Page 262 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñF: «√æ«÷¡≈ «ÚÚ√Ê≈

I. √≈‚∂ Ë≈«Ó’ Â∆Ê-√Ê≈È Ë≈«Ó’ ¬∂’Â≈ Á∂ ÍzÂ∆’ ‘ÈÕ È؇
A@. Ì≈Ù≈Ú≈Á Á≈ «ÚÚ≈Á ≈Ù‡∆ ¬∂’Â≈ «Úæ⁄ √‘≈«¬’ ˛Õ
AA. Ì≈ «Úæ⁄ «¬’ Â∑ª Á∆ Ú∂√-̱Ù≈ Íz⁄æ«Ò ˛Õ

≈Ù‡∆ ¬∂’∆’È (National Integration)
≈Ù‡∆ ¬∂’∆’È (¬∂’Â≈) Á∆ Ë≈È≈ ˘ ’¬∆ ±Íª «Úæ⁄ Á∂«÷¡≈ «◊¡≈ ˛, «‹Ú∂∫-≈‹È∆«Â’ ¡Â∂ ÍzÙ≈√È Á∆
«ÁzÙ‡∆ È≈Ò «¬’ √æÂ≈ Á∂ ¡Ë∆È ’¬∆ ¤Ø‡∂-¤Ø‡∂ ≈‹ª Á∂ Ïæfi ‹≈‰, √ß√«¥«Â’-√Ó≈«‹’ «ÁzÙ‡∆ È≈Ò «¬’ ‘∆ Â∑ª
Á∆ √ß√«¥Â∆, ∆Â∆-«Ú≈˜ª Á≈ Í≈Ò‰ ’È, «¬’ Ì≈Ù≈, «Â¿π‘≈ª, ÍÃØ◊≈Óª ¡≈«Á Á∂ Íz⁄æ«Ò ‘؉ ¡Â∂ Ó≈È«√’
«ÁzÙ‡∆ ÂØ∫ √≈∂ ÒØ’ª «Úæ⁄ ¬∂’Â≈ Á∆ Ì≈ÚÈ≈ Á∂ ÍÀÁ≈ ‘؉ Á∂ ±Í «Úæ⁄Õ «¬√ Â∑ª ’πfi ÒØ’ ≈Ù‡∆ ¬∂’Â≈ ˘ Ó±Â
±Í «Úæ⁄ Á∂÷Á∂ ‘È Âª ’πfi «¬√ Á∆ «Ú¡≈«÷¡≈ Ó≈È«√’ ÏßËȪ Á∂ ±Í «Úæ⁄ ¡Ó± ±Í «Úæ⁄ ’Á∂ ‘ÈÕ
≈Ù‡∆ ¬∂’∆’È ˘ Íz∆Ì≈«Ù ’Á∂ ‘ج∂ ‚≈. ÿπ∆¬∂ «Ò÷Á∂ ‘È, ““«¬æÊ∂ ≈Ù‡∆ ¬∂’∆’È ˘ «¬’ ÓÈØ«Ú«◊¡≈«È’
¡Â∂ «√æ«÷¡≈ Íz«’«¡≈ Á∂ ±Í «Úæ⁄ Íz∆Ì≈«Ù ‹ª Úȉ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛ «‹√ «Úæ⁄ ¬∂’Â≈, «ÁzÛÂ≈ ¡Â∂ √ÏßËÂ≈
Á∆ Ì≈ÚÈ≈ Á≈ «Ú’≈√ Ù≈«ÓÒ ˛, «‹√ «Úæ⁄ ÒØ’ª Á∂ «ÁÒª ”⁄ √Ë≈‰ È≈◊«’Â≈ Á∆ Ë≈È≈ ¡Â∂ ≈Ù‡ Á∂ ÍzÂ∆
ÚÎ≈Á≈∆ Á∆ Ì≈ÚÈ≈ Í≈¬∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ”” ‚≈. ÿπ∆¬∂ È∂ ¡≈͉∆ Í«Ì≈Ù≈ «Úæ⁄ ≈Ù‡∆ ¬∂’∆’È ˘ «¬’ ¡«‹‘∆
Íz«’«¡≈ Á∂ ±Í «Úæ⁄ √Ú∆’≈ ’∆Â≈ ˛ «‹√ «Úæ⁄ Ó≈È«√’ ¡Â∂ «√æ«÷¡’ Íz«’«¡≈ Á∂ È≈Ò-È≈Ò ÒØ’ª Á∂ ÓÈ
«Úæ⁄ ≈Ù‡ Á∂ ÍzÂ∆ ¬∂’Â≈, «ÁzÛÂ≈, √ß◊·È ¡Â∂ ÚÎ≈Á≈∆ Á∆ Ì≈ÚÈ≈ Í≈¬∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ ¡«‹‘∂ √≈∂ ÒØ’ ¡≈͉∂
¡≈Í ˘ «¬’ ‘∆ ≈Ù‡ Á≈ È≈◊«’ √Ú∆’≈ ’Á∂ ‘ÈÕ √ÓÏßËÂ≈ (Cohesion) Á∆ Ì≈ÚÈ≈ ≈Ù‡∆ ¬∂’∆’È
Á∂ Ò¬∆ √Ì ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ Ó‘æÂÚͱÈ ˛ «’™«’ «¬‘∆ Ì≈ÚÈ≈ ÒØ’ª ˘ «¬’ √±Â «Úæ⁄ ÏøÈ∑Á∆ ˛Õ
«Ïz‹ÓØ‘È Á∂ ¡Èπ√≈, ““¡√∆∫ ≈Ù‡∆ ¬∂’∆’È ˘ «¬’ ÓÈØ-√Ó≈«‹’ Íz«’«¡≈ Á∂ ±Í «Úæ⁄ Íz∆Ì≈«Ù ’ √’Á∂
‘È, «‹√ «Úæ⁄ √Ê≈È’ ÚÎ≈Á≈∆ ÂØ∫ ‘‡ ’∂ ≈Ù‡ ÚæÒØ∫ ÓÈ‹± ¿πÁ∂Ùª ˘ Íz≈Í ’È Á∂ Ò¬∆ √≈∂ √Ó±‘ª ÚæÒØ∫
«‘æ√∂Á≈∆ Á≈ ÔÂÈ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ «¬’ ◊À-«ÚÚ‘≈ Ò’Ù Á∂ ±Í «Úæ⁄ ≈Ù‡∆ ¬∂’∆’È «¬’ ¡Ó± Ë≈È≈
˛, «’™«’ «¬æ¤≈ ¡Â∂ ¡√Ò∆¡Â «Úæ⁄ √Á≈ ‘∆ Í椫ۡ≈ Í≈«¬¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ””
∂
æ
∂
∂
Ø
Ì≈Ú≈ÂÓ’ ¬∂’Â≈ √«ÓÂ∆ È ¡≈͉∆ «Í‡ «Ú⁄ Á«√¡≈ ˛, ““≈Ù‡∆ ¬’∆’È Á≈ ¡Ê «¬’ ¡«‹‘ Ó≈È«√’
æ
π
Ø
z
Ø
∂
«ÁÙ‡∆’‰ Á≈ «ÈÓ≈‰ ’È≈ ˛ ‹ √≈ «Ú¡’Â∆¡ª ˘ «¬√ ◊Ò Á Ò¬∆ Í« ’Á≈ ˛ «’ ¿‘ √Ó‘ Á∆ Ï‹≈¬ ¡≈͉∂
∂
z
∂
±
∂
æ
Á∂Ù Á∂ ÍzÂ∆ «˜¡≈Á≈ «ÈÙ·≈ æ÷∂ ¡Â∂ ÁÒ∆¬∂ ÓÂÒϪ Á∆ ¿πÓ∆Á Á∂Ù Á∂ ’«Ò¡≈‰ ˘ √Ú¿πµ⁄ Ó‘æÂÂ≈ Á∂‰Õ””
«¬√ Â∑ª ¡√∆∫ ≈Ù‡∆ ¬∂’∆’È ˘ «¬’ Ó≈È«√’ ¡Â∂ «√æ«÷¡’ Íz«’«¡≈ Á∂ ±Í «Úæ⁄ Íz∆Ì≈«Ù ’ √’Á∂ ‘ªÕ
¬∂’∆’È Á∆ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ «Ú«ÌßÈ «¬’≈¬∆¡ª ¡≈͉∂ √Ó≈«‹’, ¡≈«Ê’, √ß√«¥Â∆, Ì≈Ù≈¬∆, Ë≈«Ó’, ‹≈Â∆
¡Â∂ ÷∂Â∆ Ì∂ÁÌ≈Ú ˘ ÌπÒ≈ ’∂ ≈Ù‡-Ì◊Â∆ ¡Â∂ Á∂Ù Íz∂Ó Á∆ Ì≈ÚÈ≈ È≈Ò Íz∂« ‘Ø ’∂ √Ó±«‘’ ’«Ò¡≈‰ Á∂
Ò¬∆ ÔÂÈ ’Á∆¡ª ‘ÈÕ ≈Ù‡∆ ¬∂’∆’È Á∆ ‘≈Ò «Úæ⁄ √≈∂ Á∂Ù Ú≈√∆ ¤Ø‡∂-¤Ø‡∂ ÓÂÌ∂Á ¡Â∂ ¤Ø‡∂ √Ê≈È’
ÓÂÒϪ ˘ ÌπÒ≈ ’∂ «¬’ ¡≈ÂÓ≈ Á∆ ¡Èπ̱Â∆ ’Á∂ ‘ÈÕ ¿π‘ «¬‘ Ó«‘√±√ ’Á∂ ‘È «’ √ßͱÈ Á∂Ù «¬’ ‘À, √≈∂
Á∂Ù Ú≈√∆ √≈‚∂ Ì≈-Ì≈ ‘ÈÕ «¬√ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ √≈∂ ÒØ’ª «Úæ⁄ ¡≈͉∂ÍÈ Á∆ Ì≈ÚÈ≈ Í≈¬∆ ‹ªÁ∆ ˛ ¡Â∂ ¿πÈ∑ª
Á∂ Ò¬∆ √≈‚≈ Á∂Ù «¬’ «Ú≈‡ ÍπÙ Á∂ ±Í «Úæ⁄ Íz∂‰≈ Á≈ √Ø ‘πßÁ≈ ˛Õ
‡≈√’ ≈Ù‡∆ ¬∂’Â≈ ‹ª ¬∂’∆’È ”Â∂ √ø÷∂Í «‡æ͉∆ «Ò÷ØÕ
≈Ù‡∆ ¬∂’∆’È √ß√«¥«Â’ ¡È∂’Â≈Úª Á≈ ¡Ë≈
(Cultural Pluralism as Basis of National Integration)
Ì≈ «Úæ⁄ ¡È∂’Â≈ Á∂ «Úæ⁄ Ú∆ ¬∂’Â≈ Á∂ ÁÙÈ ‘πßÁ∂ ‘ÈÕ Ì≈ «Úæ⁄ ≈Ù‡∆ ¬∂’∆’È ˘ ¿πÂÙ≈«‘ ¡Â∂
«ÈÓ ’È «Úæ⁄ «¬È∑ª ¡È∂’Â≈Úª È∂ «’√ Â∑ª È≈Ò ÔØ◊Á≈È «ÁæÂ≈ ˛, ¿π√ Á≈ ¡√∆∫ «¬æÊ∂ ¿πÒ∂÷ ’ª◊∂Õ
A. Ìπ◊Ø«Ò’ ¬∂’Â≈- Ìπ◊Ø«Ò’ «ÁzÙ‡∆ È≈Ò √≈∂ Ì≈ ˘ ¡√∆∫ «¬’ «¬’≈¬∆ Á∂ ±Í «Úæ⁄ Á∂÷ √’Á∂ ‘ªÕ ¿πµÂ «Úæ⁄
«‘Ó≈⁄Ò ¡Â∂ Áæ÷‰ «Úæ⁄ Ó‘ª√≈◊ «¬√ Á∆ ‘æÁ ÂÀ¡ ’Á∂ ‘ÈÕ ’ÙÓ∆ ÂØ∫ ’ß«È¡≈ ’πÓ≈∆ Âæ’ ¡Â∂ ¡√Ó ÂØ∫

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 255