Page 226 - DPOL202_COMPARATIVE_POLITICS_AND_GOVERNMENT_PUNJABI

fJekJh^9L ;zftXkfBe ;zouBk^fBnKgkfbek
fJekJh^9L ;zftXkfBe ;zouBk^fBnKgkfbek
fJekJh^9L ;zftXkfBe ;zouBk^fBnKgkfbek
fJekJh^9L ;zftXkfBe ;zouBk^fBnKgkfbek
fJekJh^9L ;zftXkfBe ;zouBk^fBnKgkfbek
(e) ;kotifBe iK ;wkfBn ftXh L ;wkfBn ftXh (Common Law) d/ iBw dh nkgDh ejkDh
(e) ;kotifBe iK ;wkfBn ftXh L ;wkfBn ftXh BØN
(e) ;kotifBe iK ;wkfBn ftXh L ;wkfBn ftXh
(e) ;kotifBe iK ;wkfBn ftXh L ;wkfBn ftXh
(e) ;kotifBe iK ;wkfBn ftXh L ;wkfBn ftXh
j?. 800 ;kb gfjbK dh rZb j?. BkowB okiktK dh fi~s d/ g{ot fJzrb?Av ftu fJeo{g fBnK–ftnt;Ek
BjhA ;h. BkowB ns/ J/AiftB okiktK B/ fJ; ewh Bz{ wfj;{; ehsk. okPNo d/ J/eheoD ns/ okiszso
Bz{ gqGkth p/pDkT[D ftu T[BQK Bz{ efmBkJhnK dk ;kwBk eoBk g? fojk ;h. ;' fJBQK T[d/PK dh g{osh d/ Bjh
T[BQK fBnKfJe Pesh B{z jfEnko pDkfJnk. iZiK B{ d/P x[zwD d/ bJh G/fink ikD brk. B/ ;EkBe gqEktK
d/ nkXko T[s/ fBoD/ fdzd/ ;B gozs{ j'bh–j'bh ;EkBe gqEkt dk wj~st iKdk fojk ns/ ;ko/ n;EkBK T[s/
;wkB f;XKsK d/ nB[;ko fBnK ftnt;Ek B{z iBw fd~sk i' ;ko/ d/P ns/ oki d/ bJh ;wkB ns/ ;kotifBe
;h. fJ; gqeko ;wkfBn ftXh dk iBw j'fJnk. ;wkfBnk ftXh T[BQK fBnwK dk ;w{J j? fiBQK Bz{ edh fe;h
okik B/ fBofdPN BjhA ehsk ns/ BK fe;h ftXkBwzvb B/ T[;Bz{ edh nfXfBnw jh ehsk. fJ;d/ fBofDnK
dk nfGb/yK d/ nkXko T[s/ ftek; j'fJnk. g{otGkPhnK (Precedents) g{ot fBnwK (State Law) dK fJj
;zebB j?. id e'Jh i~i ;kotifBe ftXh d/ ;zpzX ftu e'Jh fBoD/ d/ fdzdk j? sK T[es fBoD/ fBnw dh
soKQ ;theko ehsk iKdk j? id se e'Jh T[Zu fBnKfbnk T[; Bz{ o~d Bk eo d/. E'V/ ftu, ;wkfBn ftXh
i~iK d[nkok ftnkfynk ehs/ rJ/ gozgokrs ftT[jkoK ns/ o{VhnK dk ;w{j gkso j? pknd ftu rb?Bftb,
pq?eNB, e[e pb?Ae;N'B nkfd ftnkfynkekoK B/ fJ;dk eqwpX o{g Bkb ;zebB ehsk ns/ ftnkfynk ehsh
ns/ i~iK dh gqfsPmk ns/ gqGkt tXkfJnk.
(y) gfofBnw ftXh nEtk ;zftXhL
(y) gfofBnw ftXh nEtk ;zftXhL
(y) gfofBnw ftXh nEtk ;zftXhL ;wkfBn ftXh d/ Bkb Bkb gfofBnw ftXh iK ;zftXh (Status
(y) gfofBnw ftXh nEtk ;zftXhL
(y) gfofBnw ftXh nEtk ;zftXhL
Law) dk th ftek; j'fJnk. ;wkfBnk ftXh ftef;s ftXh ;h, idfe ;zftXh fBofws ftXh ;dhnK se
;wokN d/ ;fJ;'r Bkb ftXhnK dk fBowkD j'D brk. fJBQK ftXhnK Bz{ ;zftXh efjzd/ jB. gfjb/ fJ;dh
;zfynk Bk pokpo ;h. go j'bh–j'bh fJj ftXh dk gqw[Zy ;q's pD rJh. nZi fJBQK dk y/so pj[s ft;fsqs
j' frnk j?. fJj ;wkfBn ftXh dk fBP/X BjhA eodh. pbfe T[;Bz{ buhbk pDk fdzdh j? ns/ T[;dh ewhnK
Bz{ g{ok eodh j?. ;zftXh nzfsw nkfrnk j?. i/ gfofBnw ftXh ns/ ;wkfBn ftXh dh ng/ePk ;zftXh
Bz{ wkbsk gqdkB ehsh ikJ/rh.
(r) fBnK GktBk ns/ ngZygks ftXh L L ;wkfBnk ftXh dh pzio G{wh Bkb T[s/ fBnK GktBk ns/
(r) fBnK GktBk ns/ ngZygks ftXh L
(r) fBnK GktBk ns/ ngZygks ftXh L
(r) fBnK GktBk ns/ ngZygks ftXh
(r) fBnK GktBk ns/ ngZygks ftXh L
ngZygks ftXh (Equity) dh BhAj gJh. j'bh–j'bh ;wkfBn ftXh ;w/A d/ nB[e{b BjhA ofj rJh ns/ nB/
e wkwfbnK ftu T[j bkr{ Bk j'D bZrh. fJ;d/ nbktk ;w/A dh n;fEosk d/ ekoB fJe ftXh dh io{os
j'Jh i' gqkftXh (Technical) BK j't/ ns/ d/o Bk bZr/. fJ; gqPmG{wh T[s/ ngZygks ftXh dh T[sgsh
j'Jh ns/ ;wkfBn ftXh dh nB/e so[ZNhnK d{o j'JhnK. j[D n;hA d/yKr/ fe fJ;dk ftek; fe; soQK
j'fJnk. feT[Afe okik fBnK dk ;G s'A tZvk nfXekoh ;wfMnk iKdk ;h fJ; bJh fiBQK ftneshnK Bz{
dhtkBh ndkbs s'A T[fus fBnK BjhA fwbhdk ;h T[j okik s'A fBnK dh pp/Bsh eod/ ;B. ezw d/ Gko d/
ekoD ;wokN T[BQK p/BshnK B{z uK;bo d/ e'b i' “okik d/ ;dftt/e dk oytkbk” (Keeper of the King's
Consceience) ;h, G/i fdzdk ;h. uK;bo iK T[;d/ ;jkfJe ftt/e d/ nkXko T[s/ fBoD/ fdzd/ ;B. fJ;
gqeko ng~ygks ftxh dk iBw j'fJnk fi;dk nkXko gqEk BjhA pbfe ;dftt/t ;h. fJ; ftXh dh wksk
;h fe d/P dh ftXh ikfs d/ ;dkuko d/ nB[o{g ns/ Bhsh d/ nB[;ko j'Dh ukjhdh j?.” gqw[Zy fBnKfXekohnK
(Chancellors) B/, i' pko^pko ghVh do ghVh nB/e fBoD/ fdZs/, T[BQK ;G fBofDnK Bz{ fwbk e/ fBnwK
dk fJe ;w{j pD frnk. b/feB fJBQK d'tK ftxhnK d/ nb~r–nb~r fBnKfbnk pj[s fdBK se pD/ oj/.
1873 JhH d'tK ftXhnK d/ fbJh fJe fBnKfbnk j' frnk. d'tK ftXhnK ftu skbw/b g?dk ehsk frnk, go
fto'X d/ ;w/A fBnKGktBk Bz{ T[go ;EkB fdZsk frnk. fJ; gqeko fBnK GktBk ;wkfBnk ftXh Bkb jh g?dk
j'Jh i' T[;dh so[~NhnK B{ d{o eodh ns/ T[Zu e'Nh dk fBnK fdzdh j?. fJ; T[s/ o'wB ftXh dk ekch gqGkt
fgnk. nZi fJ;dk y/so pj[s ftPkb j' frnk j?.

fpqfNP fBnK ftnt;Ek dh ftfPPNsktK (
fpqfNP fBnK ftnt;Ek dh ftfPPNsktK (Features of the British Judicial System) )) )
fpqfNP fBnK ftnt;Ek dh ftfPPNsktK ( )
fpqfNP fBnK ftnt;Ek dh ftfPPNsktK (
fpqfNP fBnK ftnt;Ek dh ftfPPNsktK (
) fJeo{gsk dk nGkt L
) fJeo{gsk dk nGkt L
) fJeo{gsk dk nGkt L
( ( ( ( (i) fJeo{gsk dk nGkt L fpqfNP fBnK ftnt;Ek dh fJe gqw[Zy ftP/Psk j? – ;zg{oB d/P ftu
) fJeo{gsk dk nGkt L
fJeo{gsk (Uniformity) dk nGkt. g{o/ rq/N fpqN/B ftu ftXh dk fJe gqeko dk f;XKs fBnKfbnk dh
fJe gqeko dh ekoi gqDkbh ns/ ;zrmB BjhA j?. fJzrb?Av ns/ t/b; ftu fJ; gqeko dh fBnK ftnt;Ek
j? sK ;ekNb?Av ns/ T[Zsoh nkfJob?Av ftu th nb~r–nb~r ftfGzB ftnt;EktK jB.
LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 221