Page 197 - DPOL101_POLITICAL_THEORY_PUNJABI

≈‹È∆«Â’ «√˪Â

È؇ ‘∂’ «Ú¡’Â∆ ÂØ∫ ¿π√ Á∆ Ó˜∆ ¡Èπ√≈ ¿π√ ’ØÒØ∫ ’πfi «Ò¡≈ ‹≈Ú∂ ¡Â∂ ‘∂’ «Ú¡’Â∆ ˘ ¿π√ Á∆ «¬æ¤≈ ¡Èπ√≈
«ÁæÂ≈ ‹≈Ú∂Õ
ÓπÒª’‰ (Evaluation)

ÈØ«‹’ Á∂ ¡Èπ√≈ «Ú¡’Â∆ Á≈ √Ì ÂØ∫ Ó‘æÂÚÍ»È ¡«Ë’≈ ¡≈ÂÓ-«ÚÙÚ≈√ Á≈ ¡«Ë’≈ ˛Õ «¬√ Á≈ ¡Ê ˛,
“«‹√ Á≈ ÓÀ∫ Ó≈Ò’ ‘ª ¡Â∂ ‹Ø ⁄∆˜ Ó∂∆ ˛, «¬‘ ÁØÚ∂∫ «¬’ ‘È ¡Â∂ «¬‘ ÁØÚ∂∫ «ÓÒ ’∂ √øÍ»È «Ú¡’Â∆ Á≈ «ÈÓ≈‰
’Á∂ ‘ÈÕ” Á»√∂ ÙÏÁª «Úæ⁄, ¡◊ ÓÀ∫ ÷πÁ Á≈ Ó≈Ò’ ‘ª ª ÓÀ∫ ¡≈͉∆¡ª ÔØ◊Â≈Úª ¡Â∂ «¬È∑ª ÔØ◊Â≈Úª ÂØ∫
ÍÃ≈Í ‘؉ Ú≈Ò∆¡ª ¿πÍÒæÏË∆¡ª Á≈ Ú∆ Ó≈Ò’ ‘ª ¡Â∂ ÍπÈ Úø‚ Á∆ Óø◊ Á∂ È≈Ó ”Â∂ ÔØ◊ «Ú¡’Â∆¡ª Á∆
¡≈ÓÁÈ ”Â∂ ‡À’√ Ò◊≈ ’∂ ¡ÔØ◊ «Ú¡’Â∆¡ª Á≈ ÌÒ≈ ’È≈ «¬√ “¡≈ÂÓ-«ÚÙÚ≈√” Á∂ ¡«Ë’≈ Á≈ ¿πÒøÿ‰ ˛,
«¬√ Á∂ ¿πÒ‡, √ÓÂ≈Ú≈Á∆ Ò∂÷’ ≈Ò√ Á≈ ’«‘‰≈ ˛ «’ ¡◊ ‘∂’ «Ú¡’Â∆ ¡≈͉∆¡ª ÔØ◊Â≈Úª Á≈ ¿π«⁄Â
Ó≈Ò’ ˛ ¡Â∂ ÔØ◊Â≈ ’∂ÚÒ «’√Ó Á∆ ◊æÒ ˛ ‹Ø «’√∂ ˘ «ÓÒÁ∆ ˛ ¡Â∂ «’√∂ ˘ È‘ƒ ¡Â∂ ÔØ◊Â≈ ”Â∂ ¡«Ë’≈
Á≈ ¡Ê ¿πÈ∑ª ÔØ◊Â≈Úª ÂØ∫ ÍÃ≈Í ¡√Ó≈È Íπ√’≈ Á≈ ¡«Ë’≈ È‘ƒ ˛ ‹Ø ÒØ’ Íë’«Â’ «ÁzÙ‡∆’؉ ÂØ∫ ¡ÔØ◊
‘È, ¿πÈ∑ª Á≈ Íë’«Â’ «ÁzÙ‡∆’؉ ÂØ∫ ÔØ◊ ÒØ’ª ”Â∂ ’πfi ¡«Ë’≈ ˛, ÔØ◊ «Ú¡’Â∆¡ª ˘ ¡≈͉∆-¡≈͉∆
ÔØ◊Â≈ Á≈ ¡√Ò∆ Ò≈Ì ¿πÁØ∫ «ÓÒ∂◊≈, ‹Á «¬√ ÔØ◊Â≈ ÂØ∫ ◊∆Ϫ Á≈ ÌÒ≈ ‘ØÚ∂◊≈Õ ÈØ«‹’ Á≈ «Ú⁄≈ ˛ «’ «¬‘
¡≈ÂÓ-«ÚÙÚ≈√ Á∂ ¡«Ë’≈ Á≈ ÿ≈‰ ˛ ¡Â∂ «Ú¡’Â∆ ˘ ¡≈͉∂ ¡≈Í «Úæ⁄ √Ë≈‰ È≈ Óøȉ≈ ˛ ¡Â∂ «¬√ ˘
√Ú∆’≈ È‘ƒ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈Õ Á»√∂, «¬æ¤≈ √ÚÂøÂÚ≈Á Á≈ «¬‘ ¡Ê ˛ «’ √øÍÂ∆ Á∂ ¡«Ë’≈ ˘ √∆«Ó ’’∂
¿πÁ≈Ú≈Á Á∂ ’«Ò¡≈‰’≈∆ ÍÃØ◊≈Ó ÒØ’ª Á∂ ¡≈ÂÓ «È‰À «Úæ⁄ Ù≈«ÓÒ ’Á∂ ‘È-√ÓÂ≈Ú≈Á∆ Ò∂÷’ «¬√ ˘
Ú∆ √Ú∆’≈ È‘ƒ ’Á∂Õ
«¬√ «Úæ⁄ ’ج∆ Ùæ’ È‘ƒ «’ ÍπÈ Úø‚ Á∂ ÍÃØ◊≈Ó √øÍÂ∆Ù∆Ò Ú◊ Á∆ √ÚÂøÂÂ≈ ˘ ’πfi ‘æÁ Âæ’ √∆«Ó ’Á∂
‘È, ÍÃø» «¬‘ ÍÃØ◊≈Ó ¿πÈ∑ª ÒØ’ª ˘ ¡≈ÂÓ «È‰À Á≈ ¡Ú√ Ú∆ «ÁøÁ∂ ‘È, «‹È∑ª ˘ «¬‘ ¡Ú√ Í«‘Òª È‘ƒ
«Ó«Ò¡≈Õ «¬‘ ÍπÈ Úø‚ «’√∂ ‘Ø ¿πÁ∂Ù Ò¬∆ ¡≈ÂÓ «È‰À Á∆ ÏÒ∆ È‘ƒ «ÁøÁ≈, ÏÒ«’ «¬‘ ¡≈ÂÓ «È‰À Ò¬∆
˜»∆ √≈ËȪ Á∆ ÍπÈ Úø‚ ’Á≈ ˛Õ «¬æ¤≈ √ÚÂøÂÚ≈Á∆ «Ú⁄≈ «ÚÂ‰ «Úæ⁄ ˜»∆ ¡√Ó≈ÈÂ≈Úª ˘ √Ú∆’≈
’Á≈ ˛ ‹Ø ¿πÈ∑ª ÒØ’ª ˘ ‘≈È∆ Í‘πø⁄≈ √’Á∂ ‘È, «‹È∑ª ˘ ¿π√ Á∆ ˜» ˛Õ «‹Ú∂∫ «ÏæÒ «’«ÓÒ∆’≈ «Ò÷Á≈ ˛,
¡◊ ‘∂’ «Ú¡’Â∆ ˘ ¡≈͉∂ ¡≈Í «Úæ⁄ ¡≈Ó ÓøÈÁ≈ ˛ ª «È¡≈ Á≈ √ÓÂ≈Ú≈Á∆ «√˪ «¬æ¤≈ √ÚÂøÂÚ≈Á∆
«√˪ ÂØ∫ ÚË∂∂ ¿πµ⁄≈ ˛Õ

√Ú-ÓπÒª’‰ (Self Assessment)
÷≈Ò∆ Ê≈Úª ÌØ (Fill in the blanks):
A. «È¡≈ Á∆ Ë≈È≈ Í«ÚÂÈÙ∆Ò..........‘∆¡ª ‘ÈÕ

B. “¬∂ «Ê¿»∆ ¡≈Î ‹√«‡√”..........Áπ¡≈≈ «Ò÷∆ Íπ√Â’ ˛Õ
C. ..........Á≈ «È¡≈ Á≈ «√˪ √øÍÂ∆ ¡«Ë’≈ ”Â∂ ¡Ë≈« «√˪ ˛Õ

A@.B ÚÀ«ÙÚ’ «È¡≈ (Global Justice)

ÚÀ«ÙÚ’ «È¡≈ ≈‹È∆«Â’ «√˪ª «Úæ⁄ «¬’ ¡À√≈ ÓπæÁ≈ ˛ ‹Ø «¬√ Ë≈È≈ ”Â∂ ¡Ë≈« ˛ «’ “¡√ƒ «¬’ «È¡≈Í»È
√ø√≈ «Úæ⁄ È‘ƒ «‘øÁ∂Õ” (We do not live in a just world)Õ «¬√ √Ó∂∫ √ø√≈ «Úæ⁄ «˜¡≈Á≈Â ÒØ’ Ï‘π «˜¡≈Á≈
◊∆Ï ‘È, ‹Á «’ «˜¡≈Á≈Â ÓæË Ú◊∆, ’¬∆ ¡‹∂ Ú∆ Â≈È≈Ù≈‘∆ Ù≈√’ª Á∂ ¡Ë∆È ‹∆ÚÈ ÏÂ∆ ’ ‘∂ ‘ÈÕ
¡‰«◊‰Â ÒØ’ «‘ø√≈, «ÏÓ≈∆ ¡Â∂ Ìπæ÷Ó∆ Á∂ «Ù’≈ ‘ÈÕ ’¬∆ ÓΩ Á≈ «Ù’≈ ‘Ø ‹ªÁ∂ ‘È ¡Â∂ Ó»Ò √Ú≈Ò «¬‘
˛-«¬√ ÍÃ’≈ Á∂ Âæʪ ˘ ¡√ƒ «’√ ÍÃ’≈ √Ófi∆¬∂ ‹ª «¬√ ”Â∂ ¡≈͉∆ ÍÃÂ∆«’«¡≈ ˜≈«‘ ’∆¬∂Õ «¬√ ÁπÈ∆¡ª
«Úæ⁄ «‘‰ Ú≈Ò∂ ÒØ’ «¬’-Á»√∂ ÍÃÂ∆ ¡◊ «‰∆ ‘È (¡◊ ¿π‘ ‘È Âª), ª «¬√ √øÍ»È ÁπÈ∆¡ª «Úæ⁄ √≈˘
«’√ ÍÃ’≈ Á∆¡ª √ø√Ê≈Úª ¡Â∂ ÈÀ«Â’ Ó≈ÈÁø‚ √Ú∆’≈ ’È∂ ⁄≈‘∆Á∂ ‘È ‹ª ’≈‹Ù∆Ò «‘‰∂ ⁄≈‘∆Á∂ ‘ÈÕ
«˜¡≈Á≈Â ¡≈Ëπ«È’ Ôπ◊ «Úæ⁄ Ùπ»¡≈ ÂØ∫ ÒÀ ’∂ B@Úƒ ÙÂ≈ÏÁ∆ Âæ’ ≈Ù‡∆ ≈‹ «¬’ ÍÃË≈È ≈‹È∆«Â’ ¡Â∂
ÍÃÌ»√æÂ≈ Ë≈∆ √ø√Ê≈ «‘≈ ˛ ‹Ø «¬’ «ÈÙ«⁄ ˜Ó∆È ”Â∂ «‘‰ Ú≈Ò∂ ÒØ’ª ”Â∂ Ù’Â∆ Á∂ ‹≈«¬˜ ÍÃÔØ◊ Á≈ ¡«Ë’≈

190 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY