Page 158 - DPOL202_COMPARATIVE_POLITICS_AND_GOVERNMENT_PUNJABI

fJekJh^7L ;zftXkfBe ;zouBk–ekoigkfbek
fJekJh^7L ;zftXkfBe ;zouBk–ekoigkfbek
fJekJh^7L ;zftXkfBe ;zouBk–ekoigkfbek
fJekJh^7L ;zftXkfBe ;zouBk–ekoigkfbek
fJekJh^7L ;zftXkfBe ;zouBk–ekoigkfbek
B/sk wkJheb c{N dk ‘Bow’ (moderate) ftneshst ;h. ;ko/ nkw u'D, dbK d/ B/sktK d/ ftZu j[zd/ jB BØN
Bk fe nB[dko db ns/ wid{o db d/ ftu. fBotkuB d[nkok gqXkBwzsoh okPNo dk gqshe pD iKdk j?.
T[;d/ ftneshst ftu db dh gqfsPmk ns/ Pesh gkJh iKdh j?. fJBQK ekoDK Bkb db d/ nzsors e'Jh
th ftnesh T[; Bz{ gdfuT[s eoB ftu ;cb BjhA j' ;edk j?. fJe tko gqXkBwzsoh j'D ikD d/ pknd
T[;Bz{ B/sk–gd s'A e~Y d/Dk w[Pfeb j' iKdk j?, fi; gqeko t/dB ns/ T[;d/ nB[:kJh J/Nbh Bz{ ns/ uofub
ns/ T[;d/ nB[:kJh B/ftbh u/Apob/B Bz{ gdfuT[s eoB ftu n;cb oj/. gqXkBwzsoh d/ ftneshst T[s/
db fNfenk ofjzdk j?. nfrnkB s'A nfrnkB wB[~y th 10, vkBfBzr ;NqhN Bz{ ikDdk j?, gozs{ j'o wzsohnK
iK okiBhfseK d/ pko/ ftu e'Jh fuzsk BjhA eodk. Bshi/ ti' pj[ws db d/ B/sk j'D d/ ekoB gqXkBwzsoh
dh ;fEsh pj[s jh PeshPkbh j' iKdh j?.
) b'e ;Gk dk B/sk –
) b'e ;Gk dk B/sk –
( ( ( ( (iii) b'e ;Gk dk B/sk – gqXkBwzsoh ;z;d dk nZieb w[~y s"o s/ b'e;Gk dk B/sk (Leader of the
) b'e ;Gk dk B/sk –
) b'e ;Gk dk B/sk –
Commons) j[zdk j?. bkov ;Gk ftu T[j fe;/ Bz{ fB:[es eo fdzdk j? i' T[; ;dB ftu T[;dk gqshfBXhst
eodk j?. b'e;Gk ftu fJ; gqeko gqshfBXh dh fB:[esh dh gqEk j? go ftntjko ftu gqXkBwzsoh jh
iBfgqn ;dB dh nrtkJh eodk j?. wzsohwzvb dk j'o e'Jh w?Apo gqXkBwzsoh dh soQK b'e;Gk ftu ;ko/
wzsohwzvb dk gqshfBXhst BjhA eo ;edk j?. Pk;B dh Bhsh Bkb ;zpzXs nzfsw ns/ nfXfeqs GkPD
gqXkBwzsoh dk jh j[zdk j?. ;oeko dh Bhsh ns/ ekoi d/ pko/ ftu gqw[Zy x'PDktK gqXkBwzsoh Bkb jh j[zdh
j?. b'e;Gk ftu nftGkrhJ/ ns/ nb'uBkswe ;wZf;nktK T[s/ gqPB gqXkBwzsoh s'A jh g[~S/ iKd/ jB, fe;/
;kEh d/ d[nkok fd~s/ rJ/ GkPD s'A T[sgzB rbscfjwh Bz{ s[ozs d{o eoB dk ezw T[;/ dk j?. nkgD/ ;kEhnK
d/ GkPD ftu fJ; gqeko ;[Xko b?D dk nfXeko f;oc gqXkBwzsoh Bz{ j? j'o fe;/ wzsoh Bz{ BjhA. gqXkBwzsoh
jh b'e;Gk ftu wj~stg{oB ftfPnK T[s/ nzfsw ;[tesk (Ultimate to Oracle) ns/ Bhsh ;q's (Foundation
of Policy) j?.
b'e ;Gk d/ ;zukbB ftu th gqXkBwzsoh nrtkjh gqdkB eodk j?. T[j ftnt;Ekfgek dk gqXkB j[zdk j?. T[j
ftnt;EkgB dk Bhsh fBoXkoD eo ;z;d dk gE–gqdoPB eodk j?. ;ko/ ;oekoh ftX/ne, T[;dh fBrokBh
ftu ns/ T[;dh ;bkj d/ nB[;ko fsnko ehs/ iKd/ jB. ;kbkBk piN fsnko eoB ftu gqXkBwzsoh dk pj[s
tZvk j~E ofjzdk j?. b'e ;Gk ftu ftnt;Ek oyD d/ bJh T[j w[yh jh ;jkfJsk eodk j?. dbhJ/ ;u/se d[nkok
T[j db d/ w?ApoK Bz{ io{oh nkd/P fdzdk j?. T[j ;dB dk ;w/A dh tzv s/ g'qrokw fsnko eodk j?l ;oekoh ns/
fBih ezw dk ;w/A fBoXkfos eodk j?. ekoi fto'Xh db dh ;bkj Bkb jo/e ekotkjh d/ bJh ;wK fBoXkos
eodk j?.
;z;d Bkb ;zpzXs gqXkBwzsoh dk j'o wj~stg{oB nfXeko b'e;Gk Bz{ ftxfNs eoB dk j?. gqXkBwzsoh ;wqkN
Bz{ b'e;Gk Bz{ Gzr eoB dh ;bkj d/ ;edk j? ns/ ;wokN ;kXkoD s"o s/ T[; Bz{ n;theko BjhA eo ;edk.
fgSb/ fJe ;" ;kbK ftu ;wqkN B/ nfijk edh BjhA ehsk j?. gqXkBwzsoh d/ j~E ftu fJj pj[s jh PeshPkbh
jfEnko j? fi;d/ d[nkok T[j b'e;Gk d/ w?ApoK Bz{ nB[Pkf;s ns/ fBnzfsqs eodk j?.

) ;wokN ns/ wzsohwzvb d/ ftu dh eVh L
) ;wokN ns/ wzsohwzvb d/ ftu dh eVh L
) ;wokN ns/ wzsohwzvb d/ ftu dh eVh L
( ( ( ( (iv) ;wokN ns/ wzsohwzvb d/ ftu dh eVh L gqXkBwzsoh nkw iBsk d/ wj~st dh rZbK Bz{ ;wqkN
) ;wokN ns/ wzsohwzvb d/ ftu dh eVh L
se gj[zukT[D dk wkfXnw (link) j?, T[j ;wqkN ns/ wzsohwzvb Bz{ fJe d{i/ Bkb i'VD tkbh eVh dk ezw
eodk j?. nkozG ftu “gqXkBwzsoh dh T[g/ePk eo” j'o wzsoh ;wokN Bkb f;~Xk ;zgoe ;Ekgs eo b?Ad/
;B, gozs{ n~ieb fJj gozgok ;Efrs j' rJh j?. f;oc gqXkBwzsoh jh ;wokN Bz{ Pk;B ;zpzXh ;{uBktK
d/ ;edk j?, fJ~E'A se fe ftP~[X ftGkrhJ/ wkwfbnK ftu th gqXkBwzsoh jh wkfXnw dk ezw eo ;edk j?.
wzsohwzvb ;futkfbnk wzsohwzvb d/ fBofDnK Bz{ fbydk j? ns/ T[j T[;dh Beb ;wokN Bz{ G/idk j? fJ;d/
nbktk wzsohwzvb d/ j'o ftukoK ns/ fBofDnK dh ;{uBk gqXkBwzsoh Bz{ ;t/Sk Bkb ;wqkN Bz{ fdzdk j?. fJe
tko fi~E/ gqXkBwzsoh B/ ;wokN Bz{ fJ; ;zpzX ftu ;{uBk d/ fd~sh fco, “fe;/ j'o wzsoh d[nkok d[jokJ/
ikD dh io{os BjhA” fJ; gqeko gqXkBwzsoh ;wokN dk gqw[Zy ;bkj d/D tkbk j?. nkgksekb ftu ;wokN
;G s'A gfjbK gqXkBwzsoh s'A jh ;bkj bt/rk. fJ~E'A se gqXkBwzsoh ;wokN d/ ftneshrs ihtB d/
wkwfbnK Bz{ th fBnzfsqs eodk j?. ;wokN fejV/–fejV/ ;oekoh ekoiK ftu Gkr bt/rk, ;woki iK
okPNwzvb d/ fe; Gkr dh :ksok eo/rk nkfd rZbK dk fBoDk gqXkBwzsoh jh eodk j?. ;N?Bb/ pkbvftB
fJ;B{z nkgDk nfXeko ns/ eosZt ;wMd/ ;h. fJ;h nfXeko d/ nzsors T[BQK B/ J/vtov nPNw Bz{

153
LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY