Page 155 - DHIS204_DHIS205_INDIAN_FREEDOM_STRUGGLE_PUNJABI

fJekJh^10L okPNoh nzd'bB ns/ Gkosh ;[szsosk
fJekJh^10L okPNoh nzd'bB ns/ Gkosh ;[szsosk
fJekJh^10L okPNoh nzd'bB ns/ Gkosh ;[szsosk
fJekJh^10L okPNoh nzd'bB ns/ Gkosh ;[szsosk
fJekJh^10L okPNoh nzd'bB ns/ Gkosh ;[szsosk
fJ; ftu Pe BjhA fe B"itkB ekch fBokP j'J/ ;B feT[Afe o'D Bkb ns/ ft;{oB dh s[bBk ftu wo fwND BØN
Bz{ io{oh ;wMd/ ;B. fJ; ftu Pe BjhA fe r[ioks d/ fe;kB y[P BjhA ;B feT[Afe T[BQK dhnK e[M iwhBK
T[BQK ssekb tkg; BjhA fwb ;ehnK ;B (T[BQK Bz{ fJj sd'A tkg; fwbhnK id 1937 ftu pzpJh ftu
eKro; wzsohwzvb ;~sk ftu nkfJnk) b/feB ftPkb iB ;w[dkfJ dk fInkdkso fj~;k fJ; rb s'A gqGkts
;h fe PeshPkbh fpqfNP ;woki ns/ T[;dh ;oeko Bz{ T[BQK d/ nzd'bB Bz{ wj~st d/Dk fgnk ns/ T[BQK d/
B/sktK d/ Bkb pokpoh dk ;b{e eoBk fgnk ns/ T[BQK d/ Bkb ;wM"sk th eoBk fgnk. fJ; Bkb T[BQK Bz{
bfrnk fe T[BQK dh Pesh Bz{ wkBsk fwbh j? ns/ ;oeko T[s/ T[BQK dh fi~s gqkss j'Jh j?. fJ; ;wM"s/ d/
ekoB i' jIkoK b'e i/b s'A fBeb e/ pkjo nkJ/ T[BQK Bz{ :[X d/ w?dkB ftu fi~s gqkgs eoe/ tkg; nkT[D
tkb/ f;gkjhnK tork ;BwkB fdsk frnk. T[BQK Bz{ jok e/ ns/ ngwkB ;fj e/ tkg; nkJ/ :[Xpzdh BjhA
pDkfJnk frnk. T[BQK dk gsk ;h fe PKshg{oB ;wM"sk nksw–;wogD BjhA j[zdk j? ns/ fJj fe i/ d[PwD
ukj/ sK bVkJh d[pkok S/Vh ik ;edh j?. fJ; ftu fJj :'X/ nkokw eo ;eDr/ ns/ Gkth ;zrqkw d/ bJh
nkgD/ Bz{ fsnko eoDr/. T[BQK B/ nkgD/ B/sk ns/ nkgD/ nkg T[s/ g{ok ftPtk; ;h.

;wokitkd–fto'Xh ;zxoP ftu 1930–31 dk f;ftb BkcowkBh nzd'bB fJe nfsnzs wj~stg{oB d"o
Bz{ o/yKfes eodk j?. fJ; ftu i/b ikD tkfbnK dh nzdkiB frDsh 90,000 d/ eohpB ;h. fJj
frDsh 1920–22 d/ n;fj:'r nzd'bB ftu Gkr b?D tkfbnK s'A fszB r[Dh s'I th fInkdk ;h. fpqN/
B s'A nkfJfss egV/ dh wksok fvr e/ fJe fsjkjh ofj rJh ;h. j'o nkfJfss uhiK, fit/A f;roN
dk th T[jh jkb j'fJnk ;h. Pokp ns/ G{oki~;t s'A j'D tkbh ;oeko dh nkwdBh p[oh soQK gqGkts
j'Jh ;h. ftXkB ;GktK dhnK u'DK dk pfjPeko nfsnzs gqGkth sohe/ Bkb ehsk frnk ;h. fjzd[;skB
d/ pj[s tv/ ;wkfie tor Bz{ okiBhfse o{g ftu ikro{e pDk e/ T[BQK ftu okPNohnsk d/ gqsh M[ekt
g?dk ehsk ik u[~ek ;h. fJe soc i/ sfwbBkv{ ns/ gzikp d/ Pfjoh ftt;kJh tor Bz{ ns/
ftfdnkoEhnK Bz{ fInkdk ekoiPhb pDk fdsk frnk sK r[ioks, ;z:[es gqKs, pzrkb, fpjko ns/ nKXo
gqd/P d/ fe;kB gfjbh bkJhB ftu nke/ yv/ j' rJ/ ;h ns/ w~X Gkos, wjkokPNo, eoBkNe ns/ pzrkb
dh iB–ikshnk th fe;/ s'A fgS/ BjhA ;B. wid{o tor th fJ; gfofdqP s'A pkjo BjhA ;h. fJBQK
b'eK B/ pzpJh, ebe~sk ns/ wdok; ftu eJh ftPkb ;w{je gqdoPBK ftu Gkr fbnk ;h. P'bkg[o d/
wId{o fJBQK ftu'A ;G s'A nrbh bkJhB ftu ;B.

f;ftb BkcowkBh nzd'bB ftu w[;bwkBK dh Gkrhdkoh fBPfus o{g ftu 1920–22 d/ nzd'bB dh s[bBk
ftu Bk pokpo ;h. ;zgodkfJe B/sktK B/ nb~r ofjD dh nghb ehsh ;h. fJ;/ d/ Bkb ;oeko B/
okPNotkdh PeshnK Bz{ ewI'o eoB d/ bJh ;zgodkfJe wsG/dK Bz{ jtk fdsh ;h. fJBQK rZbK dk n;o
nzd'bB t[s/ th fgnk ;h. fJBQK r~bK d/ pkti{d w[;bwkBK dh Gkrhdkoh Bz{ wj~stjhB BjhI fejk ik ;edk.
g~Sw'so gqKsK ftu, fit/A fe ;G Bz{ gsk j?, T[BQK dh Gkrhdkoh pVh Ipod;s ;h. T[dkjoD d/ o{g ftu
sfBek ;oeko B/ doPkfJnk j/ fe pzrkb ftu ;/B j~Nk, fsqg[ok, r?pzXk, pKr[ok ns/ B'tkykbh ftu wZXtorh
w[;bwkBK dh Gkrhdkoh pj[s wj~stg{oB ;h. Ykek ftu w[;bwkB ftfdnkoeh, d[ekBdko ns/ fJE'A se
fe Bht/A spe/ dh nkw iBsk B/ th nzd'bB Bz{ nkgDk ;woEB fdsk ;h. T[u torh ns/ w~Xtorh w[;bwkB
n"osK th ekoiPhb ;B. fpjko Bz{ nfsns gqGktPkbh sohfenK Bkb nzd'bB ftu bkwpzd ehsk frnk ;h
fit/A fe d/P d/ d{i/ fj~f;nK ftu d{i/ torK Bz{ ehsk frnk ;h.
fJ; nzd'bB Bz{ i' ;woED rohpK ns/ nBgVQ b'eK s'A gqkgs j'fJnk ;h, e;fpnK ns/ fgzvK d'tK ;EkBK
T[s/, T[j tk;st ftu ndG[s ns/ ng{op ;h. T[BQK dh GkrhXkoh dh Mbe i/b ikD tkfbnK dh ;zfynk
d/ ;oekoh nzefVnK s'A th fwbdh j? ns/ nB/e o{gK ftu nzd'bBK ftu Gkrhdkoh dk fJe o{g i/b ikdk
th ;h. pzrkb d/ g[fb; fJz;g?eNo iBob B/ fJ; rb T[s/ r'o eod/ j'J/ nkw ;oekoh d[fpXk Bz{ ftnes
ehsk ;h. T[BQK B/ fejk ;h, “w?Bz{ fJ; rb dk ed/ nzdkIk BjhA ;h fe eKro; Bz{ fJ; gqeko d/ nfrnkBh
ns/ rtko b'eK dk th ;fj:'r gqkgs j'J/rk.”
Gkosh n"osK bJh fJj nzd'bb T[; ;w/A se d/ nzd'bBK ftu ;G s'A fInkdk w[eshdkJh ;h ns/ fejk ik
;edk j? fe fJ;/ d/ IohJ/ T[BQK B/ iB–ihtB ftu nkgDk n;EkB pDkfJnk.

149

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY