Page 137 - DHIS204_DHIS205_INDIAN_FREEDOM_STRUGGLE_PUNJABI

fJekJh^9L Gkosh okPNoh eKro; dh ;EkgBk, j'wo{b nKd'bB, BowgzEh ns/ rowgzEh
fJekJh^9L Gkosh okPNoh eKro; dh ;EkgBk, j'wo{b nKd'bB, BowgzEh ns/ rowgzEh
fJekJh^9L Gkosh okPNoh eKro; dh ;EkgBk, j'wo{b nKd'bB, BowgzEh ns/ rowgzEh
fJekJh^9L Gkosh okPNoh eKro; dh ;EkgBk, j'wo{b nKd'bB, BowgzEh ns/ rowgzEh
fJekJh^9L Gkosh okPNoh eKro; dh ;EkgBk, j'wo{b nKd'bB, BowgzEh ns/ rowgzEh
J ‘:zr fJzvhnk* ftu 1916 ftZu gqekPs ngD/ b/y ftu BowgzEh B/sk bkbk bkigs okJ/ B/ *;[oZfynk BØN
tkbt* dh fJ; gfoebgBk dk fJ;s/wkb eKro; d/ BowgzEh gZy T[s/ wko eoB d/ bJh ehsk ;h.
‘;[oZfynk tkbt* dh gfoebgBk T[s/ bzph uouk eod/ j'J/ nkgD/ b/y ftu T[BQK B/ fejk ;h fe “eKro;
bkov vcfoB d/ fdwkr dh T[gi j?.@

J fJ;d/ eohp 25–30 ;kbK pknd fJ; ftP/ *s/ oiBhgkw dZs d/ ‘gqwkfDe nfXn?B’ B/ sK ‘;[oZfynk
tkbt’ d/ fwEe Bz{ tkwgzEh d/ ‘eZu/ wkb’ d/ o{g ftu jh ;Ekgs eo fdZsk.

J fJ;d/ bJh “tkfJ;okJ/ d/ Bkb fwb e/ fJZe r[g–u[g :'iBk” fsnko ehsh rJh ;h, sKfe T[; ;w/A T[m
ojh “fpqfNP–fto'Xh bfjo ns/ iB n;zs'P dh skesK Bkb fpqfNP Pk;B dh oZfynk d/ bJh fJ;dk
(eKro; dk) fJ;s/wkb jfEnko d/ s"o *s/” ehsk ikt/.

J fJZe ;zrmB d/ o{g ftu fJ;dk fJj ‘d'jok ufoZso’ fe fJ; Bz{ ;oeko B/ pDkfJnk ns/ fco fJj
;woki–fto'Xh nzd'bB dh nkr{ pDh, “fJ;d/ ;w{u/ fJfsjk; ftu Bio nkT[Adk j?.” fJ;B/ ;wokitkd
d/ fybkc ;zxoP ehsk ns/ T[;d/ Bkb ;fj:'r th ehsk.

J r'btbeo d/ nB[;ko, fjT{w, ekNB ns/ t/vopoB d[nkok 1885 ftu s?n ehsh rJh BhshnK jh fizw/tko ;h –
“fJBQK b'eK B/ T[; ;w/A ‘T[pb oj/ okPNotkd’ d/ fybkc ‘;[oZfynk tkbt’ d/ s"o *s/ eKro; dh ;EkgBk ehsh.
T[; ;w/A ikr oj/ fJe ftPkb d/t ƒ ;[tK d/D d/ bJh fJj fJe fyv"Dk ;h, okPNoh u/sBk ƒ spkj eo d/D dk
jfEnko ;h ns/ fiZE/ se T[BQK b'eK d/ T[d/P dh rb j? T[j fJ; ftu g{oh soKQ ;cb oj/.”
J id'A nkg vcfoB ns/ T[BQK d/ T[dkotkdh ;fj:'rh (pzpJh ns/ wdok; d/ rtoBo) th eKro; Bkb
jwdodh BjhA oyd/ ;h,
J 1885 ftu T[BQK B/ o/ (Reay) Bz{ fuZmh fby e/ u/sktBh fdZsh ;h fe fjT{w dh eKro; s'A ;ktXkB oj'.
“;[XkotkdhnK ns/ dZyDgzEhnK ftu'A fe;/ d/ th bkr/ Bk ikU.” i{B 1885 ftu o/ B/ fJ;dk itkp
fbfynk. BthA okiBhfse ;orowh Bkb vo/ j'J/ o/ B/ vcfoB Bz{ Gkosh gqshfBXhnK s'A ;ktXkB ofjD
bJh fejk.

J tk;st ftu wJh 1885 d/ pknd s'A jh vcfoB, fjT{w Bkb Bcos eoB bZr/ ;h ns/ T[BQK s'A d{o
ofjD bZr/ ;h. fJjh BjhA, fJ;d/ pknd s'A vcfoB B/ pzrkbh pkp{nK ns/ wokmh pqkjwDK T[s/ jwbk
p'bDk P[o{ eo fdZsk. vcfoB dk wzBDk ;h fe fJBQK dk T[d/P ;zd/j tkbk j? ns/ fJj Gkos ftu
nkfJob?Av–tork eqKshekoh ftdo'jh nzd'bB ubkT[Dk ukj[zd/ jB.

J 1885 ftu Gkosh okFPnNoh eKro; dh ;EkgBk Bk s/ nB'yh xNBk ;h s/ Bk jh e'Jh fJfsjk;e
d[oxNBk. 1860 ns/ 1870 d/ dPe s'A jh GkoshnK ftu okiBhfse u/sBk g?dk j'D bZrh ;h. eKro;
dh ;EkgBk fJ; tXdh u/sBk dh gokekPmk ;h.

J pkb rzrkXo fsbe S/ ;kb dh bzwh ;ik eZND s'A pknd 16 i{B, 1914 Bz{ i/b s'A S[~N/. e?d dk fInkdkso
;wK wzvkb/ i/b (powk) ftu phfsnk ;h. Gkos tkg; nkJ/, sK T[BQK Bz{ bZfrnk fe T[j fi; d/P Bz[ S~v e/
rJ/ ;h, T[j ekch pdb frnk j?.
J fsbe B/ ;'funk ;G s'A gfjbK sK eKro; ftu fco s'A Pkwb j'fJnk ikt/ ns/ pkeh
'
BowgzEhnK B{z th fJ; ftu tkfVnk ikt/. fsbe Bz{ fJj ftPtk; j ufbnk ;h fe Gkosh
okPNoh eKro;, Gkosh okPNoh nzd'bB dk gqnkfJ pD u[Zeh j? ns/ fpBK fJ;dh fJikis d/ e'Jh th
okiBhfse nzd'bB ;cb BjhA j' ;edk.

J J/Bh p/;/AN j[D/ jkb jh ftu eKro; ftu Pkwb j'Jh ;h. 1914 ftu T[j 66 ;kbK dh ;h, T[BQK d/
okiBhfse ihtB dh P[o{nks fJzrb?Av ftu j'Jh ;h, fi~E/ T[BQK B/ ;[szso fuzsB (cqh EkN), T[rq–
;[Xkotkd (o?vhefbiw), cfpnBtkd ns/ pqjwftfdnk (fEn';kch) d/ gquko ftu fjZ;k fbnk.
J 1914 ftu J/Bh p/;/AN B/ nkgDh rshftXhnK dk dkfJok tXkT[D dk fBoDk fbnk ns/ ‘nkfJob?Av dh
j'wo{b bhr’ dh soQK Gkos ftu th ;t?Pk;B dh wzr Bz{ b? e/ nzd'bB ubkT[D dh :'iBk pDkJh. T[BK
B{z b~frnk fe fJ;d/ bJh eKro; dh nkfrnk ns/ rowgzEh nzd'bBekohnK dk ;fj:'r b?Dk Io{oh j?.

131

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY