Page 153 - DHIS204_DHIS205_INDIAN_FREEDOM_STRUGGLE_PUNJABI

fJekJh^10L okPNoh nzd'bB ns/ Gkosh ;[szsosk
fJekJh^10L okPNoh nzd'bB ns/ Gkosh ;[szsosk
fJekJh^10L okPNoh nzd'bB ns/ Gkosh ;[szsosk
fJekJh^10L okPNoh nzd'bB ns/ Gkosh ;[szsosk
fJekJh^10L okPNoh nzd'bB ns/ Gkosh ;[szsosk
i/b s'A S[N e/ pkjo nkJ/ sK T[BQK B/ T[so gqd/P ;whsh Bz{ wkbr[ikoh–fto'Xh nzd'bB ubkT[D dh nkfrnk BØN
fdsh. d' wjhB/ s'A rzGho o{g ftu fsnko j'D ns/ T[;dk ftnkge gquko eoB ftu br/. fJ;d/ pknd
;szpo ftu d[pkok nfGnkB S/fVnk frnk. iBtoh se dwB dk fJzBk fInkdk i'o j'fJnk fe wip{o j'e/
pj[s fe;kB fgzv Sv e/ Gi rJ/. nkrok ns/ okJ/po/bh d/ fIb/ fJ; nfGnkB d/ w[~y e/Ado ;B.

iBsk Bz{ joes ftu fbnkT[D d/ nB/e o{gK ftu fJ; nzd'bB B/ b'efgqn pDkfJnk. fgzvK ns/ e;fpnK
ftu ‘gqGks c/ohnK’ fBnw–fijhnK j' rJhnK ;B fi; ftu n"os ns/ p~u/ ;t/o/ M[zv pDk e/ okPNohrkB
rkT[Ad/ j'J/ rbh–rbh x[zfwnk eod/ ;B. g~fsqektK ns/ r?oekBz{Bh ;{uBk g~so i' edh sK j~EK Bkb fby/
j[zd/ ;B s/ edh ;kJheb';NkJhb o{g ftu j'fJnk eod/ ;B, Bcos tkb/ gq?; nfXfBnw Bz{ s'VD d/ bJh
pDkJh rJh oDBhsh d/ nfGzB nzr ;B ns/ fJBQK dh ;zg{oB d/P ftu wkB' jV fijk nkfJnk j'fJnk ;h.
fgzvK se okPNoh ;zd/P gj[zukT[D bh ‘ikd{Jh bkbN?BK ezw ftu fbnkJhnK iKdhnK ;B. ns/ gfjb/ dh soQK
jh, ekoieosktK ns/ B/sktK d[nkok brksko d"o/, fJ;sqh–g[oP d/ dbK d[nkok d"o/ ns/ T[;d/ d"okB ;GktK,
p?meK ns/ S'Nh tvhnK iB ;GktK nzd'bB dk e/Adoh nkXo ojhnK. p~funK dh ‘tkBo ;?Bk’ ;zrms ehsh
rJh ns/ fJe n;EkB T[s/ bVehn B/ nbr s'A nkgDh wki/oh ;?Bk pDkT[D dh wzr oyh.
g{o/ 1930 d/ d"okB ;oeko d[fpXkg{oB o[y nyfsnko eoe/ ojh. ekch ;'u ftuko eoe/ pknd ftu ub
e/ rKXhih B{z frocsko ehsk frnk ;h. T[;d/ pknd iBsk d/ Bkrfoe nfXekoK ftu eN"sh d/ nfXnkd/
P tkoh ehs/ rJ/ s/ gqKse ;oekoK Bz{ f;ftb BkcowkBh tkb/ ;zrmBK T[s/ gqshpzX brkT[D dh S[N fdsh
rJh. b/feB i{B d/ nzs se eKro; ekoiekoBh Bz{ r?oekBz{Bh Bjh x'fPs ehsk frnk ;h ns/ w'shbkb
Bfjo{ Bz{ T[; skohy se w[es ofynk frnk ;h T[j T[; ;w/A eKro; d/ w[yh dh j?;hns Bkb ezw eo oj/
;B. nr;se se pj[s ;koh ;EkBe eKro; ;whshnK T[s/ th gqshpzX BjhA bfrnk ;h. fJ; ftu
;kJhwB nk:'r dh fog'oN gqekPs j'Jh. fJ; ftu Gkos Bz{ ‘v'whnB ;N/N;’ d/ nfXeko fds/ ikD dh
e'Jh uouk se BjhA ehsh rJh ;h. fJe gqeko Bkb fJj fgS/ fy~uD tkbk d;skt/i ;h, fJ; dhnK BhshnK
dwBkswe ;B. fJ; B/ ;oeko Bz{ j'o nb~r–Eb~r eo fdsk–fJE'A se fe rowdbhJ/ ftuko e/ okiB/sk
th fJ; Bkb Bkoki j'J/ ns/ wdBw'jB wkbthnk ns/ n?;Hn?;H nD/ tor/ b'eK B/ frocskoh fdsh. 9
i[bkJh B{z ;wM"sktkdh o[y dk ;ze/s fdzd/ j'J/ tkfJ;okJ/ B/ fJe r'bw/I ;zw/bB dk ;[Mkn fdsk sEk
v'whfBnB ;N/N; tkb/ we;d T[s/ fco s'A i'o fdsk. e/Adoh ftXkfJek d/ 40 w?ApoK d[nkok fds/ rJ/ ;[Mkn
Bz{ th tkfJ;okJ/ B/ ;theko ehsk fe s/i pjkdo ;go{ ns/ n?wHnko I?eo Bz{ eKro; ns/ ;oeko d/ w~X
PKsh–;EkgBk dh ;zGktBktK dk gsk brkT[D d/ bJh fejk ikJ/. fJBQK rZbK Bz{ nr/ tXkT[D d/ T[d/P Bkb
itkjobkb ns/ w'shbkb B{z rKXhih Bkb fwbkT[D bJh :opdk i/b NoK;co ehsk frnk sKfe fJj b'e rKXhih
d/ Bkb ;wM"s/ dh ;zGktBk Bz{ b? e/ ftuko–ftwoP eo ;eD. fJ; r~bpks dk eJh Bshik BjhA fBefbnk b/
feB ;ze/sK Bkb fJj ;[fBPfus j' frnk fe e[M b'e Btzpo d/ wjhB/ ftu r'bw/I ;zw/bB ftu th Gkr
/
b?Dr/. fpaqfNP Pk;eK ns GkoshnK Bz{ pokpo dh j?;hns d/e/ ehsh ikD tkbh fJj gfjbh p?me ;h. fJ;
ftu brGr jo gqshfBXh B/ fJ; rb Bz{ pko–pko o/yKfes ehsk fe ;zt?XkfBe ftuko–ftwoP dh e'Jh th
ekotkjh fpBk eKro; Bz{ Pkwb ehs/ e'Jh wsbp BjhA oydh. T[; ekotkjh Bkb fJj th ;gPN j'fJnk fe i/
eo ;oeko B{z pukT[D bJh oDBhsh dk nkXko ;zt?XkfBe ;[ftXktK B{z pDkfJnk iKdk j? sK fJ; ftu eKro;
dh Gkrhdkoh io{oh j?. r'bw/i ;zw/bB d/ ;wkgB T[s/ p'bd/ j'J/ fpqN/B d/ gqXkBwzsoh B/ ;gPN s"o T[s/ fJ;
;zGktBk dh soc fJPkok ehsk ;h. T[BQK B/ fJj T[whd ftu iskJh fe pknd ftu j'D tkb/ fJ; ;kb d/ ftuko–
ftwoP ftu eKro; io{o Gkr bt/rh. 25 iBtoh B{z tkfJ;okJ/ B/ fpBk Pos rKXhih dh fojkJh dh x'PDk
ehsh. Bkb jh eKro; ekoiekoBh d/ j'o ;kfonK w?ApoK dh fojkJh dh th x'PDk ehsh rJh sKfe T[j ;[szso
o{g Bkb fpBK fe;/ vo–G? d/ gqXkBwzsoh d/ test: T[s/ nkgD/ ftuko Ikjo eo ;eD.

fszB jcs/ se nkg;h ftuko–ftwoP d/ pknd ns/ i' gqshfBXh bzdB s'A Gkr b?e/ tkg; nkJ/ ;B T[BQK
Bkb ;bkj–wPtok eoB d/ pknd, ns/ ;wki d/ ftfGzB spfenK d/ B[wkfJzfdnK d/ Bkb r~bpks eoe/
eKro; ekoiekoBh B/ rKXhih Bz{ tkfJ;okJ/ Bkb r~bpks nkozG eoB d/ bJh nfXfeqs ehsk. 5 wkou 1931
Bz{ rKXh–fJoftB ;w"s/ d/ o{g ftu 15 fdB d/ bzw/ ftuko–ftwoP d/ pknd fJe d;skt/i ;kjwD/ nkfJnk.
fJ; Bz{ e[M b'eK B/ ‘PKsh ;wM"sk’ ns/ e[M B/ ‘n;EkJh eoko’ Bkw fdsk.

147

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY