Page 418 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñAB: √Ó≈«‹’ Í«ÚÂÈ

E. √Ó≈«‹’ Í«ÚÂÈ Á∂ √ÏøË «Úæ⁄ ¡øÁ≈˜≈ Ò◊≈«¬¡≈ ‹≈ √’Á≈ ˛ Í ¿π√ √ÏøË∆ «ÈÙ«⁄ »Í «Úæ⁄ È؇
’πfi È‘ƒ «’‘≈ ‹≈ √’Á≈Õ
F. √Ó≈«‹’ Í«ÚÂÈ ◊π‰≈ÂÓ’ ‘πøÁ≈ ˛ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ Í«ÚÂÈ Á∂ ¡Ë∆È «¬’ √«ÊÂ∆ Á»√∆ √«ÊÂ∆
˘ ÏÁÒÁ∆ ˛ ¡Â∂ ¿πÁØ∫ Âæ’ ⁄æÒÁ≈ «‘øÁ≈ ˛, ‹Á Âæ’ «¬√ Á∂ ⁄ø◊∂ ‹ª Ó≈Û∂ ÍÃÌ≈Úª ÂØ∫ √≈≈ √Ó≈‹
‹≈‰» È‘ƒ ‘Ø ‹ªÁ≈Õ
G. ¡≈Ëπ«È’ √Ó≈‹ª «Úæ⁄ √Ó≈«‹’ Í«ÚÂÈ È≈ ª ÓÈÓ˜∆ „ø◊ È≈Ò ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛ ¡Â∂ È≈ ‘∆
¿π√ ˘ Íë’«Â’ «ÈÔÓª ”Â∂ √πÂøÂ ¡Â∂ ¡√ø◊«·Â ¤æ‚ «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ √Ë≈‰ ÂΩ ”Â∂ ‘∂’ √Ó≈‹
«Úæ⁄ √Ó≈«‹’ «ÈÔØ‹È È≈Ò ¿π√ ˘ ’ø‡ØÒ ’’∂ «¬¤πæ’ ¿πÁ∂Ùª Á∆ Í»Â∆ Á∆ «ÁÙ≈ «Úæ⁄ «’«¡≈Ù∆Ò
ω≈«¬¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
√Ó≈«‹’ Í«ÚÂÈ Á∂ Úæ÷-Úæ÷ ÍÃÂ∆Ó≈È (Patterns of Social Change)
√Ó≈«‹’ Í«ÚÂÈ Ò◊≈Â≈ «Ú⁄≈ ’È «Úæ⁄ «¬øÈ≈ ¡Ω÷≈ ¡Â∂ ¡È∂’ª Óπ÷∆ ˛ «’ ‹∂’ ¡√ƒ «¬√ ˘ ·∆’ „ø◊
È≈Ò √Ófi‰≈ ⁄≈‘πøÁ∂ ‘ª ª √≈˘ «¬√ Á∆ «ÚÚ√Ê≈ Á≈ ÍÂ≈ Ò◊≈¿π‰≈ ‘ØÚ∂◊≈Õ Úæ÷-Úæ÷ ÷∂Âª «Úæ⁄ «¬’ «ÚÙ∂Ù
„ø◊ Á≈ Í«ÚÂÈ Á∂÷‰ ˘ «ÓÒÁ≈ ˛Õ ÓÀ’≈¬∆Ú ¡Â∂ Í∂‹ È∂ «¬√ «ÁzÙ‡∆ È≈Ò √Ó≈«‹’ Í«ÚÂÈ Á∂ «ÂøÈ
ÍÃÓπæ÷ ÍÃÂ∆Ó≈Ȫ Á≈ Úȉ ’∆Â≈ ˛:
Í«‘Ò≈ ÍÃÂ∆Ó≈È- Í«ÚÂÈ Á≈ «¬’ ÍÃÂ∆Ó≈È «¬‘ ˛ «’ ’¬∆ Ú≈ Í«ÚÂÈ Ô’ÓπÙ √≈‚∂ √≈‘Ó‰∂ ÍÃ◊‡ ‘πøÁ∂
‘ÈÕ «¬√ ÙÃ∂‰∆ «Úæ⁄ ¡√ƒ ⁄ÓÂ’≈ª ÂØ∫ ÍÀÁ≈ ‘ج∂ Í«ÚÂȪ ˘ æ÷ √’Á∂ ‘ªÕ «¬√ Â∑ª Á∂ Í«ÚÂÈ «¬’ Ú≈
ÍÀÁ≈ ‘πøÁ∂ ‘È, «Î ¿π‘ ¡æ◊∂ ‘Ø Ú∆ Í«ÚÂÈ ÍÀÁ≈ ’Á∂ «‘øÁ∂ ‘È, «’™«’ «¬È∑ª ⁄ÓÂ’≈ª «Úæ⁄ √Ó∂∫-√Ó∂∫ ”Â∂
’¬∆ ÒØ’ª ÚæÒØ∫ √πË≈ ’∆Â∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ ∂«‚˙, ‡ÀÒ∆ÎØÈ, ‹‘≈˜ ¡Â∂ Ó؇ ¡≈«Á Á∂ ⁄ÓÂ’≈ª ’≈È ÍÀÁ≈ Í«ÚÂÈ
’∂ÚÒ ¡≈’√«Ó’ È‘ƒ, √◊Ø∫ ◊π‰≈ÂÓ’ »Í «Úæ⁄ ¡È∂’ª Í«ÚÂȪ ˘ ‹ÈÓ Á∂‰ Ú≈Ò∂ Ú∆ ‘ÈÕ «¬‘ Í«ÚÂÈ
ÂÁ Âæ’ ‘πøÁ∂ «‘øÁ∂ ‘È, ‹Á Âæ’ «’√∂ ⁄ø◊∂ ¡Â∂ ÈÚ∂∫ ¿πÍ’È Á≈ ⁄ÓÂ’≈ È‘ƒ ‘Ø ‹ªÁ≈Õ «¬√ Â∑ª Á∂ Í«ÚÂÈ
˘ ∂÷∆ Í«ÚÂÈ (Linear Change) ’«‘øÁ∂ ‘È, «’™«’ ¡«‹‘∂ Í«ÚÂÈ Á∆ «ÁÙ≈ «¬’ «√æË∆ ∂÷≈ Á∂ »Í «Úæ⁄
‘πøÁ∆ ˛Õ ÍÃØ¿πÁÔØ«◊’ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ «¬√∂ Â∑ª Á∂ Í«ÚÂÈ Á≈ √ÍæÙ‡ ¿πÁ≈‘‰ ‘ÈÕ «¬‘∆ ◊æÒ «◊¡≈È ¡Â∂
«Ú«◊¡≈È Á∂ ÷∂Â «Úæ⁄ ‘؉ Ú≈Ò∂ Í«ÚÂȪ Ò¬∆ Ú∆ √‘∆ ˛Õ «¬√ Â∑ª Á∂ Í«ÚÂÈ ˘ ‹∂’ ¡√ƒ «¬’ ∂÷≈
«⁄æÂ È≈Ò ÍÃ◊‡ ’∆¬∂ ª «¬√ Á∆ Íë’Â∆ ‘Ó∂Ùª «¬’ «ÁÙ≈ «Úæ⁄ ¿πµÍ ‹ªÁ∆ ‘ج∆ ÍÃ◊‡ ‘πøÁ∆ ˛Õ

Í«‘Ò≈ ÍÃÂ∆Ó≈È (∂÷∆ Í«ÚÂÈ)
¿πÁÔØ«◊’ Í«ÚÂÈ ¡Â∂ «Ú«◊¡≈«È’ ¿πµÈÂ∆

Á»√≈ ÍÃÂ∆Ó≈È (¿πÂ≈-⁄Û∑≈¡ Ú≈Ò≈ Í«ÚÂÈ)
¡≈«Ê’ «’«¡≈ ¡Â∂ ‹È√ø«÷¡≈ Á∂ ÷∂Â «Úæ⁄

Â∆√≈ ÍÃÂ∆Ó≈È (⁄æ’∆ Í«ÚÂÈ)
√ø√«¥Â∆, ÎÀÙÈ, √Ó≈«‹’ ÓπæÒ, ¡Ò’È, ’ø‡ØÒ ¡Â∂ √πÂøÂ Á ÷∂Â «Úæ⁄

«⁄æÂ AB.A Í«ÚÂÈ Á∂ «ÂøÈ ÍÃÂ∆Ó≈È

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 411