Page 129 - DHIS204_DHIS205_INDIAN_FREEDOM_STRUGGLE_PUNJABI

fJekJh^9L Gkosh okPNoh eKro; dh ;EkgBk, j'wo{b nKd'bB, BowgzEh ns/ rowgzEh
fJekJh^9L Gkosh okPNoh eKro; dh ;EkgBk, j'wo{b nKd'bB, BowgzEh ns/ rowgzEh
fJekJh^9L Gkosh okPNoh eKro; dh ;EkgBk, j'wo{b nKd'bB, BowgzEh ns/ rowgzEh
fJekJh^9L Gkosh okPNoh eKro; dh ;EkgBk, j'wo{b nKd'bB, BowgzEh ns/ rowgzEh
fJekJh^9L Gkosh okPNoh eKro; dh ;EkgBk, j'wo{b nKd'bB, BowgzEh ns/ rowgzEh
s'A pknd Gkosh okPNoh db d/ d't/A gk;/ j[D fJj wfj;{; ehsk j? fe tyokgB T[BQK dh jko j? s/ J/ BØN
esk T[BK dh fi~s. j[D Gok–Gok fco fwb rJ/ jB.”
fJ;/ nfXt/PB ftu wj~stg{oB ‘eKro;–bhr’ ;wM"sk j'fJnk, i' ‘byBT{ g?eN’ d/ Bkw Bkb ikfDnk iKdk
j?. fJ; ;wM"s/ ftu J/Bh p/;/AN ns/ fsbe B/ wj~stg{oB G{fwektK fBGkJhnK. wBw'jB wkbthnk ;w/s eJh
tfoPm B/sk fJ;d/ fpbe[b fybkc ;B. T[BQK dk nko'g ;h fe fJj ;wM'sk w[;fbw bhr Bz{ pj[s st~i'A fdzdk
j?. fsbe B/ fJ; nko'g T[s/ fejk, “e[M wjkB[GktK dk fJj nko'g j? fe n;hI fjzd{ nkgD/ w[;bwkB GoktK
Bz{ finkdk st~i' d/ oj/ jK. w?A efjzdk jK fe i/ ;t?Pk;B dk nfXeko e/tb w[;fbw tor Bz{ fdsk ikt/ sK w?Bz{
e'Jh J/soki BjhA j'J/rk, okig{sK B{z fJj nfXeko fwb/, sK gotkj BjhA. i/ fJj nfXeko fjzd[nK d/ ;G s'A fgSV/
torK Bz{ th fdsk ikt/ ;kBz{ e'Jh J/soki BjhA. w/ok fJj fpnkB ;w{uh Gkosh okPNoh GktBk dk gqshfBXhst eodk
j?. id th s[;hA fe;/ shih gkoNh s'A bV oj/ j[zd/ j', sK ;G s'A Io{oh j[zdh j?, nkg;h J/esk, iksh J/esk, Xkofwe
J/esk ns/ ;kohnK okiBhfse ftukoXkoktK dh J/esk.”
fsbe Bz{ pj[s o{Vhtkdh fjzd{ wzfBnk iKdk ;h. T[j Gkosh gqkfu: ftfdnk d/ t~v/ ftdtkB ;B. id T[BQK
B/ fJ; soK dk fpnkB fdsk, sK fe;/ gk;'A fto'X eoB dh fjzws BjhA j'Jh. jkbKfe w[;bwkBK d/ bJh nb~r
fBotkuB y/soK d/ f;XKs B{ ;thekoBk fttkdg{oB ;h, b/feB fJj fJ; bJh ;theko ehsk frnk fe fes/
x~N–frDsh tor Bz{ fJj Bk br/ fe pj[–frDsh T[BQ T[s/ gqG{st ;Ekgs eoBk ukjz[d/ jB.

byBT{ eKro; nfXt/PB B/ ;zt?XkfBe ;[XkoK dh wzr fco u[eh. w?ApoK dk wzBDk ;h fe ;tPk;B d/ beP
dh gqkgsh ftu fJj wzr ;jkfJe j'J/rh. jkbKfe fJ; wzr ftu T[j ;koh uhiK Pkwb BjhA ;h, fit/A fe
j'wo{b bhr d/ w?Apo ukj[zd/ ;B, b/feB T[BK B/ fJ; s/ e'Jh fttkd BjhA yVk ehsk. T[j jo jkb ftu eKro;
ftu J/esk pDk e/ oyDk ukj[zd/ ;B. fsbe B/ fJe j'o gq;skt ofynk fe eKro; nfXt/PB d/ fBoB? ns/
gq'rokwK Bz{ nwbh o{g d/D bJh fJe ekoiekoDh dk rmB ehsk ikt/. go BowgzEhnK d/ fto'X d/ ekoB
fJj gq;skt wzi{o Bk j' ;fenk. tk;st ftu fsbe ukjz[d/ ;B fe eKro; neowfDn Bk oj/, E'Vk ;iht
pD/ s/ ezw eo/.
fsbe dk gq;skt sK BkwzI{o j' frnk, go uko ;kb pknd id 1920 ftu wjkswk rKXh B/ eKro; ;zftXkB
Bz{ ;'X e/ T[;Bz{ BtK o{g fdsk–fJe n?;k ;o{g, i' fe;/ nzd'bB Bz{ bzp/ ;w/A se ubkT[D d/ bJh Io{oh ;h–
sK T[BQK B/ th fsbe d/ fJ;h gq;skt Bz{ wzBD io{oh ;wfMnk.
eKro; nfXt/PB dh ;whfynk d/ s[ozs pknd T[;/ gzvkb ftu d'tK j'w o{b bhrK dh p?me j'Jh fi; ftu
brGr fJe jIko gqshfBXhnK B/ Gkr fbnk. ‘eKro; bhr’ ;wM"s/ dh Pbkxk ehsh rJh ns/ fsbe s/
J/Bh p/;/AN B/ p?me B{z ;zp'XB ehsk. byBT{ s'A nkT[Ad/ ;w/A fJBQK d'tK B/sktK B/ T[Zso, wZX ns/ g{oph
Gkos d/ nB/e y/soK dk d"ok ehsk.

;oekoh dwB
;oekoh dwB
;oekoh dwB
;oekoh dwB
;oekoh dwB
j'w o{b nzd'bB
j'w o{b nzd'bB d/ tXd/ gqGkt Bz{ d/y e/ ;oeko dk fuzss j'Dk ;tkGkfte ;h. wdok; ;oeko iok fInkdk
j'w o{b nzd'bB
j'w o{b nzd'bB
j'w o{b nzd'bB
jh ;ys j' rJh. T[;B/ ftfdnkoEhnK d/ okiBhfse p?meK ftu Gkr b?D s/ gqshpzX brk fdsk. g{o/
d/P ftu fJ;dk fto'X j'fJnk. fsbe B/ fejk, “;oeko Bz{ gsk j? fe d/P g/qw dh GktBk ftfdnkoEhnK
Bz{ fInkdk T[s/fis eodh j?. t?;/ th e'Jh th d/P B"itkB tor dh skes Bkb jh T[ABsh eo ;edk j?.”
wdok; ;oeko B/ i{B 1917 ftu J/Bh p/;/AN, ikoi no[zv/b s/ thHghH tkvhnk Bz{ frocsko eo fbnk. fJ;d/
fybkc d/P ftnkgh gqdoPB j'J/. ;o n?;H ;[pqjwwDhnw nJhno B/ ;oekoh T[gkXh (BkJhNj[v)
n;theko eo fdsh. wdBw'jB wkbthnk, ;o/AdoBkE pBoih ns/ w[jzwd nbh fizBk tor/ swkw BowgzEh
B/sk, i' j[D se bhr ftu Pkw BjhA ;h, fJ; ftu Pkwb j' rJ/ ns/ T[BQK B/ p/;/AN s/ j'o B/sktK dh
/
frocskoh d/ fybkc nktkI u[eh. 28 i[bkJh 1917 Bz{ eKro; dh fJe p?me ftu fsbe B/ fejk fe i ;oeko
fJBQK b'eK Bz{ s[ozs fojk BjhA eodh j?, sK PKshg{oB n;fj:'r nzd'bB ubkfJnk ikt/. fJ; gq;skt Bz[ ;kohnK
gqKshJ/ eKro; ;whshnK d e'b wzi{oh bJh G/fink frnk. p/oko ns/ wdok; dh eKro; ;whshnK sK fJ; T[s/
s[ozs ekotkjh d/ gZy ftu ;h, gozs{ pkeh ;whshnK e'Jh fBoDk eoB s'A gfjbK E'Vk fJzsiko eoB d/ gZy ftu
;h. rKXhih d/ efjD T[s/ Pzeobkb p?Aeo ns/ iwBkdk;, dtkoekdk; B/ n?;/ fJe jIko b'eK d/ d;sys

123

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY