Page 82 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñB: √Ó≈‹Ù≈√Â Á≈ ¡ÁÌÚ ¡Â∂ «Ú’≈√

Â∑ª Úæ÷-Úæ÷ √Ó≈«‹’ «Ú«◊¡≈Ȫ È≈Ò «ÓÒ ’∂ √Ó≈‹Ù≈√Â «¬’ «ÓÙÈ Á∂ ±Í «Úæ⁄ ÈÚª «ÚÙ≈ ω ‹ªÁ≈ ˛ È؇
«‹√ Á∆ ¡≈͉∆ Í«‘Ò∆ «ÚÙ∂ Ú√± ˛Õ
Ú≈‚ Á≈ «¬‘ Óßȉ≈ √‘∆ È‘∆∫ ˛ «’ √Ó≈‹Ù≈√Â Úæ÷-Úæ÷ √≈«¬‰’ ÍÁ≈ʪ Á∂ ÔØ◊ ‹ª «ÓÙÈ Á∆ Â∑ª ˛
«‹√ «Úæ⁄ ‘Ø √≈∂ «ÚÙ∂Ù √Ó≈«‹’ «Ú«◊¡≈È ¡≈͉∆ ‘Ø∫Á ◊π¡≈ «ÁßÁ∂ ‘ÈÕ ¡√Ò∆¡Â «¬‘ ˛ «’ ‘∂’ √Ó≈«‹’
«Ú«◊¡≈È Í≈√«ÍÃ’ ±Í È≈Ò «¬’-Á±√∂ ˘ ÍzÌ≈«Ú ’Á∂ ‘ج∂ Ú∆ ¡≈͉∆-¡≈͉∆ √πÂßÂ ‘Ø∫Á ˘ ω≈¬∆ æ÷Á∂
‘ÈÕ
‚≈. Ó؇Ú≈È∆ (Dr. Kewal Motwani) È∂ Ú≈‚ Á∂ «Ú⁄≈ª È≈Ò √«‘ÓÂ∆ Íz◊‡ ’Á∂ ‘ج∂ ¿πÈ∑ª Á∂ Ï≈Ï Úæ÷-Úæ÷
√Ó≈«‹’ «Ú«◊¡≈Ȫ Á∂ ÔØ◊Á≈È È≈Ò Ï‰∂ «¬’ ÈÚ∂∫ Ú√± Á∂ ±Í «Úæ⁄ √Ó≈‹Ù≈√Â ˘ Óß«È¡≈ ˛Õ

«◊ß‚◊√ Á∂ «Ú⁄≈ (Views of Giddings)
«¬È∑ª È∂ √Ó≈‹Ù≈√Â ˘ √Ó≈‹ Á≈ √Ó«◊z ±Í «Úæ⁄ ‹ª √ßͱÈ √Ó≈‹ Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ ’È Ú≈Ò≈ «Ú«◊¡≈È Óß«È¡≈
˛Õ «¬È∑ª È∂ √Ó≈‹Ù≈√Â Á∂ ¡«Ë¡ÀÈ ÷∂Â ˘ ’≈Î∆ «ÚÙ≈Ò ¡Â∂ «Ú√Ê≈ Óß«È¡≈ ˛Õ «¬È∑ª Á∂ ¡Èπ√≈ √Ó≈‹Ù≈√Â
È≈ ª ‘Ø √Ó≈«‹’ «Ú«◊¡≈Ȫ Á≈ ÔØ◊Á≈È ˛ ¡Â∂ È≈ ‘∆ √ÓÈÚÔÕ «¬√ Á≈ ª ¡≈͉≈ «¬’ Í«‘Ò≈ «ÁzÙ‡∆’؉
˛, ¡Òæ◊ «ÚÙ∂ √Óæ◊∆ ¡Â∂ ¡«Ë¡ÀÈ-÷∂Â ˛Õ «¬‘ «ÚÙ∂Ù ÿ‡È≈Úª Á≈ ‘∆ ¡«Ë¡ÀÈ È≈ ’’∂ ‘Ø √Ó≈«‹’
«Ú«◊¡≈Ȫ Á∂ ÷∂Â «Úæ⁄ ÍzÚ∂Ù ’’∂ ¿πÈ∑ª È≈Ò √Ïß«Ë «ÚÙ∂ √Óæ◊∆ Á≈ ¡≈͉∂ «ÁzÙ‡∆’؉ È≈Ò ¡«Ë¡ÀÈ Ú∆
’Á≈ ˛Õ ¡≈͉∂ √Ó≈‹Ù≈√Â ˘ ‘Ø √Ó≈«‹’ «Ú«◊¡≈Ȫ Á≈ ¡Ë≈ Óß«È¡≈ ˛Õ «¬È∑ª Á∂ ¡Èπ√≈ √≈∂ √Ó≈«‹’
«Ú«◊¡≈È √Ó≈‹Ù≈√Â Á∂ ‘∆ ¡ß◊ ‘ÈÕ «¬√ «ÁzÙ‡∆ ÂØ∫ «¬‘ «ÚÙ∂ ‘Ø Á∆ ÂπÒÈ≈ «Úæ⁄ «˜¡≈Á≈ Ó‘æÂÚͱÈ ˛Õ
¡æ‹ ‘Ø √Ó≈«‹’ «Ú«◊¡≈Ȫ ˘ √Ó≈‹Ù≈√Â È≈Ò ’ßÓ Ó‘æÂÚͱÈ Óßȉ Á≈ ˛≈È∆ È‘∆∫ ˛Õ ‘∂’ «Ú«◊¡≈È Á≈
¡≈͉≈-¡≈͉≈ Ó‘æÂÚ ˛ ‹Ø È≈ ª «’√∂ ‘Ø √Ó≈«‹’ «Ú«◊¡≈È È≈Ò ÿæ‡ ¡Â∂ È≈ ‘∆ «’√∂ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ ˛Õ
√ØØ«’È Á∂ «Ú⁄≈ (Views of Sorokin)

«¬È∑ª È∂ √Ó≈‹Ù≈√Â ˘ «ÚÙ∂Ù ‹ª √πÂßÂ «Ú«◊¡≈È È≈ ÓßÈ ’∂ «¬’ √Ë≈‰ «Ú«◊¡≈È Óß«È¡≈ ˛Õ «¬È∑ª Á∂
¡Èπ√≈ √Ó≈‹Ù≈√Â √Ó≈«‹’ ‹∆ÚÈ Á∆¡ª √Ë≈‰ ÿ‡È≈Úª Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ ’È Ú≈Ò≈ «Ú«◊¡≈È ˛Õ «¬√ ÚæÒØ∫
√Ó≈«‹’ «√˪ª Á≈ ÍzÂ∆Í≈ÁÈ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ¡«Ë¡ÀÈ √Óæ◊∆ Á∆ «ÁzÙ‡∆ ÂØ∫ √Ó≈‹Ù≈√Â ‘Ø «Ú«◊¡≈Ȫ ÂØ∫
√‘≈«¬Â≈ Íz≈Í ’Á≈ ˛Õ È≈Ò ‘∆ «¬‘ Ù≈√Â Úæ÷-Úæ÷ √Ó≈«‹’ «Ú«◊¡≈Ȫ Á∂ «Úæ⁄ √ÏßË √Ê≈«Í ’È ¡Â∂
¿πÈ∑ª ˘ ͱÈ ÂΩ ”Â∂ ͱÈ ÂΩ ”Â∂ ÍzÁ≈È ’È «Úæ⁄ ÔØ◊Á≈È «ÁßÁ≈ ˛Õ «¬È∑ª Á≈ Óßȉ≈ ˛ «’ √Ó≈‹Ù≈√Â ¡Â∂
‘Ø √Ó≈«‹’ «Ú«◊¡≈Ȫ «Úæ⁄ √ÏßË ◊±Û∑≈ Í≈«¬¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ «¬‘ «¬’ Á±√∂ ÂØ∫ ’≈Î∆ ’πfi ÒÀ∫Á∂-«ÁßÁ∂ ‘È, «¬È∑ª «Úæ⁄
Í≈√«ÍÃ’ «ÈÌÂ≈ ’≈Î∆ Í≈¬∆ ‹ªÁ∆ ‘ÀÕ ÷πÁ √ØØ«’È È∂ Áæ«√¡≈ ˛ «’ √Ó≈‹Ù≈√Â ‘Ø √Ó≈«‹’ «Ú«◊¡≈Ȫ Á≈
‹È’ (‹ÈÓÁ≈Â≈) È‘∆∫ ˛, ÏÒ«’ ¿π√∂ Â∑ª Á≈ «¬’ √πÂßÂ «Ú«◊¡≈È ˛, «‹√ Â∑ª ‘Ø √Ó≈«‹’ «Ú«◊¡≈Ȫ Á∆
√πÂßÂ ‘Ø∫Á ˛Õ √ÍæÙ‡ ˛ «’ √ØØ«’È Á∂ ¡Èπ√≈ √Ó≈‹Ù≈√Â ¡Â∂ ‘Ø √Ó≈«‹’ «Ú«◊¡≈Ȫ Á≈ Ï≈Ï Ó‘æÂÚ
˛Õ «¬‘∆ ◊æÒ Ï≈È◊ ¡Â∂ Ï∂’ Á∂ ’ÊÈ È≈Ò Íz◊‡ ‘πßÁ∆ ˛, ““√Ó≈‹Ù≈√Â ‘Ø √Ó≈«‹’ «Ú«◊¡≈Ȫ Á∆ È≈ ª
◊z«‘‰∆ ˛ ¡Â∂ È≈ ‘∆ Á≈√∆, ÏÒ«’ «¬‘ ª ‘Ø «Ú«◊¡≈Ȫ Á∆ ÌÀ‰ ˛Õ”” «¬√ Â∑ª √Ó≈‹Ù≈√Â ˘ ‘Ø √Ó≈«‹’
«Ú«◊¡≈Ȫ Á∂ È≈Ò Ï≈ÏÂ≈ Á≈ Á‹≈ «ÁæÂ≈ «◊¡≈ ˛Õ «¬ßÈ≈ ˜±∆ ˛ «’ ‘Ø √Ó≈«‹’ «Ú«◊¡≈Ȫ Á∆ ¿πÓ
√Ó≈‹Ù≈√Â Á∆ ÂπÒÈ≈ «Úæ⁄ ’πfi «˜¡≈Á≈ ˛, Ízß± «Î Ú∆ ÍzÌ≈Ú Á∆ «ÁzÙ‡∆ ÂØ∫ √Ó≈‹Ù≈√Â ’≈Î∆ Ó‘æÂÚͱÈ
«Ú«◊¡≈È ˛Õ
«ÚÁÚ≈Ȫ Á∂ ÓΩ‹±Á «Ú⁄≈ª ÂØ∫ √ÍæÙ‡ ˛ «’ √Ó≈‹Ù≈√Â ¡Â∂ ‘Ø √Ó≈«‹’ «Ú«◊¡≈Ȫ Á∂ «Úæ⁄ ◊±Û∑≈ √ÏßË ˛Õ
√Ó≈‹Ù≈√Â Á≈ ‘Ø √Ó≈«‹’ «Ú«◊¡≈Ȫ È≈Ò √ÏßË (Relation of Sociology with other Social Sci-
ences)
√Ó≈‹Ù≈√Â ¡Â∂ ‘Ø √Ó≈«‹’ «Ú«◊¡≈Ȫ Á∂ «Úæ⁄ Í≈¬∂ ‹≈‰ Ú≈Ò∂ √Ïß˪ Á∆ «Ú¡≈«÷¡≈ ¡√∆∫ ‘∂· «Ò÷∂ ¡Èπ√≈
’ √’Á∂ ‘ª :

B.E.A √Ó≈‹Ù≈√Â ¡Â∂ ¡ÊÙ≈√ (Economics and Sociology)
¡ÊÙ≈√Â Á∂ ¡Ë∆È ÓÈπæ÷ Á∆ ¡≈«Ê’ «’«¡≈Úª ‹ª ¡≈«Ê’ «ÚÚ‘≈ Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ¡ÊÙ≈√Â
˘ Ú√±¡ª ¡Â∂ √∂Ú≈Úª Á∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ ¡Â∂ Úß‚ Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ Ú∆ «’‘≈ «◊¡≈ ˛Õ «¬√ Ù≈√Â Á∂ Áπ¡≈≈ ËÈ Á∂

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 75