Page 51 - DPOL202_COMPARATIVE_POLITICS_AND_GOVERNMENT_PUNJABI

s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
BØN bJh nkgD/ b'eK d/ ekoBkfwnK dk nktkjB ehsk, ns/ Ue/PkN B/ fJ;Bz{ nB[dkotkd dh gqftq~sh Bkb ;zpzfXs
eoB bJh. fJj T[; d[nkok okiBsh Bz{ nfij/ pj[s ;ko/ b'eK dhnK ;kXkoD ftt;EktK dhnK rshftXhnK
;wMD ft~u fBfjs jB, i' T[; dhnK ftt;EktK t~b fXnkB d/D dh ;wkB wkBsk d/ ekoD fJ~e ;w[dkJ/
dk fBowkD eod/ jB. noEks, okiBhfse rshftXh w[~y o{g ft~u Bk sK s/I fJ~SktK s'A g?dk j[zdh j?, ns/
Bk ;kXkoD f;XKsK s'A, pbfe Uj sK nkg jh fttjko dhnK w"i{dk gozgoktK s'A T[sgzB j[zdh j?. fit/A UjBK
B/ fejk j? fe fe;/ th ghVh ft~u, fJ~E'A s~e fe ;G s'A nfXe eqKshekoh ghVh ft~u th, fiBQK ftt;EktK
Bz{ T[g:'r ft~u fbnKdk iKdk j?, UjBK dh ;zfynk jw/Pk UjBK s'A nfXe j[zdh j?, fiBQK Bz{ wkBsk dh Io{os
j[zdh j? ns/ UjBK d/ w[ekpb/ ft~u fiBQK ft~u ;zP'XB ehsk iKdk j?, UjBK dh ;zfynk x~N j[zdh j?, fiBQK
Bz{ T[g:'r bJh fsnko ehsk iKdk j?.BftnK dk ;wkB[gks ;ko/ ft~u Bk d/ pokpo j[zdk j?. fco n;hA fi;Bz{
;wMD dh e'fPP eo oj/ jK, Uj okiBhfse gozgok iK fttjko dh fJ~e m'; ftXh j?. ns/ fJ;/ ekoD fJj
T[g:[es j?, fe f;~fynk ;so s/ okiBhsh dk nfXn?B fJ~e fJfsjkf;e nfXn?B j'Dk ukjhdk j?.
fJfsjkf;e T[gkrw dhnK e[M ewI'ohnK jB. T[dkjoD bJh, fit/A i/w; pqkJhI B/ fejk j?, fJj ne;o ;sjh
;wkBsktK Bkb Gkfos j[zdk j?. fJ; Bks/ fJfsjkf;e ;wkBKso e[M j~d s~e frnkBtoXe j' ;ed/ jB, go
fInkdkso ;fEshnK ft~u, Uj gEfGqPN eoB tkb/ th j[zd/ jB. fJ;/ soK, gq'H noB?;B pkoeo dk ws j?, eJh
XkoktK jB^ e[M i' nukBe o[e iKdhnK jB, e[M i' tkg; w[VdhnK jB, e[M fJ~e d{i/ Bz{ e~NdhnK jB ns/ n;hA
nfij/ w[~y wkor pko/ th ;'u ;ed/ jK fi; s/ pj[s ;ko/ o;fsnK dk izikb j?. noEks fJ; T[gkrw dk ;woEe
nfXn?B eosk fJfsjkf;e nKefVnK dk fJ;s/wkb eoB ft~u nkgDh g;zd d/ ftP/P o;s/ dk nB[;oD ns/ pknd
ft~u nkgDk ;gPNheoB gq;s[s eo ;edk j?. fJ~E'A s~e fe j'o wj~stg{oB gfjb{nK dh ntj/bDk eo fd~sh
iKdh j?. fJj th ;zGt j? fe fJ; T[gkrw dk gq:'r eoB/ j'J/ Uj nkgDhnK GktBktK ns/ g~ygksK
s'A ezw bt/, fit/A n;hA w?fenkt/fb ns/ Ue/PkN dhnK ;fEshnK ft~u gkUAd/ jK.
fco th fJ; d/ fJfsjkf;e ftek; ns/ tkX/ d/ ;zdoG ft~u okiBhfse f;XKs d/ nfXn?B dk w[~b J/Bh
nk;kBh Bkb x~N BjhA ehsk ik ;edk. ihH n?uH ;/pkJhB, nkoH ihH w?Nb, vpb:{H J/H vfBzr, ;hH ;hH
w?e;hH, NhH nkJhH e[e, nkoH ihH ekobkJhb, ihH JhH ihH e?NfbB, ;hH JhH tkjK nkfd fijK d/ rqzEK dk
nkgDk jh wj~st j?. gqkuhB ekb ft~u gb/N' ns/ go;s{ s'A b? e/ w~X :[r ft~u ;/AN nr;skJhB, ;/AN Nkw;
ns/ wko;hfrbU s~e ns/ nkX[fBe :[r ft~u w?fenkt/fb, p'fjB jkt;, bke, o{;', jhrb, fwb, wkoe;,
ns/ bk;eh fij/ wjkB okiBhfse fuzseK d/ wsbp Bz{ ;wMD bJh nfij/ T[gkrw dh nkgDh jh T[g:'frsk
j?. i/eo okiBhfse f;XKs dk fJ~Isdko ns/ ;kotG"fwe ;o{g j?, sK fJ; d/ ekoD fJ; g[PNh ft~u b~G/
ikD/ ukjhd/ jB fe fJ; dhnK gozgoktK ft~u fBfjs jB.
3H ;z;EkfBe T[gkrw^
3H ;z;EkfBe T[gkrw^ fJ~E/ okiBhsh dk nfXn?Beosk ftt;Ekfgek, ekoigkfbek ns/ fBnKgkfbek
3H ;z;EkfBe T[gkrw^
3H ;z;EkfBe T[gkrw^
3H ;z;EkfBe T[gkrw^
fij/ okiBhfse ;zrmBK dh n"gukfoe ;zoUjBK d/ nfXn?B s/ pb fdzdk j?. fJ; gqftq~sh Bz{ gqkuhB ekb
d/ no;s{ s'A b? e/ g'bhfpn; s~e ns/ nkX[fBe :[r ft~u pqkJh; ns/ ckJhBo fij/ eJh oki ftfrnkfBeK
dhnK ouBKtK ft~u y'fink ik ;edk j?. pfjojkb, nkX[fBe b/yeK d/ pko/ ft~u i' r~b ;G s'A nfXe
ftfu~so j?, Uj fJj j? fe Uj okiBhfse ftt;Ek dhnK ;zozuBKtK ft~u db gqDkbh Bz{ th u"E/ tor
d/ o{g ft~u Pkfwb eod/ jB, id'A fe p?ANb/ (bentely) N{w?B (Latham) ns/ thH UH ehH i{fBno (V.O.
Key, Jr.) fij/ ;wekbhB b/ye fJ~e edw j'o n~r/ ik e/ nDfrDs fjs ;w{jK Bz{ th fJ; ft~u Pkfwb eo
b?Ad/ jB i' fe;/ okiBhfse ftt;Ek dh n;zozuBk jB. fJjh ekoD j? fe fJj T[gkrw ;zozuBkswe T[gkrw
(structural approach) d/ BK Bkb ikfDnk ikdk j?.
;z;EkfBe iK ;zozuBkswe T[gkrw Bz{ eJh nwoheh ns/ nzrq/I b/yeK dhnK ouBKtK ft~u d/fynk ik ;edk
j?. n;hA tkbNo p/rjkN, n?cH J/H nkr, vpb:{H phH w[Bo', jow/B ckJhBo, n?uH i/H bk;eh, fouov
fBT{IvkN, ;hH n?cH ;qNqKr, poBkov feqe, i/w; pqkJh;, j/okbv fize, w'fo; v[p/io ns/ fiUtkBh ;koN/
oh d/ rqzEK t~b fBod/P eo ;ed/ jK. UjBK dhnK ouBKtK dh ;G s'A nfXe T[b/y :'r ftP/Psk fJj j?
fe okiBhsh dk nfXn?B okiBhfse tgko d/ n"gukfoe ns/ ;z;fBe ;zouBKtK s~e ;hfws j' frnk j?. Bkb
jh, fJBQK fBu'VK dh g[PNh bJh, g~Sw d/ e[M T[ZBs d/PK dhnK w[~y Pk;eh gqDkbhnK Bz{ s[bBkswe nfXn?B
dk ftPk pDkfJnk frnk j?.

46 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY