Page 225 - DPOL202_COMPARATIVE_POLITICS_AND_GOVERNMENT_PUNJABI

s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
BØN ftXh (Civil Law) ns/ fJzrb?Av dh ;kwkfBnk ns/ ;kotifBe ftXh (Common Law) ftPt d/ fe;h
th d/P dh fBnKfJe ftnt;Ek fJBQK d' g~XshnK s'A nS{sh BjhA j?. wjkd/PhJ/ :[o'g, b?fNB nw/foek d/
gqiksso, d~yD ncqhek, ikgkB nkfd d/P dh o'w dh fBnKfJe ftukoXkok Bkb gqGkfts j'J/ jB, idfe
nkJhb?Av, ;z:[es–oki nw/foek, ;kw[fdqe fpqfNP T[gfBt/P, fJzrb?Av dh ;kwkfBn ftXh d/ gqGkt y/so ftu
nkT[Ad/ jB. w[Bo' B/ fejk th j? fe “ftPt d/ fInkdkso Gkr dh :ksqk T[BQK d/PK s'A fpBk r[io/ ehsh
ik ;edh j?. i' fJzrb?Av iK o'w dh ftXhnK B{z nkdo BjhA eod/.”
io{oh j? fe fJe i~i B{z T[;dh ;fEsh ns/ r"ot d/ nB[o{g fBPfus ns/ gfonkgs sBykj fwb/. j?fwbNB
B/ pj[s mhe fbfynk j? fe “fJj wkBt–;[Gkn j? fe i' wB[~y nkgDh nkihtek dh fdqPNh s'A Pesh–;zgzB
j? T[;d/ e'b ;zebg dh th pj[s skes j[zdh j?.” ;' fBnKgkfbek dh ;[szsosk ns/ fBPg~ysk d/ bJh i~iK
d/ bJh uzrh sBykj dk j'Dk th pj[s io{oh j?. Bkb–Bkb fJj th io{oh j? fe T[BQK dh sBykjK ftu T[BQK
d/ gdktXh–ekb ftu gfotosB BjhA j't/.
(vi) fBnKgkfbek dk ekoigkfbek ns/ ftXkfJek s'A tyokgD (Separation of udiciary from Executive)L
fBnKgkfbek dh ;[szsosk d/ o~fynk bJh fJj th pj[s io{oh j? fe T[;d/ ezwK Bz{ ekoigkfbek d/ ekoiK s'A nb~r ofynk
ikt/. i/eo fJe jh ftnesh d/ fizw/ ekBz{B pDkT[D, T[;B{z bkr{ eoB ns/ Gzr eoB tkb/ Bz{ dzv d/D dk nfXeko j?.
fJ; Pesh d/ nzsors fBnKfbnk ;zftXkB dh ftnkfynk eod/ jB ns/ ftXhnK ns/ gqPk;eh ftu fBfjs j[zdk j?.
w[Zy o{g s'A ;zxkswe ;zftXkBK ftu fBnKgkfbek Bz{ fJBQK PeshnK Bkb ftG{fPs ehsk iKdk j?.
f;XKse s"o s/ fBnKfJe w[Vntb'eB f;XKs dh gfoGkPk ftfGzB o{g Bkb ftdtkBK d[[nok fdZsh rJh j?
sqfr:{; ns/ w?ej/Boh B/ fJ;dh gfoGkPk fdzd/ j'J/ fejk j? fe fBnKfJe w[Vntb'eB fBnKfbnK dh T[j
Pesh j? i' fe;h th ekBz{B iK ;oekoh ezw Bz{ nt?X x'fPs eo ;edh j?. i/eo T[j ;wM/ fe fJj w"fbe
ekBz{B iK ;zftXkB d/ T[bN j?. g'qH n?uHi/H npqkjw B/ fBnKfJw w[Vntb'eB B{z gfoGkfPs eod/ j'J/ fbfynk
j? fe fJj fBnKfbnk dh fJe nfijh Pesh j? i' fe;h th ekBz{B iK ;oekoh ezw Bz{ n;zt?XkfBe x'fPs
eo ;edh j? ns/ fJ;d/ gq:'r B{z o'e ;edh j? ns/ fe;h th ;oekoh nfXekoh d/ nt?X ezw B{z r?oekBz{Bh
x'fPs eo ;edh j?. i/eo w"fbe ekBz{BK s'A T[j fGzB j't/.” fpqN/fBek ftPte'P B/ fBnKfJe w[Vntb'eB
dh gfoGkPk fdzd/ j'J/ fbfynk j? fe fBnKfbnktK d[nkok fe;/ d/P ftu fBnKfJe w[Vntb'eB T[j Pesh
j? fi;d/ d[nkok T[j ftXkJh ekoigkfbek ns/ gqPk;eh ekoiK dk gohyD eodh j? ns/ T[j d/ydh j? fe
nfij/ ezw ;zftXkB d/ gqktXkBK d/ nB[e{b j'D ns i/ T[j nfijk BjhA j[zd/ sK T[BQK Bz{ nt?X ns/ ngqGkth
x'fPs eoB dk nfXeko T[BQK Bz{ j?. fBnKfJe w[Vntb'eB f;XKs dh j'D fbys ;zftXkB ftu d/fynk ik
;edk j?. fJ; noE ftu nBfBn j[zdk j? fe fJe ftP/P gqfeqnk d[nkok ;zP'XB ehsk iKdk j?.

B'N; nkws"o s/ fBnKfJe w[Vntb'eB dk f;XKs ;zxkswe ;zftXkB ftu gkfJnk iKdk j?. fi;
ftu ftXkJh PeshnK dk e/Ado ns/ fJekJhnK ftu tzfvnk j[zdk j?, BkrfoeK d/ w{b
nfXeko j[zd/ jB ns/ ftXh–fBowksoh Pesh T[s/ nze[P brk j[zdk j?.”

nzr/qIK dh ftXh ftntjkfoe XkoDkL
nzr/qIK dh ftXh ftntjkfoe XkoDkL w?rBkekoNk d/ pknd nzrq/iK B/ “ftXh d/ Pk;B” (Rule of
nzr/qIK dh ftXh ftntjkfoe XkoDkL
nzr/qIK dh ftXh ftntjkfoe XkoDkL
nzr/qIK dh ftXh ftntjkfoe XkoDkL
Law) ftu ftPtk; ehsk. fJ;d/ nbktk fJBQK b'eK B/ ftxh dh fJe fBPfus go ;XkoD XkoDk pDkJh
j?. nkw s"o s/ fJfsjk; B/ ftXh dh d' XkoDktK Bz{ iBw fdZsk. gfjbh ftXh d/ ;zgqG{ dh nkfrnk ns/
d{ih ftXh ftt/e dh T[gi. gozs{, nzrq/IK B/ ftXh d/ ftntjkfoe o{g Bz{ ;thfeqs ehsk fe ftXh f;XKs
ns/ fBnw j? i' fBnKfbnk d[nkok ;thfeqs ns/ bkr{ ehsk ikt/. j'o f;XKs iK nkdoP fiBQK Bz{ GftZy
ftu bkr{ ehsk ik ;edk j?, gqEk Gb/ jh j' ;edh j?, go ftXh BjhA.
ftXh d/ gqeko (
ftXh d/ gqeko (Kinds of Law)L)L )L)L )L fJzrb?Av ftu fszB gqeko dh ftXhnK gqubs jB – (e) ;kotifBe
ftXh d/ gqeko (
ftXh d/ gqeko (
ftXh d/ gqeko (
iK ;wkfBn ftXh (Common Law) (y) fBnK–GktBk ns/ ng~ygks–ftXh (Equity) ns/ (r) ;zftXh
ns/ gfofBnw (Statute Law).

220 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY