Page 143 - DHIS204_DHIS205_INDIAN_FREEDOM_STRUGGLE_PUNJABI

fJekJh^10L okPNoh nzd'bB ns/ Gkosh ;[szsosk
fJekJh^10L okPNoh nzd'bB ns/ Gkosh ;[szsosk
fJekJh^10L okPNoh nzd'bB ns/ Gkosh ;[szsosk
fJekJh^10L okPNoh nzd'bB ns/ Gkosh ;[szsosk
fJekJh^10L okPNoh nzd'bB ns/ Gkosh ;[szsosk
‘fgqz; nkc t/b;’ fiZE/ th rJ/, thokB ;VeK ns/ pzd dotkfinK B/ jh T[BQK dk ;tkrs ehsk. n;fj:'r BØN
nzd'bBekohnK dk j"A;bk tXdk jh ik fojk ;h. eKro; dh ;t?;/th e'o, fdB p fdB PeshPkbh j[zdh ik
ojh ;h, wkB' ;wKso g[fb; d;s/ dk rmB j' fojk j't/. todh ns/ ezw d/ sohe/ d/y, ;oeko dk fuzss j'Dk
;[Gkte ;h. eKro; B/ gqd/P eKro; ;whshnK Bz{ fJj fJikIs d/ fdsh ;h fe id th T[BQK Bz{ br/ fe iBsk
ekBz{B ntfrnk nzd'bB d/ bJh fsnko j?, T[j nzd'bB S/V ;edh j?. fwdBkg[o (pzrkb) ns/ r[AN{o fIb/
(nKXo) d/ fuokbk–fgokbk ns/ g/vkBzvhgkv{ skb[ek ftu sK N?e; ndk Bk eoB dk nzd'bB fSV frnk ;h.
n;fj:'r nzd'bB ngqs~y o{g Bkb th gqGkt gk fojk ;h. ntX (T[so gqd/P) ftu fe;kB ;Gk ns/ fe;kB
nzd'bB 1918 ftu jh I'o cVd/ ik oj/ ;B. n;fj:'r d/ gquko Bkb, fi;Bz{ eod/ j'J/ itkjobkb Bfjo{ th
ntX d/ d/jksK ftu xz[w oj/ ;h, fJ;Bz{ pb fwfbnk. e[M jh fdBK ftu fJj gsk brkT[Dk w[Pfeb j' frnk
fe p?me fe;kB ;Gk dh j? iK n;fj:'r nzd'bBekohnK dh. e/ob ftu wbkpko ftu n;fj:'r nzd'bB ns/
fybkcs nzd'bB B/ y/shjo w[;bwkBK Bz{ T[BQK Bz{ T[BQK dh iwhB d/ wkbeK d/ fybkc ;zxoP S/VD d/ bJh
GVekfJnk, gqzs{ d[oGkr Bkb nzd'bB B/ fJE/ fes/–fes/ ;zgodkfJesk dk o[y nyfsnko eo fbnk.
n;w ftu ukj–prkBK d/ wid{o jVskb s/ ub/ rJ/. ;oeko B/ id jVskbh wid{oK T[s/ r'bh ubkJh sK
;Nhwo s/ ezw eoB tkb/ wid{o th jVskb s/ ub/ rJ/. n;w–pzrkb o/bt/ eowukohnK B/ th jVskb eoe/
fJBQK dk ;kE fdsk. pzrkb d/ okPNotkdh B/sk i/Hn?wH ;/Br[gs B/ fJ; d"okB wj~stg{oB G{fwek fBGkJh.
fwdBkg[o ftu fJe r'oh iwhAdkoh ezgBh d/ fybkc ekPsekoK dh jVskb dh nrtkJh ehsh, ebe~sk w?vheb
ekbi d/ fJe ftfdnkoEh B/. nKXo ftu tD–ekB{zB d/ fybkc nzd'bB fSfVnk. oki;EkB ftu fe;kBK ns/
nkdhtk;hnK B/ nzd'bB S/fVnk. gzikp ftu nekbhnK B/ r[[od[tkfonK T[s/ GqPN wjzsK d/ epI/ d/ fybkc nzd'bB
S/fVnk. fJj tk;st ftu d/Pftnkgh n;fj:'r nzd'bB dk jh fJe fjZ;k ;h. swkw dwB d/ pkti{d nekbh
nzd'bBekoh nfjz;k d/ o;s/ s'A fvZr/ BjhA. fJ; soQK d/ jIko T[dkjoD fds/ ik ;ed/ jB. ;kvk efjD dk we;d
f;oc fJzBk j? fe n;fj:'r nzd'bB B/ swkw ;EkBe nzd'bBK Bz{ iBw fd~sk ns/ i' gfjb/ s'A ub oj/ ;B T[BK
Bz{ j'o skes fd~sh. r~b fJj j? fe fJj nzd'bB fes/–fes/ n;fj:'r nzd'bB dh BhshnK ns/ nfjz;k d/ f;XKs
Bkb w/b BjhA yKd/ ;B.

n?;h jkbs ftu ;oeko ;wM rJh fe j[D wkwb/ B{z nDd/yk eoB Bkb ezw ubD tkbk BjhA j?, dwB dk
o;sk nyfsnko eoBk jh j't/rk. ;szpo 1920 ftu id nzd'bB P[o{ j'fJnk ;h, ;oeko dk wzBDk ;h fe
dwB Bkb ftdo'j dh n~r j'o GVe/rh ns/ i' b'e wko/ ikDr/, T[BQK Bz{ iBsk Pjhd dk doIk d/t/rh. wJh
1921 ftu Bt/A tkfJ;okJ/ bkov o?fvzr B/ rKXh ih Bkb w[bkeks ehsh ns/ rKXh ih Bz{ fejk fe T[j nbh
GoktK Bz{ nkgD/ GkPDK ftu fjz;k GVekT[D tkbh rZbK Bk efjD bJh wBkU. ;oeko dk T[d/P ;h–rKXh
ih ns/ nbh GoktK ftu nkg;h c[~N gkT[Dk. gqzs{ T[j fJ; ftu n;cb j'J/ ns/ rKXh–o?fvzr r~bpks fJE/
jh ysw j' rJh. fd;zpo nkT[Ad/–nkT[Ad/ ;oeko B{z wfj;{; j' frnk fe wkwbk j~E ftu'A fBebdk ik fojk
j?. T[;B/ nkgDh BhshnK ft~u gfotosB dh x'PDk ehsh. ;t?;/th ;zrmBK Bz{ r?o ekBz{Bh x'fPs ehsk frnk
ns/ fJ;d/ w?ApoK Bz{ frocsko ehsk ikD brk.
;G s'A gfjbK ;hHnkoH dk; Bz{ frocsko ehsk frnk ns/ pknd ftu T[BQK dh gsBh pk;zsh d/th Bz{. fJ;
frocskoh dk pzrkb ftu ftnkge g?wkB/ T[s/ fto'X j'fJnk ns/ jIkoK b'eK B/ frocskohnK fd~shnK. nrb/
d' wjhB/ d/ nzdo g{o/ d/P ftu brGr 30 jIko b'e frocsko ehs/ rJ/. pknd ftu sK t~v/ B/sktK ftu'A
e/tb rKXh ih jh pkjo ofj rJ/ ;B.
fd;zpo d/ w~X ftu wkbthnk ih d/ wkfXnw Bkb r~bpks eoe/ wkwbk ;[bMkT[D dh e'fPP ehsh rJh, go
fJ; d/ Bkb i' PosK i[VhnK j'JhnK ;B, fybkcs nzd'bBekohnK d/ fjsK d/ fto[X ;B. rKXh ih B/ fJ;
Bz{ ;theko BjhA ehsk. t?;/ th fpqN/B dh ;oeko ;wM"s/ d/ w{V ftu BjhA ;h ns/ T[;B/ tkfJ;okJ/ bkov
o?fvzr B{z nkd/P fdsk fe T[j rZbpks B{z T[E/ jh ysw eo d/D.

u"ohu"ok eKv
u"ohu"ok eKv
u"ohu"ok eKv
u"ohu"ok eKv
u"ohu"ok eKv
T[ZXo rKXh ih T[Zs/ okPNoh g~Xo s/ ekBz{B dh ;ftB/n ntfrnk nzd'bB S/VB d/ bJh brksko dpkn g?
fojk ;h. fd;zpo 1921 ftu nfjwdkpkd eKro; ;zw/bB ftu jh eKro; B/ Gkth oDBhsh s?n eoB dh

137

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY