Page 91 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

√Ó≈‹Ù≈√Â Á∂ Óπæ÷ ÂæÂ

È؇ √Ú-ÓπÒª’‰ (Self Assessment)
‘∂· «Ò÷∂ ’ÊȪ «Úæ⁄ √æ⁄ ¡Â∂ fi»· Á∆ Í«‘⁄≈‰ ’Ø :
(State whether the following statements are True or False)
H. ¡Ê Ù≈√Â √Ó≈«‹’ Íë’«¡≈Úª Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ ’Á≈ ˛Õ
I. √Ó≈‹Ù≈√Â «¬’ √Ë≈‰ «Ú«◊¡≈È ˛, ‹Á «’ ≈‹È∆Â∆ Ù≈√Â «¬’ «ÚÙ∂Ù «Ú«◊¡≈È ˛Õ
A@. «¬«Â‘≈√ Á≈ √ÏøË Óπæ÷ ÂΩ ”Â∂ Ï∆Â∂ √Ó∂∫ È≈Ò ˛, ‹Á «’ √Ó≈‹Ù≈√Â Á≈ ÚÂÓ≈È Á∂ È≈ÒÕ
AA. ÁÙÈ Ù≈√Â Á∆ ¡«Ë¡ÀÈ √Óæ◊∆ Ì»◊Ω«Ò’ ÍÃ√«ÊÂ∆¡ª ‘ÈÕ

B.E.F √Ó≈‹Ù≈√Â ¡Â∂ ÁÙÈ Ù≈√Â (Philosophy and Sociology)
√Ó≈‹Ù≈√Â ¡Â∂ ÁÙÈ Ù≈√Â «¬’-Á»√∂ È≈Ò ◊»Û∑∂ »Í È≈Ò √Ïø«Ë ‘ÈÕ ‹∂Ò√ (R. W. Sellers) Á∂ ¡Èπ√≈
ÁÙÈ Ù≈√Â «¬’ «ÚÚ√«Ê «Ú⁄≈ ‹ª «⁄øÂÈ Á∂ Ó≈«Ë¡Ó È≈Ò √ø√≈ ¡Â∂ ÷πÁ (ÓÈπæ÷) Á∆ Íë’Â∆ √ÏøË∆ Í»È
‹≈‰’≈∆ ÍÃ≈Í ’È Á≈ «ÈøÂ ÔÂÈ ˛Õ «¬√ Â∑ª ÁÙÈ Ù≈√Â √ø√≈ ¡Â∂ ÓÈπæ÷ Á∆ Íë’Â∆ ˘ √Ófi‰
Á≈ «¬’ ÔÂÈ ˛ ¡Â∂ «¬√ ÔÂÈ «Úæ⁄ √Ó≈‹Ù≈√Â ’≈Î∆ ÔØ◊Á≈È «ÁøÁ≈ ˛Õ ÁÙÈ Ù≈√Â «Úæ⁄ «Ú⁄≈ ¡Â∂
’ÒÍÈ≈ Á≈ ÍÃÓπæ÷ »Í «Úæ⁄ √‘≈≈ «Ò¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ «Ú⁄≈ ¡Â∂ ’ÒÍÈ≈ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ‘∆ ‹È-∆Â∆¡ª, ÍÃÊ≈Úª,
»Û∆¡ª ¡Â∂ ÍÃøÍ≈Úª Á≈ «Ú’≈√ ‘Ø«¬¡≈ ˛ ¡Â∂ «¬È∑ª √≈«¡ª Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ √Ó≈‹Ù≈√Â ’Ú≈™Á≈ ˛Õ ÁÙÈ
Ù≈√Â √Ó≈«‹’ «ÁÙ≈Úª ¡Â∂ ÓπæÒª Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ ’Á≈ ˛Õ √Ó≈‹Ù≈√Â «¬È∑ª Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ √Ó≈«‹’ ‹ÈÓ Ì»Ó∆
«Úæ⁄ ’Á≈ ˛Õ √Ó≈‹Ù≈√Â √Ó≈«‹’ «ÁÙ≈Úª ¡Â∂ ÓπæÒª ˘ «Ë¡≈È «Úæ⁄ æ÷ ’∂ ‘∆ √Ó»‘ ‹ª √Ó≈‹ «Úæ⁄ «Ú¡’Â∆
Á∂ «ÚÚ‘≈ Á≈ ÓπÒª’‰ ’Á≈ ˛Õ ÓÀ’≈¬∆Ú È∂ √Ó≈‹Ù≈√Â «Úæ⁄ √Ó≈«‹’ ÓπæÒª Á∂ Ó‘æÂÚ ”Â∂ ⁄≈ȉ≈ Í≈™Á∂
‘ج∂ «Ò«÷¡≈ ˛ «’ «ÏȪ ÓπæÒª (Values) Á∂ √Ó≈‹ ˘ È‘ƒ √Ó«fi¡≈ ‹≈ √’Á≈Õ ¡≈◊√‡ ’≈Ó‡ Á≈ Óøȉ≈ ˛ «’
√Ó≈‹Ù≈√Â Á≈ «ÁzÙ‡∆’؉ «Ú«◊¡≈È’ ‘؉ Á∂ È≈Ò-È≈Ò ’«Ò¡≈‰’≈∆ Ú∆ ‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛ ¡Â∂ «¬√ Ò¬∆ ¿π√
˘ √Ó≈«‹’ ÓπæÒª (Social Values) Á≈ √‘≈≈ ÒÀ‰≈ ÍÚ∂◊≈ ‹Ø «’ Óπæ÷ ÂΩ ”Â∂ ÁÙÈ Ù≈√Â Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ «ÚÙ≈
˛Õ ÁÙÈ Ù≈√Â ˘ √Ó≈«‹’ ÍÃ√«ÊÂ∆¡ª Á∆ Íë’Â∆ ˘ √Ófi‰ Ò¬∆ √Ó≈‹Ù≈√Â È≈Ò ¡Â∂ √Ó≈‹Ù≈√Â ˘
√Ó≈«‹’ ÿ‡È≈Úª Á∆ Íë’Â∆ ˘ ‹≈ȉ Ò¬∆ ÁÙÈ Ù≈√Â ’ØÒØ∫ √‘≈«¬Â≈ ÍÃ≈Í ’È≈ ˜»∆ ˛Õ
ÁÙÈ Ù≈√Â Á∆ «¬’ Ù≈÷≈ √Ó≈«‹’ ÁÙÈ Ù≈√Â (Social Philosophy) √Ó≈‹Ù≈√Â ¡Â∂ ÁÙÈ Ù≈√Â
˘ ‹ØÛÈ Á≈ ’øÓ ’Á∆ ˛Õ √Ó≈«‹’ ÁÙÈ Ù≈√Â Á≈ ’øÓ √Ó≈«‹’ ‹∆ÚÈ «Úæ⁄ ÍÓ ÓπæÒª (Ultimate Val-
ues) Á∆ «Ú¡≈«÷¡≈ ¡Â∂ «¬È∑ª ˘ «¬√ Â∑ª Í∂Ù ’È≈ ˛ «’ ¿π‘ Úæ÷-Úæ÷ «Ú¡’Â∆¡ª Á∂ «ÚÚ‘≈ ˘ ÍÃÌ≈«ÚÂ
’ √’‰Õ ÁÙÈ Ù≈√Â Á≈ √ÏøË Óπæ÷ ÂΩ ”Â∂ ¿πÈ∑ª √Ó≈«‹’ ¡≈ÁÙª ¡Â∂ ÓπæÒª ÂØ∫ ˛, «‹È∑ª ˘ ¿π‘ √Ó≈«‹’
‹∆ÚÈ «Úæ⁄ ¿πÂ≈È≈ ⁄≈‘πøÁ≈ ˛Õ √Ó≈‹Ù≈√Â ⁄≈‘πøÁ≈ ˛ «’ √Ó≈«‹’ ¡≈ÁÙ ¡Â∂ ÓπæÒ √Ó≈«‹’ ‹∆ÚÈ «Úæ⁄
ÍÃÌ≈ÚÍ»È „ø◊ È≈Ò Ò≈◊» ’∆Â∂ ‹≈ √’‰ ¡Â∂ «Ú¡’Â∆¡ª Á≈ «ÚÚ‘≈ «¬È∑ª Á∂ ¡Èπ»Í ‘Ø √’∂Õ «¬æÊ∂ ‘∆ «¬‘
ÁØÚ∂∫ «Ú«◊¡≈È «¬’-Á»√∂ Á∂ ȘÁ∆’ ‘ÈÕ Áπ÷∆Ó È∂ «ÚÙÚ≈√Í»Ú’ «’‘≈ ˛ «’ ‘Ø √Ó≈«‹’ «Ú«◊¡≈Ȫ Á∆
ÂπÒÈ≈ «Úæ⁄ √Ó≈‹Ù≈√Â ÁÙÈ Ù≈√Â Á∂ ÷∂Â «Úæ⁄ «˜¡≈Á≈Â √‘≈«¬Â≈ ÍÃÁ≈È ’Á≈ ˛Õ È≈Ò ‘∆ Âπ√ƒ «¬‘
Ú∆ Áæ«√¡≈ ˛ «’ √Ó≈‹Ù≈√Â∆ «◊¡≈È Á∂ «Ú’≈√ «Úæ⁄ ÁÙÈ Ù≈√Â Á≈ ÍÃÌ≈Ú ‘Ó∂Ùª Ï«‰¡≈ ‘∂◊≈Õ √ÍæÙ‡
˛ «’ √Ó≈‹Ù≈√Â ¡Â∂ ÁÙÈ Ù≈√Â «¬’-Á»√∂ Á∂ Í»’ ‘ÈÕ ÁØÚ∂∫ ◊»Û∑∂ »Í «Úæ⁄ √Ïø«Ë ‘ÈÕ

¡øÂ (Difference)
¿πÍØ’Â ÁØÚª «Ú«◊¡≈Ȫ Á∂ Á«Ó¡≈È ◊»Û∑≈ √ÏøË ‘πøÁ∂ ‘ج∂ Ú∆ «¬È∑ª «Úæ⁄ ‘∂· «Ò«÷¡≈ ¡øÂ ˛:
A. ÁÙÈ Ù≈√Â Á∆ ÂπÒÈ≈ «Úæ⁄ √Ó≈‹Ù≈√Â «¬’ ÈÚª «◊¡≈È ˛Õ ÁÙÈ Ù≈√Â ÂπÒÈ≈ÂÓ’ «ÁzÙ‡∆
ÂØ∫ «¬’ Íπ≈‰≈ «◊¡≈È ˛Õ
B. √Ó≈‹Ù≈√Â Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ ÷∂Â «Ú√Ê≈ ˛, ‹Á «’ ÁÙÈ Ù≈√Â Á≈ √∆«Ó ˛Õ
∂
C. √Ó≈‹Ù≈√Â «¬’ √Ë≈‰ √Ó≈«‹’ «Ú«◊¡≈È ˛, ‹Á «’ ÁÙÈ Ù≈√Â «¬’ «ÚÙÙ √Ó≈«‹’ «Ú«◊¡≈È ˛Õ
B.E.G √Ó≈‹Ù≈√Â ¡Â∂ √Ó≈‹-’ßÓ (Social-work and Sociology)
«¬√ «Úæ⁄ ’¬∆ Ùæ’ È‘∆∫ «’ √Ó≈‹Ù≈√Â ¡Â∂ √Ó≈‹-’ßÓ (√Ó≈«‹’ ’ßÓ) Á∂ «Úæ⁄ ◊±Û∑≈ √ÏßË Í≈«¬¡≈ ‹ªÁ≈ ˛,
Ízß± È≈Ò ‘∆ «¬‘ Ú∆ √‘∆ ˛ «’ √Ó≈‹-’ßÓ ˘ √ßÂØÙ‹È’ „ß◊ È≈Ò Íz∆Ì≈«Ù ȑ∆∫ ’∆Â≈ «◊¡≈ ˛Õ ÍzØ. √πÙ∆Ò ⁄ßÁ

84 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY