Page 289 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

√Ó≈‹Ù≈√Â Á∂ Óπæ÷ ÂæÂ

È؇ G. ÍË≈ÂøÂz≈Ó’ «ÚÚ√Ê≈ «Úæ⁄ «ÚÙÚ≈√- ËÓ «ÈÍæ÷ √Ó≈‹ ÍË≈Âø«Âz’ ÓπæÒª «Úæ⁄ «ÚÙÚ≈√ ’Á≈ ˛Õ ÍË≈ÂøÂ
Ï≈ÏÂ≈ ¡Â∂ √πÂøÂÂ≈ ”Â∂ ¡Ë≈« ˛Õ ËÓ «ÈÍæ÷ √Ó≈‹ «Úæ⁄ Ú∆ √≈«¡ª Á∆ Ï≈ÏÂ≈ ¡Â∂ √πÂøÂÂ≈ «Úæ⁄
«ÚÙÚ≈√ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ¡«‹‘∂ √Ó≈‹ «Úæ⁄ Ë≈«Ó’ √«‘‰Ù∆ÒÂ≈ ˘ ÍÃË≈ÈÂ≈ «ÁæÂ∆ ‹ªÁ∆ ˛ ¡Â∂ Úæ÷-Úæ÷ ËÓ
¡ÈπÔ≈¬∆¡ª ˘ «¬’-Á»√∂ È≈Ò ¡Èπ’»Ò ’È ”Â∂ ˜Ø «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ¡«‹‘∂ √Ó≈‹ «Úæ⁄ «Ú¡’Â∆, ÚøÙ, ‹≈Â∆,
ø◊, ËÓ, Ì≈Ù≈ ‹ª ‘Ø «’√∂ Â∑ª Á∂ ¯’ ”Â∂ «Ë¡≈È «ÁæÂ∂ «ÏȪ «’√∂ ˘ Ï≈Ï √Ófi‰ ‹ªÁ≈ ˛Õ

È؇√ ◊ªË∆ ‹∆ Á∂ ¡Èπ√≈ «ÚÙÚ Á∂ √≈∂ ËÓ «¬’ «ÚÙ≈Ò Áæ÷ Á∂ Ï≈Ï ¡Â∂ √≈∂ ËÓª Á∂
¡ÈπÔ≈¬∆ «¬’-Á»√∂ È≈Ò ¡≈͉∂ Óπæ÷ ‹ª ◊Ω‰ Ì∂Áª ”Â∂ ˜Ø «ÁæÂ∂ «ÏȪ ÍÃ√øÈÂ≈ Í»Ú’
È≈Ò-È≈Ò «‘ √’Á∂ ‘ÈÕ

ËÓ «ÈÍæ÷ √Ó≈‹ «Úæ⁄ «¬√ Â∑ª Á∆ ÍË≈ÂøÂz≈ÂÓ’ √Ó≈‹ «ÚÚ√Ê≈ «Úæ⁄ «ÚÙÚ≈√ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
H. Ë≈«Ó’ «√æ«÷¡≈ Á∆ ʪ ËÓ «ÈÍæ÷ Á∆ «√æ«÷¡≈ ”Â∂ ˜Ø- ËÓ «ÈÍæ÷ √Ó≈‹ «Úæ⁄ ≈‹ ÚæÒØ∫ «’√∂ Â∑ª Á∆ ’ج∆
Ë≈«Ó’ «√æ«÷¡≈ ÍÃÁ≈È È‘ƒ ’∆Â∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ «¬√ ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈ ≈‹ ¡«‹‘∆ «’√∂ «√æ«÷¡≈ √ø√Ê≈ ˘ Ú∆ ¡≈«Ê’
√‘≈«¬Â≈ È‘ƒ «ÁøÁ≈ ‹Ø «’√∂ ËÓ «ÚÙ∂Ù È≈Ò √Ïø«Ë ‘ØÚ∂Õ ËÓ «ÈÍæ÷ √Ó≈‹ «Úæ⁄ ª ¡«‹‘∆ «√æ«÷¡≈ ”Â∂
˜Ø «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈ ˛ ‹Ø ÈÀ«Â’Â≈ ¡Â∂ ⁄«æÂ «ÈÓ≈‰ ˘ ÍÃË≈ÈÂ≈ «ÁøÁ∆ ‘ØÚ∂, È≈Ò ‘∆ ¡«‹‘∆ «√æ«÷¡≈ ‹Ø ¡≈͉∂
Úæ÷-Úæ÷ ËÓª Á∂ ¡≈ÁÙª ˘ Ù≈«ÓÒ ’’∂ √Ó≈«‹’ ¬∂’∆’È Á≈ ÔÂÈ Ú∆ ’Á∆ ˛Õ
ËÓ «ÈÍæ÷ √Ó≈‹ Á∆ Ù’Â∆ ‹ÈÂ≈ Á∂ √Ë≈‰ ÍÃÂ∆«ÈË∆¡ª «Úæ⁄ Ù≈«ÓÒ ‘πøÁ∆ ˛ Í Í«ÚæÂ √Ó≈‹ «Úæ⁄ «¬‘∆
Ù’Â∆ ÍÃØ«‘ Ú◊ È≈Ò ’∂∫Á« ‘πøÁ∆ ˛Õ ËÓ «ÈÍæ÷ √Ó≈‹ Á∆ «¬’ ‘Ø «ÚÙ∂ÙÂ≈ «¬’ ˛ «’ «¬‘ Í«ÚæÂ
√Ó≈‹ Á∆ ÂπÒÈ≈ «Úæ⁄ ÈÚ∂∫ Í«ÚÂȪ ˘ ¡√≈È∆ È≈Ò ¡Í‰≈ ÒÀ∫Á≈ ˛Õ ¡«‹‘∂ √Ó≈‹ «Úæ⁄ ¿πÈ∑ª ÍÃøÍ≈Úª ˘
ω≈¬∆ æ«÷¡≈ ‹ªÁ≈ ˛ ‹Ø «Ú⁄≈ Á∆ ’√Ω‡∆ ”Â∂ ÷∆ ¿πÂÁ∆ ˛, ¿πÍÔØ◊∆ «√æË ‘πøÁ∆ ˛Õ
ÂæÂÍ’ ¡Â∂ Ï‘πÚ≈Á∆ ËÓ
«¬’ ÂæÂÍ’ ¡Â∂ Ï‘πÚ≈Á∆ ËÓ «Úæ⁄ Óπæ÷ ÂΩ ”Â∂ «¬‘ ¡øÂ ’∆Â≈ «◊¡≈ ˛ «’ «‹æÊ∂ ÂæÂÍ’ ËÓ «Úæ⁄ ’∂ÚÒ
«¬’ ¬∆ÙÚ Á∆ √æÂ≈ ˘ √Ú∆’≈ ’∆Â≈ «◊¡≈, ¿πµÊ∂ Ï‘πÚ≈Á∆ ËÓ «Úæ⁄ «¬’ Á∆ ʪ ”Â∂ ¡È∂’ª Á∆ √æÂ≈ «Úæ⁄
«ÚÙÚ≈√ ’∆Â≈ «◊¡≈ ˛Õ «¬√Ò≈Ó «¬’ ÂæÂÍ’ ËÓ Á≈ ¿πÁ≈‘‰ ˛, «¬æÊ∂ «¬æ’Ø-«¬’ ¡æÒ∑≈ ˘ ‘∆ √Ú Ù’Â∆Ó≈È
Óø«È¡≈ «◊¡≈ ˛Õ ‹∂’ ¡√ƒ Ú∂Á ¡Â∂ ¿πÍ«ÈÙË Á∆ «ÁÃÙ‡∆ È≈Ò ËÓ ”Â∂ «Ú⁄≈ ’∆¬∂ ª ¿π√ √Ó∂∫ Á≈ ÚÀ«Á’
ËÓ «¬’ ÂæÂÍ’ ËÓ ‘∆ √∆Õ Ú∂Áª ¡Â∂ ¿πÍ«ÈÙ∂Áª «Úæ⁄ ’∂ÚÒ «√Î «¬’ ¬∆ÙÚ ˘ ‘∆ √Ì ÂØ∫ ¿πµÍ ÓøÈ ’∂
¿π√ Á∆ √æÂ≈ «Úæ⁄ «ÚÙÚ≈√ ’∆Â≈ «◊¡≈ ˛Õ Ï≈¡Á Á∂ √Ó∂∫ «Úæ⁄ «¬æÊ∂ ¡È∂’ª Á∂Ú∆-Á∂ÚÂ∂ √æÂ≈ ˘ √Ú∆’≈ ’∆Â≈
«◊¡≈Õ «‹Ú∂∫ ÏÑÓ≈, «ÚÙ˘, Ó‘∂Ù ¡≈«Á Á∆ Í Ó»Ò »Í «Úæ⁄ Á∂«÷¡≈ ‹≈Ú∂ ª ¿π‘ √≈∂ Ú∆ √Ú-Ù’Â∆Ó≈È
¬∆ÙÚ Á∂ ¡Òæ◊-¡Òæ◊ »Í ‘∆ √È, «‹È∑ª ˘ Úæ÷-Úæ÷ ’øÓ √Ω∫Í∂ ◊¬∂ √ÈÕ ‹ÀÈ ËÓ ˘ ¡√ƒ «¬’ Ï‘πÚ≈Á∆ ËÓ
Á∂ ¿πÁ≈‘‰ Á∂ »Í «Úæ⁄ ÒÀ √’Á∂ ‘ª, «¬æÊ∂ BD Â∆Êø’ ‘ج∂ ‘È, «‹È∑ª «Úæ⁄ ¡≈÷∆ Â∆Êø’ Ó‘ªÚ∆ √Ú≈Ó∆
√ÈÕ «‘øÁ» ËÓ ‹Á «’ ¡≈͉∂ Ó»Ò »Í «Úæ⁄ «¬’ ÂÂÍ’ ËÓ «‘≈ ˛ Í ’ÒªÂ «Úæ⁄ Íπ≈‰≈ ËÓ Ï‘πÚ≈Á∆
ËÓ Ï‰ «◊¡≈, ‹Á «ÙÚ-Í≈ÚÂ∆, ÈÚ-Áπ◊≈, ◊‰ÍÂ∆, ÏÑÓ≈, «ÚÙ˘, Ó‘∂Ù ¡≈«Á Á∆ ¿πÍ≈√È≈ ’∆Â∆ ‹≈‰
Òæ◊∆Õ Óπæ÷ ÂΩ ”Â∂ ¡√ƒ ’«‘ √’Á∂ ‘ª «’ «√˪’ »Í «Úæ⁄ «‘øÁ∆ ËÓ «Úæ⁄ «¬’ ‘∆ ¬∆ÙÚ ”⁄ «ÚÙÚ≈√ ’∆Â≈
‹ªÁ≈ «‘≈ ˛ ¡Â∂ ¿π√∂ Á∆ √æÂ≈ √Ú«Ú¡≈Í∆ ÓøÈ∆ ◊¬∆ ˛ Í «ÚÚ‘≈«’ »Í «Úæ⁄ «¬æÊ∂ ¡È∂’ª √æÂ≈Úª (Á∂Ú∆-
Á∂ګ¡ª) Á∆ ¿πÍ≈√È≈ ’∆Â∆ ‹ªÁ∆ ‘∆ ˛ ‹Ø Ï‘πÚ≈Á∆ ËÓ Á∂ »Í «Úæ⁄ ÍÃ◊‡ ‘ج∆ ˛Õ «¬√≈¬∆ ËÓ Ú∆ «¬’
ÂÂÍ’ ËÓ Á≈ ‘∆ ¿πÁ≈‘‰ ˛Õ

√ø◊«·Â ¡Â∂ ◊À-√ø◊«·Â ËÓ
«ÚÙÚ «Úæ⁄ Úæ÷-Úæ÷ ËÓª ˘ √ø◊«·Â ¡Â∂ ◊À-√ø◊«·Â ËÓ Á∂ »Í «Úæ⁄ ÓȘ» ’∆Â≈ «◊¡≈ ˛Õ «‹√ ËÓ
Á∂ ¡ÈπÔ≈¬∆¡ª Á∆ √ø«÷¡≈ √Ë≈‰ ÂΩ ”Â∂ ÿæ‡ ‘∆ ˛, ¿πµÊ∂ ËÓ Á≈ ’ج∆ È≈ ’ج∆ √ø◊«·Â »Í √Ë≈‰ ÂΩ ”Â∂
Í≈«¬¡≈ ‹ªÁ≈ «‘≈ ˛Õ «¬√ Á∂ ¿πÒ‡ «‹√ ËÓ Á∂ ¡ÈπÔ≈¬∆¡ª Á∆ √ø«÷¡≈ Ï‘π ÚË∂∂ ‘∆ ˛, ¿π‘ ËÓ √Ë≈‰

282 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY