Page 140 - DSOC102_Social Institutions

«¬’≈¬∆ñAA: ≈‹È∆«Â’ ÁÒ ¡Â∂ ÁÏ≈¡-√Ó»‘

B. √Ë≈‰ «√˪ª Á∆ ¬∂’Â≈- ≈‹È∆«Â’ ÁÒª Á≈ √ø◊«·Â »Í «Úæ⁄ ’øÓ ’È≈ ª ‘∆ √øÌÚ ˛, ‹Á «’ È؇
¿πÈ∑ª Á∂ ÓÀ∫Ï «¬È∑ª √Ë≈‰ «√˪ª √ÏøË∆ «¬’Óæ ‘Ø‰Õ Ó»Ò ÍÃÙȪ ”Â∂ «¬’Óæ Á∂ ¡«‘√≈√ «Úæ⁄ ¿π‘
«ÈøÂ √«‘ÔØ◊ È‘ƒ ’ √’Á∂Õ «ÏȪ «√˪ª Á∂ √Ê≈«Í √ø◊·Èª ˘ ≈‹È∆«Â’ ÁÒ È≈ ’«‘ ’∂ ◊πæ‡
«’‘≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ ÁÒ Á∂ ÓÀ∫Ïª Á«Ó¡≈È «ÈøÂ ÓæÂÌ∂Á ‘Ø √’Á∂ ‘È, «‹È∑ª ˘ «ÈøÂ ◊æÒÏ≈Â
¡Â∂ √ÓfiΩÂ∂ Á∂ ˜∆¬∂ ‘æÒ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ «√˪ª Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ‘∆ ÁÒ È∆Â∆ «ÈÓ≈‰ ’Á≈ ˛
¡Â∂ √æÂ≈ ÍÃ≈ÍÂ∆ ÂØ∫ Ï≈¡Á ¿π√ ˘ Ò≈◊» ’Á≈ ˛Õ ÁÒ ⁄؉ª «Úæ⁄ ¡≈͉∂ «√˪ª Á≈ ÍÃ⁄≈ ’Á∂ ‘È,
¡≈͉∂ ¿πÓ∆ÁÚ≈ª ˘ ‹ÈÂ≈ Á∂ √≈‘Ó‰∂ æ÷Á∂ ‘È ¡Â∂ ¿πÈ∑ª Á≈ √ÓÊÈ ÍÃ≈Í ’È Á≈ ÔÂÈ ’Á∂
‘ÈÕ
C. √ø«ÚË≈«È’ √≈ËȪ «Úæ⁄ «ÚÙÚ≈√- ≈‹È∆«Â’ ÁÒª Ò¬∆ «¬‘ ˜»∆ ˛ «’ ¿π‘ ¡≈͉∂ «√˪ª, È∆Â∆¡ª,
«Ú⁄≈ª ¡Â∂ ÍÃØ◊≈Óª ˘ ’øÓ «Úæ⁄ «Ò¡≈¿π‰ Ò¬∆ √ø«ÚË≈«È’ √Â≈ ¡Í‰≈¿π‰Õ Ú؇ ¡Â∂ ¿πÓ∆ÁÚ≈
Á∂ ÎÀ√Ò∂ ˘ ¿πÈ∑ª ˘ ¡Í‰≈¿π‰≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛Õ ◊πÍ ¿πÍ≈¡ ¡Â∂ Ù√Â ¥ªÂ∆ Ú◊∂ ◊À-√ø«ÚË≈«È’
¿πÍ≈¡ «Úæ⁄ «ÚÙÚ≈√ ’È Ú≈«Ò¡ª ˘ ≈‹È∆«Â’ ÁÒ È‘ƒ «’‘≈ ‹≈ √’Á≈, ¿π‘ √À«È’ √ø◊·È ‘∆
‘πøÁ∂ ‘ÈÕ
D. Ù≈√È ’È Á∆ «¬æ¤≈- ≈‹È∆«Â’ ÁÒª Á≈ «¬’ ¿πÁ∂Ù √æÂ≈ ¡Â∂ √’≈ ”Â∂ ’Ϙ≈ ’’∂ ¡≈͉∂ «√˪ª,
«Ú⁄≈ª ¡Â∂ È∆Â∆¡ª ˘ ’øÓ «Úæ⁄ «Ò¡≈¿π‰≈ ‘πøÁ≈ ˛Õ Ù≈√È «ÚÚ√Ê≈ «Úæ⁄ Ì≈◊ È≈ ÒÀ‰ Ú≈Ò∂ ˘
≈‹È∆«Â’ ÁÒ È‘ƒ «’‘≈ ‹≈ √’Á≈Õ
E. ≈Ù‡∆ «‘æÂ- ≈‹È∆«Â’ ÁÒ «’√∂ Ú«ÙÙ‡ Ú◊, ‹≈Â∆, ËÓ, √øÍÃÁ≈¬∂ ¡≈«Á Ò¬∆ ‘∆ ’øÓ È‘ƒ ’Á∂,
√◊Ø∫ ¿π‘ √≈∂ Á∂Ù Ò¬∆ ’øÓ ’Á∂ ‘È ¡Â∂ ÿæ‡ «◊‰Â∆ ¡Â∂ Ï‘π«◊‰Â∆ √≈«¡ª Á∂ «‘æª Á≈ «Ë¡≈È
æ÷Á∂ ‘ÈÕ «¬√ Ò¬∆ Ï’ ’«‘øÁ∂ ‘È «’ ≈‹È∆«Â’ ÁÒ ≈Ù‡∆ «‘æ Á∂ Ú≈Ë∂ Ò¬∆ √ø◊«·Â ≈‹È∆«Â’
«¬’æ· ‘ÈÕ
√ø÷∂Í «Úæ⁄ ¡√ƒ ’«‘ √’Á∂ ‘ª «’ ≈‹È∆«Â’ ¡«‹‘∂ √ø◊«·Â √Ó»‘ ‘È ‹Ø «’√∂ √Óæ«√¡≈ ”Â∂ Ï≈Ï
«Ú⁄≈ æ÷Á∂ ‘È, ¡≈͉∂ «Ú⁄≈ª ˘ ’øÓ «Úæ⁄ «Ò¡≈¿π‰ Ò¬∆ ¿π‘ √ø«ÚË≈«È’ √≈ËȪ Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò
’Á∂ ‘È, ¿π‘ √æÂ≈ ÍÃ≈ÍÂ∆ Á∆ «¬æ¤≈ æ÷Á∂ ‘È, «‹√ Á≈ ¿πÁ∂Ù ≈Ù‡ «‘æª «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ’È≈ ‘πøÁ≈
˛Õ

11.10 ÍË≈ÂøÂ ¡Â∂ ÒØ’ÂøÂ «Úæ⁄ ≈‹È∆«Â’ ÁÒª Á∆ Ì»«Ó’≈ ‹ª Ó‘æÂÚ
(Role of Importance of Political Parties in Democracy)

≈‹È∆«Â’ ÁÒ ÍË≈ÂøÂ Ò¬∆ ˜»∆ ‘È, ¿π‘ ÍË≈ÂøÂ Á∆ ¡Ë≈Ù∆Ò≈ ‘πøÁ∂ ‘ÈÕ «¬√ ¡Ë≈ ÂØ∫ «ÏȪ ÍË≈ÂøÂ
«‡’ ‘∆ È‘ƒ √’Á≈Õ ÍÃØ. Ó∆¡Ó «Ò÷Á∂ ‘È, ““≈‹È∆«Â’ ÁÒª Á≈ ’øÓ ¡«Ë’≈∆ Ú◊ Á∆ ⁄؉ ’È≈, √’≈
˘ ⁄Ò≈¿π‰≈ ¡Â∂ ¿π√ Á∆ ¡≈ÒØ⁄È≈ ’È≈, ≈‹È∆«Â’ «√æ«÷¡≈ ¡Â∂ «Ú¡’Â∆ ¡Â∂ √’≈ Á«Ó¡≈È Â≈ÒÓ∂Ò
Á≈ ’øÓ ’È≈ ‘πøÁ≈ ˛Õ””
ÍÃØ. ÓπÈØ Á≈ «Ú⁄≈ ˛ «’ ≈‹È∆«Â’ ÁÒª ˘ ⁄≈‘∆Á≈ ˛ «’ ¿π‘ ‹ÈÂ≈ Ò¬∆ ≈‹È∆«Â’ √Óæ«√¡≈Úª Á≈ «ÈË≈‰
’È, «‹√ È≈Ò ‹ÈÂ≈ ˘ «¬‘ «◊¡≈È ‘ØÚ∂ «’ ≈‹È∆«Â’ √Óæ«√¡≈Úª ’∆ ‘È ¡Â∂ ¿πÈ∑ª ”Â∂ ÁÒ Á∂ ’∆ «Ú⁄≈ ‘ÈÕ
¿πÈ∑ª ˘ ÍÃÂ∆«ÈË∆ √Ì≈Úª Ò¬∆ ¿πÓ∆ÁÚ≈ª Á∆ ⁄؉ Ú∆ ’È∆ ⁄≈‘∆Á∆ ˛, «‹√ È≈Ò √’≈ Á∂ √ø⁄≈ÒÈ Ò¬∆ ÔØ◊
«Ú¡’Â∆ ¸‰ ’∂ Ì∂‹∂ ‹≈ √’‰Õ «¬√ ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈ ¿πÈ∑ª Á≈ ’øÓ «¬‘ Ú∆ ˛ «’ ¿π‘ √Ó»«‘’ ¡Â∂ √Ê≈¬∆ ≈‹È∆«Â’
«˜øÓ∂Ú≈∆ ω≈¬∆ æ÷‰ ¡Â∂ ‹ÈÂ≈ ˘ È≈◊«’ «√æ«÷¡≈ Á∂ ’∂ ¿π√ «Úæ⁄ ≈‹È∆«Â’ ‹≈◊»’Â≈ ω≈¬∆ æ÷‰Õ
«Í‡√È Á∂ ¡Èπ√≈, ““≈‹È∆«Â’ ÁÒ ≈Ù‡∆ ¬∂’Â≈ Á≈ «Ú’≈√ ’È ¡Â∂ ¿π√ ˘ ω≈¬∆ æ÷‰ «Úæ⁄ √‘≈«¬Â
‘πøÁ∂ ‘È, «‹æÊ∂ Ù≈√’ Ù’Â∆ Á∆ Í«‘Ò’ÁÓ∆ ˛, ¿πµÊ∂ Ù≈√È Á∂ Úæ÷-Úæ÷ ¡ø◊ª «Úæ⁄ √«‘ÔØ◊ √Ê≈«Í ’Á∂ ‘È,
¡≈«Ê’ «‘æª Á∂ √øÿÙª ˘ ÿæ‡ ’Á∂ ‘È, «’™«’ Úæ÷-Úæ÷ ¡≈«Ê’ «¬’æ·ª Á∆¡ª Óø◊ª Óø⁄ ÂØ∫ ÍÃ◊‡ ’∆Â∆¡ª
‹≈ √’Á∆¡ª ‘È ¡Â∂ ¿πÓ∆ÁÚ≈ª Á∂ ’øÓª «Úæ⁄ √‘≈«¬Â≈ «ÁøÁ∆ ˛Õ””
Ò≈Ï∂Ò È∂ ≈‹È∆«Â’ ÁÒª Á∂ ÁØ ÍÃÓπæ÷ ’øÓª Á≈ Úȉ ’∆Â≈ ˛, (A) ¿π‘ ¿πÓ∆ÁÚ≈ª Á∂ √Ó»«‘’ »Í «Úæ⁄ ’øÓ
’È ”⁄ √‘≈«¬Â ‘πøÁ∂ ‘ÈÕ (B) ¿π‘ ÒØ’ ÎÀ√Ò∂ Ò¬∆ √ø√Ê≈Úª Á≈ «ÈË≈‰ ’Á∂ ‘ÈÕ
Úæ÷-Úæ÷ «ÚÁÚ≈Ȫ Á∂ «Ú⁄≈ª ÂØ∫ √ÍÙ‡ ˛ «’ ÒØ’ÂøÂ Á∆ √¯ÒÂ≈ Ò¬∆ ≈‹È∆«Â’ ÁÒª Á≈ Ï‘π ӑæÂÚ ˛,
«¬‘ ÒØ’ÂøÂ Á∆ ’√Ω‡∆ ˛, «’™«’ «’√∂ Á∂Ù Á∆ ≈‹È∆«Â’ «ÚÚ√Ê≈ «Úæ⁄ ‹ÈÂøÂÚ≈Á Á∆ ‘Ø∫Á «’æÊØ∫ Âæ’ ˛,
«¬√ Á≈ Ó≈Í «¬√ ◊æÒ ÂØ∫ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛ «’ ¿πµÊ∂ ≈‹È∆«Â’ ÁÒ ÍÉ≈Ò∆ «’√ ‘æÁ Âæ’ «√‘ÂÓøÁ ≈‹È∆«Â’
ÍÃÂ∆ÔØ◊Â≈ ”Â∂ ¡Ë≈« ˛Õ ≈‹È∆«Â’ ÁÒª «Úæ⁄ «√‘ÂÓøÁ ÍÃÂ∆√øÍÃÁ≈, «Ú¡≈Í’ ‹È √øÍ’, ‹ÈÓ ˘
ÍÃ◊‡≈¿π‰≈ ¡≈«Á ¡«‹‘∆¡ª ◊æÒª ‘È ‹Ø ‹ÈÂøÂ ˘ √≈«Ê’ ω≈™Á∂ ‘ÈÕ

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 133