Page 165 - DHIS204_DHIS205_INDIAN_FREEDOM_STRUGGLE_PUNJABI

fJekJh^10L okPNoh nzd'bB ns/ Gkosh ;[szsosk
fJekJh^10L okPNoh nzd'bB ns/ Gkosh ;[szsosk
fJekJh^10L okPNoh nzd'bB ns/ Gkosh ;[szsosk
fJekJh^10L okPNoh nzd'bB ns/ Gkosh ;[szsosk
fJekJh^10L okPNoh nzd'bB ns/ Gkosh ;[szsosk
d/ ekoB th ;wf;nk T[bM rJh ;h. 1945 se fpqN/B d/ b'e :[X s'A Ee u[e/ ;B ns/ bzw/–bzw/ ;w/A se BØN
d/P s'A d{o ofjD d/ ekoB T[BQK dk T[s;kj xN j'D brk ;h. w[dok;chsh d/ ekoB nkofEe fuzsktK th
;skT[D brhnK. pj[fsnK b'eK d/ ;/tkw[es j'D dh skohy eohp nk ojh ;h s/ i' pu/ ;B, T[BQK d/ pko/
ftu wzfBnk iKdk ;h fe T[j ;w/A s'A gfjbK jh ;/tkw[es j' ikDk g;zd eoDr/. fJ; soQK 1945 ftu Gkos
ftu i' B"eoPkjh w"i{d ;h, T[j ;zfynk s/ wB'pb, d'tK fdqPNhnK Bkb ewI'o ;h ns/ 1945 d/ nzd'bB
B/ T[;Bz{ s'V fdsk ;h.
gqzs{ okPNotkd dk w[ekpbk eoB d/ bJh fpqfNP ;~sk B/ i' oDBhsh ngDkJh ;h, T[;d/ nzsofto'XhnK B/
nkJhH;hHn?;H nc;o tor ns/ ‘oki’ Bz{ ;G s'A fInkdk ewI'o eo fdsk ;h. nzr/qI ;wM"sk ns/ dwB, d'tK
o;fsnK T[s/ ub oj/ ;B. fJe gk;/, 1942 d/ feqg; gq;sktK d/ pknd j[D T[j j'o eh d/ ;ed/ ;B f;tkJ/
nkIkdh d/. d{i/ gk;/, 1942 d/ ysoBkwe dwB B/ T[dkotkdhnK ns/ ;oekogq;sK, d'tK dh ;zt/dBk Bz{ ;N wkoh
;h. cotoh–wkou 1943 ftu nkgD/ 21 fdB d/ T[gtk; d/ d"okB rKXh ih w"s d/ eohp gj[zu rJ/ brd/
;B, fco th ;oeko B/ T[BK Bz{ fojk eoB s'A fJBeko eo fdsk ;h. fJ; s'A th b'e d[yh j'J/. nkIkd
fjzd c"i d/ :[XpzdhnK Bz{ w[es eod/D dh nghb T[dkotkdhnK ns/ ;oekogq;sK, d'tK B/ ehsh ;h. b/feB
;oeko w[e~dwk ubkT[D d/ nkgD/ c?;b/ T[s/ nfvr ojh. fpqfNP oki d/ Gkosh d';s sK 1945–46 ftu
fJj d/y e/ n;fEo j' rJ? fe T[j nkgD/ d[PwD eKro; d/ Bkb ;wM"sk eoB ns/ ;oeko ftu T[;dh
fj~;/dkoh bJh T[s;[e jB. fiBQK d/ j~EK ftu ;~sk ;h, T[j fesB/ dhB BIo nkT[D br/ ns/ fJj rb
;oekogq;sK Bz{ j?okB eo ojh ;h. id eKro; d/ B/sktK d/ T[s/ie GkPD jtk ftu rz{i oj/ ;B, sd nc;o
e'b jh yV/ N[eo–N[eo sed/ ofjzd/ ;B. fJ; Bkb ‘oki’ dh skes ftu ;oekogq;sK dh nk;Ek jh fjbk
fdsh.
B""eoPkjh dk ;zeN
B""eoPkjh dk ;zeN
B""eoPkjh dk ;zeN
B""eoPkjh dk ;zeN
B""eoPkjh dk ;zeN
;oekogq;sK dk ;zeN nk;Ek dk ;h, sK B"eoPkjh dk ;zeN eow dk ;h. B"eoPkjh sKjh fBoDkfJe Yzr Bkb
nkgDk ezw eo ;edh ;h, id Bhsh ;gPN j't/ :kBh ;wM"skoknh iK dwB, d'tK ftu'A eoBk eh j?, fJj ;kc
j't/. d'tK Bz{ fwbk e/ ubD dh Bhsh Bkb) sK ;wf;nktK jh g?dk j' ;edhnk ;B, feT[Afe fe jh nfXekoh tor
B{z d't/A ezw eoB/ ;h. fJj ;zeN gfjbh tko 1930 d/ dPe d/ w~X u g?dk j'fJnk, id eKro; dh ;oekoK pDB
tkbh ;h. nfXekoh fJ; ;zGktBk Bkb fuzss ;B fe fiBQK B/sktK dk T[BQK B/ ;ftB/n ntfrnk nzd'bB
d/ d"okB dwB ehsk ;h, j[D T[BQK dk j[ew wzB e/ ubBk gt/rk. n~m gqKsK ftu fJj ;zGktBk ;keko th
j' rJh.
;zt?XkfBe ;zxoP B/ th B"eoPkjh d wB'pb Bz{ T[ABk jh v/frnk, fizBk T[;s'A gfjbK d/ nzd'bB B/, jkbKfe
fJ;dk nfj;k; xN jh fdykJh g?Adk j?. ;w{je nfjz;e ekotkjhnK d[nkok ;~sk dk vo ysw j' fojk ;h,
sK ‘eKro; oki’ d/ ekoB b'eK ftu nkswftPtk; dk ;zuko th j' fojk ;h. wdok; d/ fpqfNP w[y ;fpt
th ykdh gfjBD br/ ;h ns/ pzpJh d/ oki~;t ;fut, i' fpqN/B d/ ;B, id oki~;t wzsoh w'okoih d/;kJh
d/ Bkb :ksok s/ j[zd/, sK r~vh o[eD T[s/ nkgD/ gfjb/ doi/ d/ v~p/ s'A fBeb e/ shi/ doi/ d/ v~p/ dh soc
Gid/, sKfe wkB:'r wzsoh ih Bz{ fJzsIko Bk eoBk gt/. Gkosh nfXekohnK ftu fpqfNP ;~sk d/ gqsh
ntfrnk sK BjhA fdykJh g? ojh ;h, b/feB gfjb/ fiE/ T[j ;oeko d/ gqsh nkgDh tckdkoh dk gqdoPB
y[b/Qnkw eod/ ;B, T[E/ j[D nkgDh d/PGrsh dk gqdoPB eoB br gJ/.
gqKse ;oeko dk ;G s'A wj~stg{o Bshik ;h fe Gfty ftu eKro;–nzd'bBK dk ;kjwDk eod/ ;w/A
nfXekohnK d/ fxnkB ftu j[D fJj ofjD brk ;h fe eKro; d/ fco ;~sk ftu nkT[D dh ;zGktBk ;h.
;oeko d/ fBod/PK dk fes/ th T[bzxD BjhA j'fJnk gozs{ T[so gqd/P ns/ fpjko ftu fes/–fes/ ftneshrs
;fsnkrqfj s/ 1942 d/ nzd'bB d/ fto[X nfXekohnK d/ nBwB/ wB Bkb ekotkjh ehsh. b/feB 1942 ftu
;XkoB s"o s/ dwB dh ;ys Bhsh ngDkJh rJh ns/ fJ;dk Bshik :[X dh ;wkgsh T[s/ ;kjwD/ nkfJnk
id eKro; B/sk fojk j'J/ fIBQK Bz{ fJj T[whd ;h fe T[j gqKse ;oekoK ;zGkbDr/. dwB ns/ ;wM"s/ dh
BhshnK nkg; ftu T[bM rJhnK. id eKro; d/ B/sktK B/ iKu dh wzr u[eh, pdbk b?D dh XwehnK
fdshnK s/ ;oeko u[gukg d/ydh ojh, sK nfXekohnK dk wB'pb fvr frnk. ;oeko dk efjdk ;h fe
u'D–nfGnkB d/ d"okB :Ek;zGt nkIkdh d/Dk Io{oh ;h. nfXekohnK Bz{ nPzek ;h fe eKro; d/ dpkn

159

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY