Page 32 - DPOL202_COMPARATIVE_POLITICS_AND_GOVERNMENT_PUNJABI
P. 32

fJekJh^1L s[bBkswe okiBhsh dh gqfeqsh ns/ ftPk y/so
                                                                    fJekJh^1L s[bBkswe okiBhsh dh gqfeqsh ns/ ftPk y/so
                                                                    fJekJh^1L s[bBkswe okiBhsh dh gqfeqsh ns/ ftPk y/so
                                                                    fJekJh^1L s[bBkswe okiBhsh dh gqfeqsh ns/ ftPk y/so
                                                                    fJekJh^1L s[bBkswe okiBhsh dh gqfeqsh ns/ ftPk y/so
          d/ ftfGzB ;soK Bz{ ;[fBPfus gqftXhnK d[nkok wkgDk ;zGt j?. (S) d' eqfwe ;soK dk nzPSkdB ;zGt  BØN
          j?, gqzs{ ;hfws o{g ft~u jh fJj j' ;edk j?, ns/ neqfwe ;soK ft~u fJj n;zGt j?. T[dkjoD bJh, gqEw
          ns/ d{i/ ;so ft~u e[d ;hfws fijk nzPSkdB j' ;edk j?, gqzs{ gqEw ns/ d{i/ ;so ft~u nfijk nzPSkdB
          fpbe[b n;zGt j?.

          okiBhfse ftek; ;soK d/ ;zpzX  ft~u n"or/A;eh dhnK T[go'es wkBsktK d/ nkXko s/ fJj Bshik fB~ebdk
          j? fe okiBhfse ftek; d/ fBPfus ;so sK j[zd/ jB, UBK dhnK nkgDhnK nb~r nb~r ftfPPNsktK th
          j[zdhnK jB, gqzs{ fJ~e ;so ns/ d{i/ ;so d/ ft~u fBPfus ;hwk o/yk frnkB dh toswkB ;hwktK ft~u fy~u
          ;eDk ;zGt BjhA j?. fJ;/ ekoD, n"or/A;eh d' eqfwe ;soK ft~u ;hfws nzPSkdB ;theko eod/ jB. fJ;
          ftt/uB s'A fJj r~b th ;gPN j[zdh j? fe id'A s~e gfjb/ dk ;so g{oh soK gqkgs Bk eo fbnk ikt/,
          okiBhfse ftek; dk T[; s'A n~r/ dk ;so ed/ th ;cbskg{ote Yzr Bkb gqkgs BjhA ehsk ik ;edk. fJBK
          r~bK d/ ;zdoG ft~u T[;B/ okiBhfse ftek; d/ ;so ;theko ehs/ jB, i' fJ; soK jB^
          (i) nkfdw J/eheoD dh okiBhsh (politics of primitive unification)  (ii) T[d:'freheoD dh okiBhsh
          (politics of industrialisation), (iii) okPNoh b'e^efbnkD dh okiBhsh  (politics of national
          welfare),   (iv) ;fwq~Xh dh okiBhsh (politics of abundance)
          (i) n"or/A;eh d/ nB[;ko okiBhfse ftek; dk gfjbk ;so nkfd J/eheoD dh okiBhsh dk j?. fJ;
          nt;Ek ft~u okPNoh ;oekoK nkgDh iB^;zfynk T[Zs/ gqGktPkbh okiBhfse ns/ gqPk;fBe fB:zsoD
          ;Ekfgs eodhnK jB. nfijh e/Adoh ;~sk dk fBowkD fBPfus G{^Gkr ns/ ;[;gPN iB;zfynk iK
          iB^;w[dktK Bkb ;zpzfXs j[zdk j?. i/eo fJ; Bz{ gozgokrs Yzr Bkb d/yhJ/, sK fJj ;so oki dh
          ;[;fEosk dk ;so j?, fi; ft~u oki d/ uko s~s^ iB;zfynk, fBPfus G{^Gkr, ;zrmB iK ;oeko ns/
          ;zgqG{sk ft~fdnkwkB j[zd/ jB. nmkothA Pskpdh d/ w~X s~e dk g~Sw d/ okiK dk ftek; ;so fJ;/ soK
          dk fejk ik ;edk j?.
          (ii) okiBhfse ftek; dk d{ik ;so nkofEe fdqPNh Bkb T[d:'freheoD dhnK gqfeqnktK ns/
          ;wkfie, okiBhfse fdqPNh Bkb nfij/ gfotosBK Bkb ;zpzfXs jB fi; ft~u bt/A tor fBofws j[zd/
          jB, ;fjGkfrsk dk ft;sko ns/ nfGftqX okPNoh J/eheoD j[zdk j?. fJj ;so fJfsjkf;e fdqPNh
          Bkb ;zgzB j'fJnk j?, ns/ ftPb/PD dh fdqPNh Bkb fszB t?ebfge ;zGktBktK g/P eodk j?. fJj fJ;
          soK jB^

          (n) p[i{o{nk iK w~Xtorh wkvb
          (n) p[i{o{nk iK w~Xtorh wkvb
          (n) p[i{o{nk iK w~Xtorh wkvb (Bourgeois Model)^^ ^^ ^ fJj nkX[fBe g~Swh b'eszso s'A fGzB
          (n) p[i{o{nk iK w~Xtorh wkvb
          (n) p[i{o{nk iK w~Xtorh wkvb
          gqshwkB j?. fJ; ft~u wId{oK dh ehws s/ g{zih ;zuD j[zdk j?. gqzs{, fJ; g{zih ;zuD d/ ;kXB fBih
          ofjzd/ jB ns/ fJj r[gs Yzr Bkb jh jNkfJnk ik ;edk j?. fJ; wkvb ft~u Bt/A p[i{o{nk, eqKsh iK
          j"bh j"bh ;zeowDsk s'A gfjbK d/ nfGiksszsoh nfGiBK Bz{ jNk fdzd/ jB ns/ nkg Pk;B s/ Sk iKd/
          jB.
          (J) ;NkfbB dk wkvb
          (J) ;NkfbB dk wkvb (Stalinist Model)^ fJ; ft~u wId{oK dh ehws s' g{zih ;zuD j[zdk j?,
          (J) ;NkfbB dk wkvb
          (J) ;NkfbB dk wkvb
          (J) ;NkfbB dk wkvb
          gqzs{ g{zih ;zuD d/ ;kXB Bt/A tor d/ j~E ft~u j[zd/ jB, i' y[~b/ o{g Bkb nfijk eo e/, gfjbK d/
          nfGiBK iK w~X tor Bz{ Peshg{ote ns/ eqKshekoh ;kXBK s'A jNk e/ nkg B"eoPkjh dk fJ~e BtK tor
          pD iKd/ jB.
           ) ;wBth wkvb
           ) ;wBth wkvb
           ) ;wBth wkvb
          ( ( ( ( (l) ;wBth wkvb (Syncratic model)^ ^^ ^ fJj fJNbh d/ ;zdoG ft~u ckf;Iw dk ftP/P gqshwkB j?, fi;
                                        ^
           ) ;wBth wkvb
          ft~u g[okD/ ns/ Bt/A nfGiBK ft~u ;wBt ofjzdk j? ns/ fJ~e ;t/S~kukoh oki, ;wBt eokUD tkb/ w~Xtorh
          fe;kBK d/ fjsK dh o~fynk eodk j?, ns/ Xhwh rsh Bkb g{zih ;zue wId{oK dh ehws s/ j[zdk j?.
          (iii) okPNoh b'e^efbnkD dh okiBhsh dk fJj ;so gfjbK tkb/ ;so d/ g{zih ;zuD dh gqfeqnk s'A T[bN
          d/D tkbh gqfefonktK Bkb ;zpzfXs j?. fJ; s'A gfjbK tkb/ ;so ft~u g{zih ;zue iBsk dh ehws s/ ehsk
          iKdk j?, gqzs{ fJ; ft~u iBsk Bz{ g{zih d[nkok P'PD s'A w[es o~fynk ikdk j? ns/ ftnkge g?wkB/ s/ pj[s
          tX/ j'J/ g{zih ;kXBK Bz{ iBsk ft~u d[pkok ftsfos eo e/ iB^;fjGkfrsk Bz{ ;zGt pDkfJnk iKdk j?. fJj
          iB^;fjGkfrsk b'eszso dh ;Ekge j't/, fJj Io{oh BjhA j?.




                                                                                                                27


                                                         LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY
   27   28   29   30   31   32   33   34   35   36   37