Ó Á∆ Íπ√Â’ Ú∂Ï Á∆ ÓΩ Á∂ Ï≈¡Á Íz’≈«Ù ‘ج∆Õ «¬√ ⁄È≈ «Úæ⁄ Ú∂Ï È∂ ¿πÈ∑ª Íz√«ÊÂ∆¡ª
Á≈ ¿πÒ∂÷ ’∆Â≈ ˛, ‹Ø Íæ¤Ó∆ √Ó≈‹ª Á∂ ËÓ «Úæ⁄ Â≈«’’Â≈ Á∂ «Ú’≈√ Á∂ Ò¬∆ «˜ßÓ∂Ú≈ ‘∆¡ª ‘ÈÕ Ô‘±Á∆
ËÓ «Úæ⁄ ¿π√ √◊Ó ÚÀ≈◊ Á∂ ÁÙÈ ‘πßÁ∂ ‘È «‹√ «Úæ⁄ ¬∆ÙÚ∆ «ÈÁ∂Ùª Á∂ ¡Èπ√≈ È∆Â∆ √ÏßË∆ ’ßÓª ”Â∂
«Ú⁄≈ ’∆Â≈ «◊¡≈ ˛Õ «¬√≈¬∆ ËÓ Á≈ Ó·Ú≈Á √≈∆¡ª √ß√≈«’ Ú√±¡ª ˘ «Â¡≈◊ Á∂ Íæ÷ «Úæ⁄ √∆ Í Ô‘±Á∆
ËÓ È∂ Íz؇À√‡À∫‡ ËÓ «Úæ⁄ «¬’ ¡«‹‘∆ ÈÀ«Â’Â≈ ˘ «Ú’«√ ’∆Â≈ ‹Ø √ß√≈ Á∂ ±Í «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ «Ò¡≈¿π‰≈
⁄≈‘πßÁ∆ √∆, ‹Á «’ Íz؇À√‡À∫‡ ËÓ Ú∆ ÚÀ≈◊ «Úæ⁄ «ÚÙÚ≈√ ’Á≈ ˛ Í Ô‘±Á∆ ËÓ Á∂ Ï≈Ï «¬‘ √ß√≈ ˘
«¬√ ¡Ê «Úæ⁄ «Â¡≈◊Á≈ ˛ «’ ÓΩ‹ ¿π‚≈¿π‰≈ ¡Â∂ ¡≈≈Ó ’È≈ ¡«‹‘∂ ÍzÒØÌÈ ‘È ‹Ø Óπ’Â∆ Á∂ ÔÂÈ «Úæ⁄
π’≈Ú‡ ‘ÈÕ Ô‘±Á∆ ÍÀ◊øÏ √ß√≈ ˘ Ù≈√Ú È≈ ÓßÈ ’∂ ¿π√ ˘ ÍÀÁ≈ ’∆Â≈ «◊¡≈ ÓßÈÁ∂ ‘È, «¬√ Á≈ ¡Ê «¬‘
‘Ø«¬¡≈ «’ √ß√≈ «¬’ «¬«Â‘≈«√’ ÿ‡È≈ ˛ «‹√ ˘ ¬∆ÙÚ ÚæÒØ∫ «¬’ «È«ÁÙ‡ «ÚÚ√Ê≈ Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ Á∂ Ò¬∆
ω≈«¬¡≈ «◊¡≈ ˛Õ «¬√ ¡Ë≈ ”Â∂ Ô‘±Á∆¡ª Á≈ «ÚÙÚ≈√ ˛ «’ Ì«Úæ÷ «Úæ⁄ ¬∆ÙÚ Á∂ ÚæÒØ∫ «È«ÁÙ‡ √Ó≈«‹’
¡Â∂ ≈‹È∆«Â’ ¥ªÂ∆ ‘ØÚ∂◊∆ ¡Â∂ ¿π√ Á∂ ¡Èπ±Í «Ú¡’Â∆¡ª Á∆¡ª ÓÈØ«ÚÂ∆¡ª Á≈ «ÈË≈‰ ‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛,
«¬È∑ª «ÚÙÚ≈√ª Á∂ ’≈È ‘∆ Ô‘±Á∆¡ª «Úæ⁄ ¡≈⁄‰ Á∆ «¬’ ¿πµ⁄ «Ú⁄≈ -È≈Í’ Ë≈«Ó’ È∆Â∆ «Ú’«√ ‘ج∆Õ
Ú∂Ï Á≈ ’ÊÈ ˛ «’ «¬‘ È∆Â∆ ¡æ‹ Ú∆ Ï‘π Úæ‚∆ ‘æÁ Âæ’ ÓæË-ͱÏ∆ ¡Â∂ Ô±Í∆ ¡≈⁄≈ Á≈ «¬’ Ó‘æÂÚͱÈ
¡Ë≈ ˛Õ ¿πÁ≈‘‰ Á∂ Ò¬∆, Ô‘Ú≈ (Ô‘±«Á¡ª Á≈ ¿πÍ≈√Ô) È∂ «ÈÓÂ≈ ¡Â∂ ¡≈«◊¡≈ Í≈Ò‰ ˘ ÓÈπæ÷ Á≈ Óπæ÷
◊π‰ Áæ«√¡≈ ¡Â∂ «¬‘ √ÍæÙ‡ ’∆Â≈ «’ ⁄ß◊∂ ¡Â∂ Ïπ∂ «’√Ó Á∆¡ª ¿πÓ∆Áª ¡Â∂ Í»È ’È Á∆ ˜± ȘÁ∆’∆
Ì«Úæ÷ È≈Ò ‘∆ √Ïß«Ë ˛Õ «¬√ Â∑ª Ô‘±Á∆ ËÓ ÍzßÍ≈◊ ÂßÂ ¡Â∂ ‘æ√Ó¬∆ ’ÒÍÈ≈Úª «Úæ⁄ √πÂßÂ ˛ ¡Â∂
«¬’ ¡«‹‘∂ ËÓ ˘ Ó‘æÂÚ «ÁßÁ≈ ˛ ‹Ø ÓÈπæ÷ Á∂ ؘ≈È≈ ‹∆ÚÈ ˘ ¬∆ÙÚ ÚæÒØ∫ Áæ√∂ ◊¬∂ ÈÀ«Â’ «ÈÔÓª È≈Ò ‹ØÛ
«ÁßÁ≈ ˛Õ «¬√ Â∑ª Ú∂Ï Á≈ «ÚÙÚ≈√ ˛ «’ Ô‘±Á∆ ËÓ È∂ ÈÀ«Â’ «Ú⁄≈ Ú≈Á Á∂ «ÈÓ≈‰ «Úæ⁄ √‘≈«¬Â≈ Á∂ ’∂
¿πÈ∑ª ÓÈØ«ÚÂ∆¡ª Á≈ «Ú’≈√ ’∆Â≈ ‹Ø ͱߋ∆Ú≈Á Á∂ √≈ Á∂ ¡Èπ±Í ˛Õ
Ú∂Ï Á∂ ¿πÍØ’Â «Ú⁄≈ª ÂØ∫ √ÍæÙ‡ ˛ «’ ¿πÈ∑≈ Á∆ π⁄∆ Ë≈«Ó’ È∆Â∆¡≈ Á∂ ¡≈«Ê’ «’«¡≈Úª ”Â∂ ÍÀ‰ Ú≈Ò∂
ÍzÌ≈Úª ˘ ÍÂ≈ ’È «Úæ⁄ √∆Õ ¿πÈ∑ª È∂ Ë≈«Ó’ È∆Â∆¡ª ¡Â∂ ¡≈«Ê’ «’«¡≈Úª Á∂ Í≈√«ÍÃ’ √Ïß˪ ˘ ‘∆ √ÍæÙ‡
È‘∆∫ ’∆Â≈ √◊Ø∫ ¿πÈ∑ª È∂ Ë≈«Ó’ «Ú⁄≈ª Á∂ √Ó≈«‹’ √ß√Â‰ ”Â∂ ÍÀ‰ Ú≈Ò∂ ÍzÌ≈Úª ˘ Ú∆ ÍÂ≈ ’∆Â≈ ˛Õ

√Ú-ÓπÒª’‰ (Self Assessment)
÷≈Ò∆ Ê≈Úª ÌØ (Fill in the blanks) :
A. ËÓ ÙÏÁ Á∆ ¿πÂÍÂ∆ .................Á∂ “Ëz” ÙÏÁ ÂØ∫ ‘ج∆ ‘ÀÕ

B. .......... Á∂ ¡Èπ√≈, ËÓ ÓÈπæ÷ Á∂ Ò¬∆ “¡Î∆Ó” ˛Õ
C. ‘≈Ï∂Ò Á∂ ¡Èπ√≈, ËÓ ¡ÒΩ«’’ Ù’Â∆ «Úæ⁄ «ÚÙÚ≈√ ”Â∂ ¡Ë≈« ˛ «‹√ «Úæ⁄ ¡≈ÂÓÚ≈Á ¡Â∂
..............ÁØÈØ∫ Ù≈«ÓÒ ‘ÈÕ
D. ËÓ ...........Á≈ «¬’ ¡ß◊ ˛Õ

272 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY