Page 145 - DHIS204_DHIS205_INDIAN_FREEDOM_STRUGGLE_PUNJABI

fJekJh^10L okPNoh nzd'bB ns/ Gkosh ;[szsosk
fJekJh^10L okPNoh nzd'bB ns/ Gkosh ;[szsosk
fJekJh^10L okPNoh nzd'bB ns/ Gkosh ;[szsosk
fJekJh^10L okPNoh nzd'bB ns/ Gkosh ;[szsosk
fJekJh^10L okPNoh nzd'bB ns/ Gkosh ;[szsosk
fJ; gqeko fJj efjDk rbs j? fe u"ohu"ok eKv ns/ pkod'bh nzd'bB gqeoD dk e'Jh nkg;h ;zpzX BjhA BØN
;h. pkod'bh nzd'bB Bz{ dpkT[D bJh ;oeko B{z u"ohu"ok dh xNBk dk pjkBk fwb iKdk, ;oeko jh fJj
;zpzX pDk fdzdh.
rKXh ih dk PkfJd nzdkik ;h fe u"ohu"ok eKv B/, pkod'bh Bkb ftnkge ntfrnk nzd'bB S/VB dh ;zGktBk
B{z ekch jd se xZN eo fdsk j?. T[BQK dk wzBDk ;h fe i/eo fJ; ;w/A pkod'bh ftu nzd'bB P[o{ j'fJnk,
sK ;oeko u"ohu"ok eKv dk pjkBk b? e/ ekoieosktK dk dwB eo/rh ns/ ntfrnk nzd'bB P[o{ ftu jh
n;cb j' ikJ/rk. nzd'bB tkg; b?D d/ fgS/ rKXh ih dh wzPk nzd'bB dh T{oik Bz{ poeoko oyD s/ iBsk
Bz{ T[s;kfjs j'D s'A pukT[D dh ;h. jkbKfe nzd'bB tkg; b?D dh x'PDk Bkb th iBsk dk fJe pj[s t~vk
spek fBokP j'fJnk ;h, gqzs{ i/eo ;~sk Bz{ dwB dk pjkBk fwbdk ns/ T[j dwB T[Zs/ T[sko{ j' iKdh, sK
iBsk ftu fJ; Bkb fes/ fInkdk fBokPk ftnkgs jz[dh (fit/A 1932 ftu j'fJnk).
fJj BjhA G[bDk ukjhdk fe n;fj:'r nzd'bB, nzr/qIh je{ws d/ fybkc d/Pftnkgh iB;zxoP dh gfjbh
e'fPP ;h. P[o{nksh d"o ftu fJ; TZ[s/ fe;/ soKQ dk jwbk wko{ f;X j[zdk. nzd'bBekohnK ftu jh BjhA,
iBsk ftu th fBokPk ftnkgs j' iKdh.
d{ik soe fe, rKXh ih B/ bVke{ skesK d/ tXd/ gqGkt s'A vo e/ nzd'bB tkg; fbnk, ;~ukJh s'A d{o j?.
u"ohu"ok eKv Bz{ ps"o ;p{s g/P ehsk iKdk j?. go u"ohu"ok ftu g[fb; EkD/ T[s/ jwbk eoB tkbh GhV
B/ n?;k e'Jh ezw BjhA ehsk ;h, fi; Bkb fJj b~r/ fe fJj b'e iwhdkoK, g{zihgshnK d/ fybkc ;zrfms
j' oj/ ;h iK ;zxoP eo oj/ ;h. nkofEe ;zpzXK d/ fybkc nzd'bB S/VB torh th e'Jh rb BjhA ;h. fJj
b'e g[fb; d/ d[ofttjko Bkb Bkoki j' rJ/ ;h ns/ nkgDk r[~;k T[BQK B/ g[fb; s/ jh T[skfonk.
T[Zso gqd/P ns/ wkbkpko ftu fe;kB nzd'bB sK pj[s gfjb/ jh ysw j' u[fenk ;h. ntX d/ g/Av{
fJbkfenK ftu fes/–fes/ J/ek nzd'bB ub fojk ;h, go fJj iwhdkoh Bz{ g[~N ;[~ND bJh ;h. fJ; nzd'bB
dh wzr ;h fe iwhdko nt?X N?e; Bk t;{b eoB ns/ wBwkB/ Yzr Bkb wkbr[Ikoh Bk tXkT[D. J/ek nzd'bB
ftu Pkwb eoB s'A gfjbK w?ApoK B{z i' e;w fdbtkJh iKdh ;h T[; ftu fJe e;w fJj th ;h fe ‘n;hA
yohc ns/ oph ftu fBnfws o{g Bkb brkB fdzd/ ojKr/.’ nKXo d/ r[AN{o fIb/ ftu N?e;–ndkfJrh Bk
eoB dk nzd'bB sK n;fj:'r nzd'bB dk jh fJe fj~;k ;h. fJj ;oeko d/ fybkc ;h ns/ g{oh soK nfjz;e
;h. fJ; soQK fJj gsk BjhA br ;edk fe T[j fejVhnK i[Mko{ s/ bVke{ skesK ;B, fiBQK Bkb rKXh ih
vo rJ/ ;B.
shik soe fJj j? fe pkod'bh gq;skt B/ fe;kBK ns/ ekPsekoK e'b'A N?e; ns/ brkB dh ndkfJrh eoB
Bz{ fejk ns/ iwhdkoK Bz{ fJj ftPtk; dtkfJnk fe T[BQK d/ nfXekoK B{z x~N eoB dk eKro; dk fJokdk
BjhA j?. nko'g j? fe nzd'bB tkg; b?D d/ fgS/ tk;sfte T[d/P iwhdkoK d/ fjsK dh ofynk eoBk ;h,
fJj nko'g rbs j?. eKro; dk fJ;d/ fgS/ e'Jh ‘S[fgnk wzst’ BjhA ;h. ;u sK fJj j? fe g{o/ nzd'bB
d/ d"okB eKro; B/ edh th Iwhdko d/ nfXeko T[s/ gqPB fuBQ brkfJnk jh BjhA ;h, ns/ pkod'bh gq;skt
B/ fJ; w[~d/ T[s/ eKro; dh BhshnK dh wfji g[PNh ehsh ;h. N?e; Bk ndk eoB dk nzd'bB dk fJe
fj~;k ;h. id'A n;fj:'r nzd'bB tkg; b? fbnk frnk, sK N?e; ndk Bk eoB dk nzd'bB fet/A ubdk<
rKXh ih d[nkok nzd'bB tkg; b?D d/ fgS/ PkfJd fJe j'o ekoB ;h. 1921 dh d{ih Swkjh d/ P[o{ j[zd/–j[zd/ nzd'bB
ewI'o g?D brk. ftfdnkoEh ;e{bK ftu ns/ tehb ndkbsK ftu nkT[D br/ ;h. tgkoh tor ftd/Ph egfVnK
d/ ‘;Nke’ Bkb fuzfss j'D b~rk ;h, p?meK ns/ o?bhnK ftu b'eK dh frDsh x~N jz[dh ik ojh ;h. jkbKfe e[M
;EkBK fit/A pkod'bh (r[ioks) ns/ r[AN{o (nKXo) ftu okiBhfse rshftXhnK ekch s/I ;B ns/ b'e ;zxoP
d/ bJh fsnko ;B.gqzs{ 1921 d/ P[o{ ftu g{o/ d/P ftu nzd'bB d/ gqsh i' T[s;kj ;h. j[D T[j BjhA ofj frnk
;h.

ekoiPhb okiBhfse ekoieosk ns/ B/sk sK ukj[zd/ ;B fe nzd'bB B{z nr/ tXkfJnk ikt/, T[;Bz{ s/I ehsk
ikt/, go fe;/ iB nzd'bB dh ;cbsk iK n;cbsk fJ; rb TZ[s/ fBoGo eodh j? fe iBsk dk fezBk t~vk
fj~;k fJ; ftu Pkwb j?. n;hA fJj rZb dkt/ d/ Bkb BjhA efj oj/ jK fe rKXh ih B/ nzd'bB d/ gqsh xNd/
T[s;kj d/ ekoB jh fJ;B{z tkg; fbnk feT[Afe fJ; ftP/ T[s/ P'X ekoi ni/ ng{oD j?, ns/ ;kvk efjDk
j? fe fJ; pko/ ftu e'Jh fBPeoP eZYd/ ;w/A fJ; ;zGktBk Bz{ th fXnkB ftu ofynk ikt/.

139

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY