Page 126 - DHIS204_DHIS205_INDIAN_FREEDOM_STRUGGLE_PUNJABI

Gkosh ;[szsosk ;zrokw (1707^1947 Jh
Gkosh ;[szsosk ;zrokw (1707^1947 Jh )
Gkosh ;[szsosk ;zrokw (1707^1947 Jh
Gkosh ;[szsosk ;zrokw (1707^1947 Jh0) )) )
Gkosh ;[szsosk ;zrokw (1707^1947 Jh
BØN fJzB/ ftu b'ewkfBnk fsbe B/ th nkgDh okiBhfse rshftXh P[o{ eo fd~sh b/feB T[j ekch ;ktXkB ;B.
T[j BjhI ukj[zd/ ;h fe eKro; dk BowgzEh y/wk Boki j't/ iK eKro; Bz{ fJj bZr/ fe fsbe dh rshftXhnK
eKro; dh BhshnK Bkb w/b BjhA yKdh. T[BQK dh fdbh ykjP eKro; ftu fe;/ soQK Pkwb j'D dh ;h. fsbe
B/ 1915 ftu g{Bk ftu nkgD/ ;woEeK Bz{ fJe ;zw/bB p[bkfJnk, fi; ftu fJj c?;bk ehsk frnk fe g/Av{ iBsk
Bz{ eKro; d/ T[d/PK ns/ T[;dh rshftXhnK Bkb ikD{ eokT[D bJh fJe ;z;EkB dk rmB ehsk ikt/. fJ; c?;b/
d/ pknd T[;/ ;kb nr;s ns/ ;szpo ftu wjkokPNo d/ eJh BroK ftu, i' ;EkBe ;zrmB pD/, T[j okiBhfse
rshftXh Bz{ s/i eoD dh pikJ/ ;koh Pesh eKro; ftu J/esk ;Ekgs eoB T[s/ you eod/ oj/. T[j pokpo
i'o fdzd/ oj/ fe fe;/ soQK th nzd'bB bJh eKro; ftu J/esk Io{oh j?. BowgzEh eKro; d/ e[M o{VhtkdhnK T[s/ dpkn
gkT[D d/ bJh fsbe B/ edh–edh Xweh dk th ;jkok fbnk, go T[BQK Bz{ ftPtk; ;h fe fInkdkso BowgzEh B/sktK
Bz{ T[j ;wMk–p[Mk e/ wBk b?Dr/.

rowgzEhnK dh ;cbsk
rowgzEhnK dh ;cbsk
rowgzEhnK dh ;cbsk
rowgzEhnK dh ;cbsk
rowgzEhnK dh ;cbsk
fd;zpo 1915 ftu eKro; dk ;kbkBk nfXt/PB j'fJnk ns/ fsbe s/ J/Bh p/;/AN dhnK e'fPPK Bkb ;cbsk
fwbh. rowgzEhnK Bz{ eKro; ftu tkg; b?D dk c?;bk ehsk frnk. fco'iPkj w/jsk d/ d/jKs ekoB pzpJh
d/ BowgzEh dk fto'X p/n;o ;kps j'fJnk. r'yb/ dk th d/jKs j' u[~ek ;h. rowgzEhnK Bz{ eKro; ftu
tkg; fbnkT[D ftu sK J/Bh p/;/AN ;cb ojh, go ‘j'w o{b bhr’ d/ rmB d/ nkgD/ gq;skt T[s/ T[j eKro;
ns/ w[;fbw bhr dh wzi{oh Bjh b? ;eh. b/feB ;EkBe gZXo T[s/ eKro; ;whshnK Bz{ g[Bo–ihts eoB
d/ bJh gquko–ekoiK d/ T[BQK d// gq;skt Bz{ eKro; B/ wzB fbnk. gozs{ T[BQK B/ T[; ;w/A dh eKro; dk
ufoZso ns/ T[;dh skes dk gsk ;h. T[j ikDdh ;h fe eKro; B/ fJBQK gq'rokwK dh wzi{oh sK d/ fdZsh
j?, gozs{ T[j fJ; T[s/ nwb BjhA eo/rh, fJ; bJh T[BQK B/ nkgD/ gq;skt d/ Bkb fJj Pos th oZyh ;h
fe i/ ;szpo 1916 se eKro; fJBQK gq'rokwK T[s/ nwb BjhA eo/rh, sK T[j y[d nkgDk ;zrmB (bhr)
pDk bt/rh.
fsbe Bz{ eKro; ftu tkg; nkT[D dk nfXeko fwb frnk ;h ns/ T[BQK B/ eKro; Bkb fe;/ soQK dk e'Jh
tkdk th BjhA ehsk ;h, fJ; bJh T[BQK B/ ng?qb 1916 ftu p/brKt ftu j'J/ gqKshJ/ ;zw/bB ftu ‘j'w o{b
bhr’ d/ rmB dh x'PDk eo fdZsh. J/Bh p/;/AN d/ ;woEe th j[D e[;w[;kT[D bZr/. T[j ;szpo se fJzsiko
eoB B{ fsnko BjhA ;h. T[BQK J/Bh p/;/AN T[s/ dpkn gk e/ ‘j'w o{b ro~[g’ dh ;EkgBk dh nkfrnk b? bJh.
iw[Bkdk; dtkoekdk;, Pzeobkb p?Aeo ns/ fJzd{bkb :krfBe B/ pzpJh d/ fJe nypko ‘:zr fJzvhnk’ dk
gqekPB P[o{ eo fdZsk ns/ nzrq/Ih s/ y/soh GkPktK ftu gou/ eZYD bJh d/P d/ e'B/–e'B/ s'A uzdk fJeZmk
eoB bZr/. J/Bh p/;/AN B/ ;zspo se fJzsiko ehsk. eKro; g{oh soQK fBPfeqn ;h. T[BQK B/ ‘j'w o{b bhr’
dh ;EkgBk dh x'PDk eo fd~sh ns/ nkgD/ ;woEe ikoi no[zv/b Bz{ ;zrmB–;fut fB:[es ehsk. fsbe ns/
J/Bh p/;/AN B/ nkgDh–nkgDh ‘bhr’ bJh ekoi y/soK dh tzv th eo fdZsh, fi; Bkb e'Jh rVpVh Bk
j't/. fsbr dh ‘bhr’ d/ fizw/ nkfJnk eoBkNe, wjkokPNo (pzpJh SZv e/), wZX gqKs ns/ p/oko. d/P d/ pkeh
fjZ;/ J/Bh p/;/AN dh ‘bhr’ d/ fizw/ nkJ/. fJBQK d'tK B/ nkgDk fwbkg BjhA ehsk. ekoD, pe"b J/Bh p/;/AN,
“T[BQK d/ (fsbe) e[M ;woEe w?Bz{ g;zd BjhA eod/ ;h ns/ w/o/ e[M ;woEe T[BQK Bz{ Bkg;zd eod/ ;h.
b/feB w/o/ s/ T[BQK d/ ftu fe;/ soQK dk e'Jh MrVk BjhA ;h.”
fsbe B/ wjkokPNo dk d"ok ehsk. ‘j'w o{b nzd'bB’ dk y{p gquko ehsk. iBsk Bz{ ;wMkfJnk fe fJ;dh Io{os
feT[A j?, fJ;d/ T[d/P eh jB. T[BQK d/ PpdK ftu–“Gkos T[; p/N/ dh soQK j?, i' j[D itkB j' uZfenk j?.
;w/A dk sekik j fe pkg iK gkbe fJ: p/N/ Bz{ T[;dk tkip je d/ dt/. Gkosh iBsk Bz{ j[D nkgDk je b?Dk
?
jh j'J/rk. T[BQK Bz{ fJ;dk g{ok nfXeko j?.” fsbe B/ y/soh GkPk ftu f;fynk ns/ GkPkJh okiK dh wzr Bz{
‘;toki’ dh wzr Bkb i'V fdsk. T[BKQ B/ fejk, “wokmh, s/br{, ezBV s/ j'o GkPktK d/ nkXko T[s/ gqKsK d/ rmB
dh wzr dk noE jh j? fe f;fynk dk wkfXnw y/soh GkPk j't/. eh nzr/qI nkgD/ T[E/ d/ b'eK Bz{ cqK;h;h ftu
f;fynk fdzd/ jB< eh iowB nkgD/ b'eK Bz{ nzrq/ih ftu f;fynk fdzd/ jB iK s[oe cq?Au ftu f;fynk fdzd/ jB<”
1915 ftu pzpJh d/ gqKshJ/ ;zw/bB ftu fsbe B/ r'yb/ d/ d/jKs s/ P'e gq;skt ofynk. thHthH nb[o fJ;dk
;woEB eoB bJh fit/A jh yV/ j'J/, fsbe B/ fejk, “ezBV GkPk dk nfXeko iskT[D bJh ezBV ftu p'b'.”
fJ; Bkb gsk ubdk j? fe fsbe ftu y/soh iK wokmh ;zehoDsk BjhA ;h.

120 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY