Page 128 - DHIS204_DHIS205_INDIAN_FREEDOM_STRUGGLE_PUNJABI

Gkosh ;[szsosk ;zrokw (1707^1947 Jh
Gkosh ;[szsosk ;zrokw (1707^1947 Jh )
Gkosh ;[szsosk ;zrokw (1707^1947 Jh
Gkosh ;[szsosk ;zrokw (1707^1947 Jh0) )) )
Gkosh ;[szsosk ;zrokw (1707^1947 Jh
BØN d/ w?ApoK dh frDsh f;oc ;~s jIko ;h. itkjobkb Bfjo{ (fJbkjkpkd), phH ueqtosh ns/ i/ pBoih (ebe~sk) th
fJ; ftu Pkwb j' rJ/.
fcbjkb PkyktK dh frDsh Bkb bhr dh skes dk nzdkik brkT[Dk efmB j?, feT[Afe fJBQK ftu'A e[M sK
ekch wPr{b ;B ns/ e[M fBPfeqn feT[Afe T[j fInkdkso ‘fEn';'cheb ;';kfJNh’ dh rshftXhnK se
jh ;hws ;B. ps"o T[dkjoB, wdok; Bro ftu PkyktK dh frDsh ;G s'A fInkdk ;h, b/feB pzpJh,
T[Zso gqd/P d/ BroK ns/ r[iokis d/ g/Av{ fJbkfenK dh PkyktK ekch ezw eo ojhnK ;B, jkbKfe T[BQK
dh frDsh xZN ;h.
fJBQK ;koh rshftXhnK dk fJe wkso beP ;h ‘j'w o{b’ dh wzr d/ bJh t~v/ gZXo s/ nzd'bB S/VBk. fJ;d/
bJh okiBhfse f;fynk d/Dk ns/ okiBhfse pfj; P[o{ eoBk pj[s Io{oh ;h. no[zv/b B/ ‘fBT[ fJzvhnk’
d/ wkfXnw Bkb nkgD/ ;woEeK Bz{ okihfse pfj; S/VB okPNoh okiBhsh d/ pko/ ikDekoh d/D tkb/
g[;skekfbnK dh ;EkgBk, ftfdnkoEhnK Bz{ okiBhfse f;fynk d/D bJh ebk;K dk nk:'iB, gou/
tzvD/, uzdk fJe~mk eoB, ;wkie ekoi eoB, okiBhfse ;GktK d/ nk:'iB, d';sK d/ ftu ‘j'w o{b’ d/
;woED ftu soe d/D ns/ T[BQK B/ nzd'bb ftu Gkrhdko pDB bJh ekoi eoB Bz{ fejk. eJh PkyktK
B/ fJ; T[s/ nwb ehsk. okiBhfse pfj; ubkT[D T[s/ ftP/P o{g Bkb fXnkB fdsk frnk.
j'w o{b dk gquko fezBk s/i j'fJnk, fJ;dk nzdkIk fJ; s~E Bkb brk ;ed/ jK fe ;szpo 1916 se (J/Bh p/;/AN dh
bhr dh ;EkgBk se) ‘gquko czv’ Bkb Skg/ ikD tkb/ fszB bZy gou/ tzv/ ik u[e/ ;B. fJj ‘gquko czv’ e[M wjhB/
gfjbK jh ;Ekgs ehsk frnk ;h. fJBQK gofunK ftu ssekbhB ;oeko dk eZuk fu~mk jz[dk ;h ns/ ;toki d ;woED
ftu soe fds/ iKd/ ;h. J/Bh p/;/AN dh bhr dh ;Ekgk d/ pknd fJBQK gofunK Bz{ fco Skfgnk frnk. eJh y/soh
GkPktK ftu th fJBQK dk gqekPB j'fJnk. Bkb–Bkb iB;GktK dk nk:'iB s/ GkPD dk eqw th ikoh fojk. id th
fe;/ w[d/ Bz{ b? e/ d/P ftnkgh gqsho'X dh p/Bsh ehsh iKdh, bhr dh ;koh PkyktK fJ;dk ;woED eodhnK. Btzpo
1916 ftu, id J/Bh p/;/AN T[s/ p/oko s/ wZX gqKs ftu ikD T[s/ gqshpzX brkfJnk frnk, sK no[zv/b dh nghb s/
bhr dh swkw PkyktK B/ fto'X p?meK nk:'fis ehshnK ns/ tkfJ;okJ/ s/ rqfj ;fut Bz{ fto'X gq;skt G/i/. fJ;/ soQK
1917 ftu, id fsbe T[s/ gzikp s/ fd~bh ikD T[s/ gqshpzX brkfJnk frnk sK g{o/ d/P ftu fto'X p?meK j'JhnK.
bhr dh swkw PkyktK B/ fJ;dk vN e/ fto'X ehsk.
eKro; dh neowDsk s'A d[yh nB/e BowgzEh eKro; th ‘j'w o{b’ nzd'bB ftu Pkwb j' rJ/. r'yb/ dh
‘;ot?AN nkc fJzvhnk ;';kfJNh’ d/ w?ApoK Bz{ bhr dk w?Apo pDB dh fJIkis BjhA ;h, b/feB T[BQK B/ iBsk
d/ ftu GkPD d/e/ ns/ gou/ tzv e/ ‘j'w o{b’ nzd'bB dk ;woED ehsk. T[Zso gqd/P ftu nB/e BowgzEh
okPNotkdhnK B/ byBT{ eKro; ;zw/bB (1916) dh fsnkoh d/ f;bf;b/ ftu j'w o{b bhr d/ ekoieosktK
d/ Bkb fgzvK–e;fpnK dk d"ok ehsk. fJBQK dhnK fInkdkso p?meK ;EkBe ndkbsK d/ g[;sekfbnK ftu
jz[dhnK, fi~E/ ftfdnkoEh, ftT[gkoh s/ j'o fe~fsnK Bkb i[V/ j'J/ b'e fJeZm/ j[zd/. nro p?me fe;/ pkiko
d/ fdB j[zdh sK fJ; ftu fgzvK s'A nkJ/ fe;kB th Pehe j[zd/. fJBQK p?meK ftu fjzd[;skB dh rohph ns/
p/jkbh dk w[~dk u[fenk iKdk. nshs dh ;wfodh dh :kd dtkJh iKdh ns/ :[o'g d/ ;[szsosk nzd'bBK T[s/
gqekP gkfJnk iKdk, T[; s'A gq/oDk b?D dh nghb ehsh iKdh. fJBQK p?meK ftu fjzdh GkPk dk fJ;s/wkb
ehsk iKdk ;h. BowgzEhnK dk j'w o{b bhr Bz{ ;woEB d/Dk, e'Jh nuoi dh rZb BjhA ;h, feT[Afe bhr,
BowgzEhnK d/ okiBhfse gquko s/ f;fyne g'qrokwK B{z jh n;bh ikwk gtk ojh ;h.
1916 ftu eKro; dk byBT{ nfXt/PB j'w o{b bhr d/ w?ApoK bJh nkgDh skes fdykT[D dk fJe uzrk
w"ek ;h. fsbe d/ ;woEeK B/ sK fJe gozgok jh pDk fdZsh, fi; T[s/ eKro; pj[s ;kb se fNeh ojh.
T[BQK d/ ;woEeK B/ byBT{ gj[zuD bJh fJe Nq/B p[e ehsh, fi;Bz{ e[M b'eK B/ ‘eKro; ;g?Pb’ dk Bkw
fdsk, s/ e[M B/ ‘j'w o{b ;g?Pb’ fejk. no[zv/b B/ bhr d/ jo w?Apo Bz{ fejk ;h fe T[j byBT{ nfXt/PB dk
w?Apo pDB dh jo ;zGt e'fPP eoB.

eKro;–bhr ;wM"sk
eKro;–bhr ;wM"sk
eKro;–bhr ;wM"sk
eKro;–bhr ;wM"sk
eKro;–bhr ;wM"sk
byBT{ eKro; nfXt/PB ftu fsbe Bz{ d[pkok eKro; ftu Pkwb eo fbnk frnk. w[yh nzfpekuoD
wi{wdko B/ fejk, “10 ;kbK d/ d[yd tyokgB s/ rbscfjwh d/ ekoB p/tikj d/ fttkdK ftu GNeD

122 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY